Tadeusz Borowski w swoich „Opowiadaniach” nie tylko pokazuje okrutny świat obozów koncentracyjnych z czasów II wojny światowej, ale także na podstawie tych trudnych doświadczeń snuje uniwersalne rozważania filozoficzne na temat człowieka i świata. Borowski kreuje bardzo pesymistyczny obraz cywilizacji europejskiej, podważa bowiem jej podstawowe zasady.
Cywilizacja to ogół wytworów człowieka, na który składają się osiągnięcia nauki, sztuki i kultury. Dla Borowskiego doświadczenie obozów koncentracyjnych podważa sens wszystkich tych wartości, ponieważ została zbudowana na wyzysku i niesprawiedliwości. W opowiadaniu „U nas w Auschwitzu” pisarz podważa platońską triadę, która wyznacza krąg zasad europejskiej kultury. Wedle Platona mianowicie dobro jest tożsame z pięknem i prawdą. Tymczasem Borowski pokazuje, że wspaniałe dzieła cywilizacji powstały jako efekt wyzysku i przemocy. Piramidy egipskie, uważane za szczytowe osiągnięcie starożytności, wzniesiono w oparciu o przemoc wobec niewolników wykorzystywanych do pracy.
W opinii pisarza nie ma żadnej różnicy pomiędzy egipskimi faraonami a hitlerowcami, którzy również budowali swoje imperium na ludzkiej tragedii. Obozy koncentracyjne były bowiem doskonale działającymi machinami darmowych robotników, którzy swoją niewolniczą pracą wzbogacali największe niemieckie koncerny. Można zatem wyobrazić sobie sytuację, w której w razie wygranej Niemiec w II wojnie światowej zbrodnicze czyny nazistów zostałyby zapomniane, doceniono by bowiem jedynie ich wspaniałe owoce. Piękno nie jest zatem tożsame z dobrem i prawdą, powiada Borowski, kwestionując podstawowe filary europejskiej kultury.
Co więcej, szczególnie pesymistyczną wymowę posiada opowiadanie „Bitwa pod Grunwaldem”, którego akcja toczy się już po wojnie. Pisarz dostrzega bowiem, że w tak zwanym wolnym świecie działają te same reguły, które obowiązywały w obozach, różnica polega jedynie na ich większym zawoalowaniu. Ciemne ludzkie instynkty nie znikają wraz z końcem wojny, czego wymownym symbolem jest bezsensowna śmierć młodej Żydówki Niny, próbującej wydostać się z obozu dla byłych więźniów. W każdej chwili zło jest gotowe wypłynąć na wierzch i zamknąć część ludzkości w obozach, a pozostałą zgładzić pod pozorem wzniosłych haseł, a w rzeczywistości w imię niskich interesów.
Wiek XX przyniósł ludzkości nieznane do tej pory przykłady okrucieństwa. Jednym z symboli tego stulecia stały się obozy koncentracyjne. Przyjmuje się iż wynaleźli...
Ogrom świata przedstawionego w „Lalce” Bolesława Prusa wypełnieją najróżniejsze uczucia. Nie brakuje tu zazdrości kierowanej pod adresem tych którym...
Definicja Historyzm jest pojęciem niezwykle szerokim odnoszącym się do kultury. W jego obrębie wyróżnić można historyzm architektoniczny i związany ze sztukami...
Gustav Klimt to jeden z najważniejszych być może nawet najważniejszy twórca okresu secesji. „Drzewo życia” jest tym spośród jego dzieł które...
Za koniec średniowiecza uznaje się rok 1492 (podróż Kolumba do Ameryki i zakończenie tzw. Rekonkwisty czyli odbijania z rąk muzułmanów terenów Półwyspu...
Definicja Ludowość w kontekście literatury i innych gałęzi sztuki oznacza zainteresowanie kulturą ludową czerpanie obecnych w niej motywów budowanie utworów...
„Czwórka” to niezwykle dynamiczny obraz który został namalowany przez Józefa Chełmońskiego w 1881 roku. Opis Obraz przedstawia pędzący powóz...
Sukces można rozumieć różnie. Dla niektórych oznacza on zgromadzenie wielkiej fortuny wybudowanie imponującej rezydencji i posiadanie kilku modeli najnowszych...
Zainteresowanie wschodem jego kulturą oraz sztuką było zjawiskiem charakterystycznym dla epoki romantyzmu. Orientalizm jako zjawisko występował w wielu utworach. Jego przejawy...