Tadeusz Borowski w „Opowiadaniach” nie tylko przedstawia drobiazgowy obraz funkcjonowania obozów koncentracyjnych, ale także dokonuje głębokiej refleksji nad kulturą europejską, która wydała tak zatrute owoce. Rozważania narratora Tadka niejednokrotnie mają charakter filozoficzny. Bohater przebywając w obozie jako więzień doświadcza skrajnie ciężkich warunków, jednocześnie jednak jest wnikliwym obserwatorem zachowań innych ludzi, zarówno katów, jak i ofiar. Jego wizja człowieczeństwa i cywilizacji poraża gorzkim pesymizmem.
W opowiadaniu „U nas w Auschwitzu” Tadek oglądając upiorne sceny masowego ludobójstwa, zaczyna dostrzegać analogię pomiędzy rzeczywistością obozu i wydarzeniami, które legły u podstaw europejskiej cywilizacji. Uświadamia on sobie, że od zarania dziejów wielkie imperia wznoszono na krwi i wyzysku jednych narodów przez inne. Eksterminacja i reifikacja człowieka jest niejako wpisana w kulturę. Egipcjanie zbudowali bowiem wspaniałe piramidy, wykorzystując niewolniczą pracę podbitych ludów. Rzymianie zaś dokonali zagłady Etrusków. Współcześnie nikt nie pamięta o ofiarach, natomiast wszyscy podziwiają geniusz i wspaniałość starożytnych dzieł.
Z perspektywy obozowej pryczy bohaterowi wydaje się, że to samo czeka hitlerowskie Niemcy. Wielkie niemieckie koncerny wykorzystują niewolniczą pracę więźniów, a w przyszłości wszyscy zapomną o ich strasznych zbrodniach, będą zaś jedynie skupiać się na wyprodukowanym przez nich bogactwie. Co więcej, Borowski dostrzega, że granice między katem i ofiarą bywają płynne. Więźniowie obozów, by przeżyć, czasami muszą dopuszczać się strasznych czynów: matki zostawiają swoje dzieci, przyjaciele donoszą na siebie i okradają się, wszyscy stają się narzędziami zagłady. Kultura jest zatem przestrzenią zakłamania, w której pod pozorem ogłady i dobrych manier kryją się zbrodnicze ludzkie instynkty. Pisarz np. w opowiadaniu „Bitwa pod Grunwaldem” pokazuje, że obozowe prawa obowiązują również na wolności, są jedynie bardziej zakamuflowane.
Powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” uchodzi za jedno z najbardziej przejmujących dzieł literackich z przełomu XIX i XX wieku. Sam tytuł sugeruje...
Ignacy Rzecki jest jednym z pierwszoplanowych bohaterów „Lalki” Bolesława Prusa. Podobnie jak protagonista dzieła - Stanisław Wokulski - postać ta odznacza...
Pierwszy dzień w szkole zawsze jest dla ucznia wydarzeniem stresującym. W końcu wracamy po długich wakacjach w czasie których przywykliśmy do błogiego lenistwa późnego...
Epikureizm oraz stoicyzm to kierunki filozoficzne które powstały w czasach starożytnych. Pierwszy z nich w swoich założeniach odwoływał się do ludzkiego powołania...
„Kompozycja VII” Wassila Kandinsky’ego wydawać się może dziełem pełnym chaosu i nieuporządkowania. Widz który nie zna korzeni dzieła wyrobić...
Wiek XIX przyniósł ludzkości niesamowity rozwój cywilizacyjny (w porównaniu z poprzednimi epokami). Ludziom wydawało się że przed nimi już tylko dalszy...
Na utrzymanym w akademickiej stylistyce obrazie „Konstytucja 3 maja” Jana Matejki rozpoznajemy twarze wielu historycznych postaci oświeceniowej Polski: króla...
Poeci od wieków wypominali swoim rodakom wady i przywary. Satyra była środkiem który miał na celu poprawę obyczajów i sytuacji politycznej zmotywowanie...
Ballada to gatunek który był niezwykle popularnym w okresie romantyzmu. Posiadający zarówno cechy liryki epiki jak i dramatu dawał on szerokie pole do manifestacji...
