Marcin Kozera – streszczenie, plan wydarzeń, charakterystyka Marcina Kozery

Streszczenie

Wydarzenia ukazane w powieści dzieją się w Londynie na krótko przed wybuchem pierwszej wojny światowej. W Towarzystwie Polskim uczą się dzieci emigrantów, którzy przybyli właśnie tutaj w celu poprawienia swego losu. Bawią się teraz, rzucając liśćmi w drewnianego konia, którego ustawiono na dachu Towarzystwa.

Na lekcję do domu Towarzystwa stolarz Mateusz Kozera przyprowadza syna Marcina. Chciałby, aby chłopak uczył się tutaj języka polskiego, gdyż pragnąłby jeszcze kiedyś powrócić z nim do rodzinnego Strzałkowa. Martwi go, że syn nie umie ani słowa w ojczystej mowie. Dwunastoletni Marcin zostaje zapisany na lekcje i od razu zyskuje sympatię i uznanie kolegów. Nie ma też większych problemów, by zaaklimatyzować się w nowym otoczeniu. Największą zaś sympatią zaczyna darzyć go Krysia.

To właśnie z nią Marcin udaje się pewnego dnia do centrum Londynu. Pragnie jej pokazać jak piękna jest jego ojczyzna, czyli Anglia. Dziewczyna jest zachwycona wspaniałymi zabytkami Londynu. Podziwia Parlament czy katedrę Westminsterską. Jednocześnie z rozrzewnieniem przywołuje z pamięci obrazy rodzinnego Łowicza, o którym opowiadał jej ojciec. Zauważa iż każdy chwali swoje i wszystkie te piękne zabytki mogą być dumą rodowitych Londyńczyków, a nie jej. Słowa te zmuszają Marcina do chwili refleksji nad różnicą między ojczyzną a krajem zamieszkanym. Pomocna w tych rozmyślaniach okazuje się definicja ojczyzny jaką kiedyś usłyszał na lekcji w angielskiej szkole. W pewnym momencie uświadamia sobie, że krajem gdzie ma swoich przodków i swoje korzenie nie jest wcale Anglia, w której mieszka, lecz Polska. Nie chce przyznać się do tego Krysi w obawie, że ta go nie zrozumie.

Późnym wieczorem wraca z Krysią do domu Towarzystwa, a ich nieobecność na lekcji nauczycielka kwituje tylko dobrotliwym uśmiechem. Marcin postanawia znaleźć odpowiedź na to, jak może kochać wszystko co go tu otacza.

Właśnie zbliżają się Święta Bożego Narodzenia, a wraz z nimi jasełka. Ponieważ jednak Marcin nie zna zbyt dobrze języka polskiego, zostaje z nich wykluczony. Ze wszystkich sił pragnie brać w nich udział i dlatego dobrowolnie uczestniczy w dodatkowych lekcjach śpiewu. Nauczycielka doceniając jego upór i determinację, przydziela go do roli żołnierza, jednocześnie pomagając mu w doborze piosenek i ich nauczeniu się. Marcin udziela się też przy szyciu strojów. Na krótko przed Bożym Narodzeniem pojawiają się w nim wątpliwości na temat tego kim jest. Nauczycielka stara się je rozwiać, udzielając mu rady, by był dzielnym człowiekiem, gdyż to jedynie wystarczy do poznania prawdy o sobie.

W końcu nadchodzi dzień przedstawienia, na które przychodzą tłumy, w tym również ojciec Marcina. W przedstawieniu pełno było akcentów patriotycznych – uczestnicy śpiewali m. in. hymn mariacki, wiele polskich kolęd i przyśpiewek. W końcowej scenie Marcin miał zatańczyć z Krysią, jednak w momencie gdy stanął przed publicznością, ogarnął go tak paniczny strach, że nie mógł nic powiedzieć i stał tylko otępiały. Z płaczem zbiegł do szatni, gdzie wyrzucił nauczycielce cały swój gniew – to, że uczy się języka polskiego jak papuga, powtarzając bezwładnie obce wyrazy, a w rzeczywistości nic z tego nie rozumie i jest mu z tym bardzo źle. Nie chce, by inni brali go za Polaka, bo w gruncie rzeczy wcale się nim nie czuje. Roztrzęsionego i wzburzonego Marcina do domu odprowadza ojciec, który stara się go uspokoić, usypiając go i śpiewając mu kołysankę.

Mija jakiś czas. W angielskiej szkole odbywa się lekcja geografii, podczas której nauczyciel mówi o Polsce, stwierdzając jednoznacznie, że kraj ten obecnie nie istnieje. Marcin oburzony tym nieprawdziwym stwierdzeniem od razu wstaje z ławki i głośno protestuje. Ogłasza całej klasie i samemu nauczycielowi, że jest Polakiem i nie pozwoli obrażać swej ojczyzny.
Wreszcie pojmuje też sens rad, jakie udzielała mu wychowawczyni z Towarzystwa Polskiego. Jego odważna postawa wzbudza podziw i uznanie kolegów i nauczyciela. Chłopiec zaś zaczyna doceniać swą wielką miłość do prawdziwej, ukochanej ojczyzny. Z chęcią też i ogromną radością dzieli się swoimi przeżyciami w domu organizacji polonijnej.

Marcin pragnie powrócić z ojcem do rodzinnego Strzałkowa. Dopiero teraz dochodzi do niego kim naprawdę jest i dziwi go tylko to, że wychowawczyni z Towarzystwa jako pierwsza znała odpowiedź na wszystkie nurtujące go pytania.

