Na podstawie satyry „Żona modna” scharakteryzuj Polaków XVIII w. | wypracowanie

Satyra Ignacego Krasickiego „Żona modna” doskonale przedstawia zwyczaje i przywary Polaków w XVIII wieku. W utworze skontrastowane zostały dwie postawy, reprezentowane przez wiejskiego szlachcica Piotra i jego „żonę modną”, wychowaną w mieście.

Piotr jest przywiązany do tradycji i dawnych obyczajów. Jego szok budzi sama myśl, że małżeństwo może się skończyć rozwodem, nie zaś trwać do śmierci. Gusta Piotra, czy to kulinarne, czy intelektualne, nie są zbyt wyrafinowane. Cieszą go potrawy przygotowywane przez kucharza wywodzącego się z poddanych chłopów, a za największy autorytet uważa zapewne miejskiego proboszcza. Dworek szlachcica może być przytulny, ale z pewnością nie jest elegancki – ściany zapełniają słoiki z lekarstwami i konfiturami. Narzeczoną wybiera ze względu na duży posag.

Zupełnym przeciwieństwem Piotra jest jego żona. Pochodzi ona z miasta i jest zafascynowana kulturą francuską (książki czyta wyłącznie w tym języku). Nie szanuje ludzi, jeśli nie spełniają oni narzuconych przez nią standardów wyrafinowania. Czułości męża odrzuca, jako prostactwa i koncepty z kalendarza, zaś starych, wiernych służących ma za nic. Zamiast tego domaga się zagranicznych „specjalistów”: Kucharzy cudzoziemców, pasztetników modnych,/Trzeba i cukiernika.

Żona modna posiada zwierzęcych pupilów. Można podejrzewać, że powoduje nią miłość do przyrody, ale moda – wniosek taki nasuwa się z powodu przesady, w którą popada w tym względzie. Bowiem jej zwierzyniec to:

suczka faworyta.
[…]
W jednej klatce kanarek, co śpiewa kuranty,
W drugiej sroka, dla ptaków jedzenie w garnuszku,
Dalej kotka z kocięty i mysz na łańcuszku.

Domaga się też od swojego męża specjalnego ogrodu, gdzie mogłaby rozważać tragedie, jakie spotkały bohaterów popularnych książek – jednocześnie, jak wspomniano, nie interesują ją uczucia żywych ludzi obok niej. Żona modna jest utracjuszką – na przemeblowanie dworku i wydawanie przyjęć wydaje więcej pieniędzy, niż dostarczyć jest w stanie kilka wsi.

Te dwie postacie oddają zróżnicowanie polskiego społeczeństwa XVIII wieku, a właściwie szlacheckiej części tego społeczeństwa. Oddają oczywiście w krzywym zwierciadle, bowiem Krasicki skupił się na wypunktowaniu wad swoich rodaków. I tak wiejscy szlachcie wykpieni są jako osoby, które intelektualnie nie wykraczają poza granice swojej parafii i są krótkowzroczne (ślub z powodów finansowych). Z kolei bardziej „oświecone” warstwy stanu szlacheckiego spotykają się z krytyką ze względu na bezmyślne podążanie za płynącymi z zagranicy obyczajami i modami. Osoby takie nie posiadają własnego gustu, kopiują jedynie to, co podpatrzą w innych środowiskach, uważanych za bardziej kulturalne. Żadna z tych postaw nie zasługuje na naśladowanie i słusznie spotkała się z krytyką błyskotliwego biskupa-poety.