Unikalne i sprawdzone teksty

Behawioryzm w „Opowiadaniach” Borowskiego | wypracowanie

Tadeusz Borowski w „Opowiadaniach” stosuje behawioralną technikę narracji. Mamy tu do czynienia zarówno z metodą konstruowania przekazu literackiego, jak i inspiracją psychologią behawioralną. Głównym przejawem owej metody u Borowskiego jest pokazywania bohaterów niejako z zewnątrz, przez pryzmat ich zachowań, a nie wewnętrznych przemyśleń czy motywacji. Behawioryzm w literaturze zapoczątkowała proza amerykańska latach 20., między innymi utwory Ernesta Hemingwaya, który zainspirował się założeniami prądu w psychologii opisującego człowieka jako istotę podlegającą określonym bodźcom sterującym jego zachowaniami.

Borowski prezentuje w „Opowiadaniach” iście behawiorystyczny sposób narracji. Nie wnika w głębokie motywacje więźniów obozów koncentracyjnych, a jedynie pokazuje ich rozmaite zachowania. Dzięki temu pisarz zwraca uwagę na fakt, że nie teorie i deklaracje są miarą wartości człowieka, ale świadczą o nim przede wszystkim jego czyny. Ostatecznie to bowiem konkretne wybory i zachowania decydują o tym, czy ktoś zachowuje zasady moralne czy nie. Iwan z opowiadania „Dzień na Harmenzach” pomimo swojej odpychającej powierzchowności decyduje się przyznać do kradzieży kaczki, by uratować niewinnego Greka. Z kolei w utworze „Proszę państwa do gazu” widzimy matki, które wypierają się własnych dzieci, by uniknąć śmierci w komorze gazowej.

Narrator „Opowiadań”, Tadek, nie ocenia postaw współwięźniów, a jedynie sucho je relacjonuje. Dzieje się tak dlatego, ponieważ pisarz wychodzi z założenia, że nie ma prawa osądzać ludzi znajdujących się w skrajnych warunkach. Po drugie zaś umożliwia to czytelnikowi samodzielne wyciągnięcie wniosków.

Wreszcie niezwykle ważnym aspektem behawioryzmu w „Opowiadaniach” Borowskiego jest obnażenie mechanizmów działania obozów koncentracyjnych. Ich podstawą była właśnie socjotechnika behawioralna, polegająca na sterowaniu zachowaniem całych mas ludzi za pomocą systemu kar i nagród. Obozy koncentracyjne były wielkim socjologicznym eksperymentem, który pokazał, że można człowieka zredukować do poziomu instynktów biologicznych i za pomocą określonych bodźców regulować jego działania i reakcje.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Bajka – definicja i wyznaczniki...

Bajki należą do najstarszych gatunków literackich wywodząc się ze starożytnej Grecji. Pierwszą znaną bajkę napisał żyjący przed prawie trzema tysiącami lat...

Tragizm Judyma

Doktor Tomasz Judym to główna postać powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Pod koniec książki bohater widzi rozdartą sosnę – staje...

Portret ojca w literaturze. Przedstaw...

Ojciec to figura istotna w życiu każdego człowieka. I dzisiaj większość ludzi przytaknie takiemu sformułowaniu a co dopiero w poprzednich wiekach – trzeba przecież...

„Inny świat” jako utwór o...

„Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego to poruszająca powieść o życiu w sowieckich łagrach napisana na podstawie wspomnień pisarza z okresu II wojny...

Mój najszczęśliwszy dzień w...

To był dziwny rok. Wszystko układało się jak z płatka a ja z zadziwiającą regularnością odnosiłem kolejne sukcesy – świadectwo z wyróżnieniem trzecie...

Moja wizja nieba – opis raju

„To raj na ziemi” – mówimy nieraz na widok jakiegoś pięknego zakątka. „Niebo w gębie” – powtarzamy jedząc jakiś wyjątkowy smakołyk....

Tragizm w Procesie

„Proces” Franza Kafki ma opinię jednej z najbardziej pesymistycznych książek XX wieku. Paradoksalnie właśnie owa mroczna wizja doskonale wyraża przemiany jakie...

Artyzm „Nad Niemnem”

Artyzm według „Słownika terminów literackich” jest to ogół cech dzieła dający świadectwo biegłości twórcy w danej dyscyplinie sztuki...

Świat jest teatrem aktorami ludzie...

W „Jak wam się podoba?” Williama Szekspira padają słowa: Świat jest teatrem aktorami ludzie Którzy kolejno wchodzą i znikają. Jest to nawiązanie do...