Geneza
„Opowiadania” Tadeusza Borowskiego ukazały się drukiem w 1947 roku pod tytułem „Pożegnanie z Marią”; rok później został zaś wydany zbiór „Kamienny świat”. Autor opisał w nich rzeczywistość hitlerowskiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, sięgając do własnych wspomnień. Tadeusz Borowski był bowiem więźniem Auschwitz w latach 1943 – 1944. Potem pisarz został przewieziony do Dachau.
Czas i miejsce akcji
Akcja „Opowiadań” rozgrywa się podczas II wojny światowej. Kilka historii obejmuje początek wojny i ma miejsce w okupowanej Warszawie („Matura na Targowej”, „Pożegnanie z Marią” i „Chłopiec z Biblią”). Większość opowiadań rozgrywa się w obozach w Oświęcimiu i w Brzezince, np. „U nas w Auschwitzu”. „Śmierć powstańca” toczy się w Wittenberdze, a „Bitwa pod Grunwaldem” we Freimanie.
Interpretacja
„Opowiadania” Tadeusza Borowskiego należą do prozy z pogranicza literatury dokumentalnej. Narratorem jest tu bowiem Tadek, postać obdarzona cechami z biografii samego autora, dzięki czemu opowiadania zyskują walor realizmu i wiarygodności. Jest to jednak kreacja literacka, którą początkowo mylono z Borowskim, co powodowało ataki na postawę pisarza wobec hitleryzmu. Autor wyposażył bowiem narratora w cechy człowieka zlagrowanego. Tadek z „Opowiadań” całkiem dobrze sobie radzi w rzeczywistości obozowej, nie odczuwa współczucia względem współwięźniów i sam bierze czynny udział w całej machinie totalitarnej przemocy.
Dzięki tej postaci Borowski pokazuje mechanizm działania hitlerowskiego totalitaryzmu. Jednostka odarta z więzi społecznych i rodzinnych, pozbawiona podstawowych środków do życia, walcząca o przeżycie każdego dnia zostaje zredukowana niemal jedynie do poziomu biologicznego. Za pomocą oddziaływania systemu kar i nagród oprawcy przekształcają ludzi w doskonale sterowane maszyny, numery wykonujące niewolniczą pracę na rzecz III Rzeszy.
„Opowiadania” Borowskiego posiadają również wymiar filozoficzny. Autor stawia tu bowiem pytania o istotę człowieczeństwa, a także podstawowe wartości, na których oparte są cywilizacja i kultura.
Motywy
Motyw wojny – akcja opowiadań rozgrywa się w czasie II wojny światowej, głównie w obozach koncentracyjnych, ale także w okupacyjnej Warszawie. Borowski pokazuje wszystkie okrucieństwa, jakich ludzie dopuszczają się w warunkach wojennych.
Motyw miłości – występuje głównie w opowiadaniu „Pożegnanie z Marią” i ma charakter autobiograficzny. Narrator opowiadań podobnie jak autor jest zakochany w pięknej Marii, z którą rozdziela go wojna. Dziewczyna podobnie jak on zostaje aresztowana i wywieziona do obozu.
Motyw obozu – opowiadania należą do prozy dokumentalnej opisującej rzeczywistość obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu i w Brzezince.
Motyw zagłady – zagłada to jeden z głównych wątków opowiadań. W obozach koncentracyjnych na zagładę skazani są przede wszystkim więźniowie narodowości żydowskiej. Większość z nich ginie w komorach gazowych zaraz po trafieniu do obozu. Obóz koncentracyjny to jednak w całości wielka machina nastawiona na powolne niszczenie człowieka. Więźniowie masowo umierają z głodu, chorób lub zostają zamordowani przez hitlerowców.
„Stary człowiek i morze” to najbardziej znana z powieści Ernesta Hemingwaya. Akcja rozgrywa się na Kubie zapewne na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych...
Utwór zatytułowany „Stepy akermańskie” to sonet który otwiera cały cykl „Sonetów krymskich” napisanych przez Adama Mickiewicza....
„Przeprosiny Boga” Jana Kasprowicza to ludowa ballada pochodząca z ostatniego tomu utworów poety „Mój świat”. Tekst pod względem gatunkowym...
Streszczenie Dedykacja „Faust” rozpoczyna się dedykacją o charakterze inwokacyjnym. Przywołane zostają w niej duhy zwiewne które symbolizują przeszłość....
We fraszce podmiot liryczny zwraca się do zdrowia zauważając że jest ono potrzebne by cieszyć się jakimikolwiek radościami życia. Bez niego nie dają szczęścia ani...
„Marność” Daniela Naborowskiego to krótka licząca zaledwie 10 wersów fraszka która podejmuje tematykę refleksyjno – filozoficzną....
Opracowanie Mit o Tantalu to opowieść o ulubieńcu bogów który przez swą zuchwałość został skazany na wieczną karę. Mit może być interpretowany przede...
„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...
Utwór Mirona Białoszewskiego „Wywiad” pochodzi z końcowego etapu życia poety. Jest on ironiczną grą z „Rozmową mistrza Polikarpa ze śmiercią”...