Geneza
„Opowiadania” Tadeusza Borowskiego ukazały się drukiem w 1947 roku pod tytułem „Pożegnanie z Marią”; rok później został zaś wydany zbiór „Kamienny świat”. Autor opisał w nich rzeczywistość hitlerowskiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, sięgając do własnych wspomnień. Tadeusz Borowski był bowiem więźniem Auschwitz w latach 1943 – 1944. Potem pisarz został przewieziony do Dachau.
Czas i miejsce akcji
Akcja „Opowiadań” rozgrywa się podczas II wojny światowej. Kilka historii obejmuje początek wojny i ma miejsce w okupowanej Warszawie („Matura na Targowej”, „Pożegnanie z Marią” i „Chłopiec z Biblią”). Większość opowiadań rozgrywa się w obozach w Oświęcimiu i w Brzezince, np. „U nas w Auschwitzu”. „Śmierć powstańca” toczy się w Wittenberdze, a „Bitwa pod Grunwaldem” we Freimanie.
Interpretacja
„Opowiadania” Tadeusza Borowskiego należą do prozy z pogranicza literatury dokumentalnej. Narratorem jest tu bowiem Tadek, postać obdarzona cechami z biografii samego autora, dzięki czemu opowiadania zyskują walor realizmu i wiarygodności. Jest to jednak kreacja literacka, którą początkowo mylono z Borowskim, co powodowało ataki na postawę pisarza wobec hitleryzmu. Autor wyposażył bowiem narratora w cechy człowieka zlagrowanego. Tadek z „Opowiadań” całkiem dobrze sobie radzi w rzeczywistości obozowej, nie odczuwa współczucia względem współwięźniów i sam bierze czynny udział w całej machinie totalitarnej przemocy.
Dzięki tej postaci Borowski pokazuje mechanizm działania hitlerowskiego totalitaryzmu. Jednostka odarta z więzi społecznych i rodzinnych, pozbawiona podstawowych środków do życia, walcząca o przeżycie każdego dnia zostaje zredukowana niemal jedynie do poziomu biologicznego. Za pomocą oddziaływania systemu kar i nagród oprawcy przekształcają ludzi w doskonale sterowane maszyny, numery wykonujące niewolniczą pracę na rzecz III Rzeszy.
„Opowiadania” Borowskiego posiadają również wymiar filozoficzny. Autor stawia tu bowiem pytania o istotę człowieczeństwa, a także podstawowe wartości, na których oparte są cywilizacja i kultura.
Motywy
Motyw wojny – akcja opowiadań rozgrywa się w czasie II wojny światowej, głównie w obozach koncentracyjnych, ale także w okupacyjnej Warszawie. Borowski pokazuje wszystkie okrucieństwa, jakich ludzie dopuszczają się w warunkach wojennych.
Motyw miłości – występuje głównie w opowiadaniu „Pożegnanie z Marią” i ma charakter autobiograficzny. Narrator opowiadań podobnie jak autor jest zakochany w pięknej Marii, z którą rozdziela go wojna. Dziewczyna podobnie jak on zostaje aresztowana i wywieziona do obozu.
Motyw obozu – opowiadania należą do prozy dokumentalnej opisującej rzeczywistość obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu i w Brzezince.
Motyw zagłady – zagłada to jeden z głównych wątków opowiadań. W obozach koncentracyjnych na zagładę skazani są przede wszystkim więźniowie narodowości żydowskiej. Większość z nich ginie w komorach gazowych zaraz po trafieniu do obozu. Obóz koncentracyjny to jednak w całości wielka machina nastawiona na powolne niszczenie człowieka. Więźniowie masowo umierają z głodu, chorób lub zostają zamordowani przez hitlerowców.
Streszczenie Mendel to 67 letni mężczyzna który od niemalże 30 lat prowadzi swój zakład introligatorski w miejscu w którym rozpoczyna się akcja. Staruszek...
Geneza George Orwell napisał „Folwark zwierzęcy” w 1944 roku. Na genezę książki złożyły się doświadczenia pisarza podczas wojny domowej w Hiszpanii oraz...
Dorobek artystyczny Williama Szekspira wciąż cieszy się olbrzymią popularnością. Jego dzieła nadal wystawianie są na deskach teatrów i stanowią źródło...
„Malowany Ptak” pozostaje najsłynniejszą powieścią Jerzego Kosińskiego. Tuż po premierze w 1965 roku książka stała się prawdziwym wydarzeniem literackim...
Geneza „Giaur” to powieść poetycka George’a Byrona która ukazała się w 1813 r. Co ciekawe to pierwszy utwór tego autora o tematyce związanej...
„Oda do młodości” to utwór który stanowi przedstawienie cech klasycznych i romantycznych na zasadzie kontrastów. Dostrzec można krytykę klasycznego...
„Wędrówką życie jest człowieka” to wiersz Edwarda Stachury. Można powiedzieć że jak żadne inne jego dzieło ten krótki utwór streszcza...
„Dobranoc” jest sonetem Adama Mickiewicza który wszedł cykl utworów napisanych w 1826 r. nazwanych „Sonetami odeskimi” i wydanych równolegle...
Wiersz Juliana Tuwima „Chrystus miasta” może być interpretowany jako wyraz obrzydzenia autora do współczesnego mu miasta z jego patologiami i degeneracją...