Geneza
„Opowiadania” Tadeusza Borowskiego ukazały się drukiem w 1947 roku pod tytułem „Pożegnanie z Marią”; rok później został zaś wydany zbiór „Kamienny świat”. Autor opisał w nich rzeczywistość hitlerowskiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, sięgając do własnych wspomnień. Tadeusz Borowski był bowiem więźniem Auschwitz w latach 1943 – 1944. Potem pisarz został przewieziony do Dachau.
Czas i miejsce akcji
Akcja „Opowiadań” rozgrywa się podczas II wojny światowej. Kilka historii obejmuje początek wojny i ma miejsce w okupowanej Warszawie („Matura na Targowej”, „Pożegnanie z Marią” i „Chłopiec z Biblią”). Większość opowiadań rozgrywa się w obozach w Oświęcimiu i w Brzezince, np. „U nas w Auschwitzu”. „Śmierć powstańca” toczy się w Wittenberdze, a „Bitwa pod Grunwaldem” we Freimanie.
Interpretacja
„Opowiadania” Tadeusza Borowskiego należą do prozy z pogranicza literatury dokumentalnej. Narratorem jest tu bowiem Tadek, postać obdarzona cechami z biografii samego autora, dzięki czemu opowiadania zyskują walor realizmu i wiarygodności. Jest to jednak kreacja literacka, którą początkowo mylono z Borowskim, co powodowało ataki na postawę pisarza wobec hitleryzmu. Autor wyposażył bowiem narratora w cechy człowieka zlagrowanego. Tadek z „Opowiadań” całkiem dobrze sobie radzi w rzeczywistości obozowej, nie odczuwa współczucia względem współwięźniów i sam bierze czynny udział w całej machinie totalitarnej przemocy.
Dzięki tej postaci Borowski pokazuje mechanizm działania hitlerowskiego totalitaryzmu. Jednostka odarta z więzi społecznych i rodzinnych, pozbawiona podstawowych środków do życia, walcząca o przeżycie każdego dnia zostaje zredukowana niemal jedynie do poziomu biologicznego. Za pomocą oddziaływania systemu kar i nagród oprawcy przekształcają ludzi w doskonale sterowane maszyny, numery wykonujące niewolniczą pracę na rzecz III Rzeszy.
„Opowiadania” Borowskiego posiadają również wymiar filozoficzny. Autor stawia tu bowiem pytania o istotę człowieczeństwa, a także podstawowe wartości, na których oparte są cywilizacja i kultura.
Motywy
Motyw wojny – akcja opowiadań rozgrywa się w czasie II wojny światowej, głównie w obozach koncentracyjnych, ale także w okupacyjnej Warszawie. Borowski pokazuje wszystkie okrucieństwa, jakich ludzie dopuszczają się w warunkach wojennych.
Motyw miłości – występuje głównie w opowiadaniu „Pożegnanie z Marią” i ma charakter autobiograficzny. Narrator opowiadań podobnie jak autor jest zakochany w pięknej Marii, z którą rozdziela go wojna. Dziewczyna podobnie jak on zostaje aresztowana i wywieziona do obozu.
Motyw obozu – opowiadania należą do prozy dokumentalnej opisującej rzeczywistość obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu i w Brzezince.
Motyw zagłady – zagłada to jeden z głównych wątków opowiadań. W obozach koncentracyjnych na zagładę skazani są przede wszystkim więźniowie narodowości żydowskiej. Większość z nich ginie w komorach gazowych zaraz po trafieniu do obozu. Obóz koncentracyjny to jednak w całości wielka machina nastawiona na powolne niszczenie człowieka. Więźniowie masowo umierają z głodu, chorób lub zostają zamordowani przez hitlerowców.
Streszczenie Główną bohaterką osiemnastego – ostatniego tomu „Jeżycjady” pt. „Sprężyna” jest Łucja Pałys – córka Idy...
„Kazania Sejmowe” Piotrka Skargi przez lata uznawano za dzieło o proroczym wręcz charakterze. Ich autor przewidzieć miał upadek i rozbiory Rzeczypospolitej a...
Pieśń XX („Miło szaleć kiedy czas po temu”) łączy refleksję nad życiem charakterystyczną dla poważniejszych utworów Kochanowskiego z dowcipem i „biesiadnym”...
Hymn to uroczysta pieśń która chwali w niniejszym utworze Boga. Charakteryzuje się wzniosłym nastrojem a podmiot liryczny wypowiada się by zaprezentować jakieś...
Piotr Skarga był kaznodzieją króla Zygmunta III Wazy jezuitą jedną z najważniejszych postaci polskiej reformacji. Jego najważniejsze dzieła to bardzo popularne...
Geneza „Wieża” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego po raz pierwszy opublikowana została w lipcu 1958 r. w paryskiej „Kulturze”. Opowiadanie to powstało...
„But w butonierce” to bodaj najbardziej znany wiersz jaki spisał poeta-futurysta Bruno Jasieński. Już po tytule widać sposób w jaki autor zamierza obchodzić...
Opublikowane w 1597 roku „Kazania sejmowe” Piotra Skargi należą do arcydzieł literatury staropolskiej. Wśród kazań szczególne znaczenie ma kazanie...
Streszczenie Ballada „To lubię” rozpoczyna się zwrotem do Maryli. Jest ona zachęcana do spojrzenia na piękny krajobraz. Na skraju lasu znajduje się cerkiew w...