Plan wydarzeń

1. Marcin zostaje przyjęty do szkoły w Towarzystwie Polskim.
2. Chłopak zostaje przywódcą dzieci emigrantów.
3. Zwiedzanie z Krysią centrum Londynu.
a.) zachwyt Krysi nad pięknymi zabytkami
b.) stwierdzenie dziewczyny, że każdy chwali co swoje
c.) rozważania Marcina nad ojczyzną.
4. Przygotowania do jasełek.
a.) Marcin zostaje z nich wykluczony z powodu słabej znajomości języka
b.) zmiana decyzji nauczycielki.
5. Pytania nurtujące Marcina i rada nauczycielki.
6. Jasełka – występ zakończony ucieczką przerażonego Marcina.
7. Lekcja geografii w szkole angielskiej.
a.) stwierdzenie nauczyciela o nieobecności Polski na mapie
b.) protest Marcina – przyznanie się do narodowości polskiej
c.) ogłoszenie Krysi i nauczycielce swego czynu.
8. Plany powrotu do rodzinnego Strzałkowa.
9. Marcin poznaje prawdę o sobie i swej tożsamości.

Marcin Kozera – charakterystyka

Marcin Kozera to dwunastoletni chłopiec, główny bohater powieści Marii Dąbrowskiej. Razem z ojcem – Mateuszem Kozerą przybywają do Londynu, gdzie chłopak rozpoczyna naukę w domu Towarzystwa Polskiego. Marcin wcześnie został osierocony przez matkę, która zmarła zaledwie, gdy miał dwa lata. Z tego powodu nigdy naprawdę nie nauczył się języka polskiego i nie miał poczucia przynależności do tego kraju.

W nowej szkole chłopak szybko zdobywa jednak sympatię kolegów i jak widać ma silne zadatki na prawdziwego przywódcę. Pierwsza okazja, aby tego dowieść nadarza się podczas zabawy w rzucanie w drewnianego konia zamontowanego na dachu Towarzystwa – Marcin jako jedyny wykazuje się brawurową odwagą, by na niego wejść. Innym aktem odwagi jest zabranie Krysi na zwiedzanie centrum Londynu i zachowanie zimnej krwi, gdy dziewczyna rozcięła sobie nogę (Marcin bez trudu opanował sytuację, a nawet wykazał się umiejętnością szycia). Bez wątpienia jednak aktem największej dzielności wykazał się, gdy bohatersko przeciwstawił się kłamliwym słowom nauczyciela, które znieważały jego ojczyznę. Stanowiło to dla niego nie tylko najcięższą próbę dzielności, ale również uświadomiło mu, gdzie kryje się jego prawdziwa tożsamość. Marcin w jednej chwili pojął to, co przez tak długi czas nie dawało mu spokoju i było źródłem jego wewnętrznego niepokoju. Wreszcie poczuł, że jest Polakiem, który ma w sobie odwagę, by o tym mówić i każdym swym życiowym czynem tego dowodzić.

Ojciec zawsze pragnął, by Marcin mógł poznać swą prawdziwą tożsamość i ubolewał z powodu tego, że chłopak nie umiał prawie nic po Polsku. Sam był jednak po części temu winien, bo relacje między nimi nie należały do najlepszych. Wszystkie plany powrotu do rodzimego Strzałkowa paliły na panewce z powodu nie rozumiejącego nic po polsku Marcina.

Cieplejsze relacje Marcina układały się natomiast z nauczycielką z domu Towarzystwa Polskiego. Ona zdawała się rozumieć wszystkie jego wątpliwości na temat swego pochodzenia i niezrażona jego ewidentnymi brakami w nauce, starła się właściwie nim pokierować, udzielając mu jednocześnie życiowej rady, że wystarczy być tylko dzielnym człowiekiem, by zawsze i w każdej sytuacji wiedzieć kim się naprawdę jest. Marcin nie od razu pojmuje sens tych słów, ale ostatecznie dzięki nim poznaje swą prawdziwą tożsamość. To właśnie nauczycielka jako pierwsza rozbudziła w nim chęć poznania siebie i swojej przynależności do ojczystego kraju. Marcin zaś odnosił się do niej z szacunkiem i poważnie traktował jej słowa.

Pozostałe dzieci z domu Towarzystwa nie tylko darzyły Marcina sympatią, ale też widziały w nim autorytet. Były pełne podziwu dla jego bohaterskiego czynu, gdy wyjawił im swoją tożsamość i chciały brać z niego przykład. Największym zainteresowaniem darzyła go Krysia, a Marcin nie był jej wcale dłużny. Będąc liderem grupy dzieci emigrantów, wcale się nie pysznił i nie unosił się dumą i nie liczył też z tego powodu na szczególne traktowanie. Starał się zachować skromność w każdej sytuacji, gdy tylko mógł komuś pomóc.

Marcin Kozera to bez wątpienia postać pozytywna i prezentująca postawę godną naśladowania – postawę pełną odwagi, determinacji, szacunku dla siebie, innych i własnej ojczyzny. Podziw wzbudza jego uczynność, a także zaradność i umiejętność zachowania trzeźwego rozsądku w trudnych, czy niebezpiecznych sytuacjach. Na przykładzie tej postaci ukazany został w utworze problem odnajdywania własnej tożsamości, który jest nie lada wyzwaniem zwłaszcza w tak młodym wieku, gdy człowiek jest jeszcze niedojrzały i nie wszystko jeszcze w pełni rozumie.