George Gordon Byron – biografia i charakterystyka twórczości

Biografia

Chociaż żył zaledwie 36 lat, udało mu się na stałe zapisać w historii europejskiej literatury, a jedna z ateńskich dzielnic nosi jego imię. Kim była jedna z najbardziej tajemniczych i zagadkowych postaci romantyzmu?

George Gordon Byron przyszedł na świat 22 stycznia 1788 r. w Londynie. Był dzieckiem wywodzącym się ze zubożałej szlachty, ale już w wieku 10 lat, po śmierci dziadka, otrzymał tytuł barona. Młodość spędził w Aberdeen, w tym czasie towarzyszyła mu głównie matka (ojciec – John Byron – był kapitanem w brytyjskiej armii). Najprawdopodobniej relacja autora „Giaura” z matką nie była łatwa. Samotna kobieta nierzadko sięgała po alkohol, miała tendencje do gwałtownych zmian nastrojów.

Po ukończeniu lokalnej szkoły mieszczącej się w Aberdeen Byron został wysłany do londyńskiej Harrow School. Nie był wybitnym uczniem, miał problemy z dostosowaniem się do panujących tam reguł. W okresie 1805 – 1808 studiował w Cambridge. Gdy miał 18 lat, wydrukowany został pierwszy zbiór jego twórczości – Fugitive Pieces – który zawierał najwcześniejsze utwory poety (także te napisane w wieku 14 lat). Jednak najprawdopodobniej sam autor dokonał zniszczenia jego kopii.

W okresie od 1809 do 1811 Byron odbywał Grand Tour. Ten popularny w XVIII i na początku XIX stulecia zwyczaj miał przysłużyć się poszerzeniu wiedzy oraz zdobyciu cennych umiejętności. Celem podróży Byrona, ze względu na wojny napoleońskie, stały się kraje śródziemnomorskie. Wyprawa ta zainspirowała młodzieńca do napisania „Giaura”, który ukazał się w 1813.

W 1812 Byron po raz pierwszy zasiadł w Izbie Lordów. Podczas swego pobytu w Londynie autor „Don Juana” aktywnie uczestniczył w życiu towarzyskim, wsławiając się nawet kilkoma skandalami. Jednym z nich było uwiedzenie Augusty Leigh, czyli przyrodniej siostry Byrona. Istnieją przypuszczenia, iż ojcem trzeciego dziecka kobiety (dziewczynki ochrzczonej imionami Elizabeth Medora) był właśnie Byron. W 1815 autor „Giaura” poślubił Annę Isabellę Milbank. Nie był to jednak szczęśliwy związek, a para rozstała się zaledwie po roku, doczekawszy się córki – Augusty Ady Byron (w przyszłości zasłynęła nieprzeciętnym talentem matematycznym).

Po nieudanym małżeństwie Byron opuścił Anglię i udał się do Genewy. Obecni tam Percy Shelley (poeta, przedstawiciel angielskiego romantyzmu) oraz jego przyszła żona – Mary Godwin (jako Mary Shelley napisze „Frankensteina) stali się jego bliskimi przyjaciółmi. W ich towarzystwie odbywał Byron podróże i poznawał okoliczne atrakcje.

W 1816 opuścił Szwajcarię i wyruszył do Wenecji, gdzie narodziło się jego zainteresowanie orientem (w dużej mierze za sprawą znajomości z członkami zakonu mechitarystów). Kolejne lata spędził Byron na podróżach, które odbywał po terenach należących do dzisiejszych Włoch. Swe rozległe zainteresowania i niezwykle bogate życie towarzyskie łączył w tym czasie z pracą nad kolejnymi dziełami literackimi (w Szwajcarii pisał „Manfreda”, w Italii pracował nad „Don Juanem”).
Byron na dłużej osiadł w Genui. Właśnie stamtąd udał się w 1823 r. do Grecji, by wesprzeć niepodległościowe aspiracje Greków pragnących zrzucić jarzmo Imperium Osmańskiego. Wielkie znaczenie dla tej sprawy miała nie tylko obecność tego charyzmatycznego człowieka, ale także wniesiony przezeń wkład finansowy. Jednak nie doczekał on udziału w walkach, gdyż na początku 1824 ciężko zachorował. Nieskuteczne metody leczenia, jak można przypuszczać, nie pomogły, a wręcz zaszkodziły Byronowi. Zmarł 15 lutego 1824 roku, stając się zarazem jedną z najbardziej inspirujących postaci, greckim bohaterem narodowym. Wciąż nie wiadomo, co dokładnie skłoniło Byrona do wzięcia udziału w walkach przeciwko Turkom, a istniejące przypuszczenia zakładają, że mógł prowadzić misję dla londyńskiego rządu.

Chatakterystyka twórczości

George Byron był człowiekiem nietuzinkowym, przełamującym obowiązujące konwenanse. Wokół jego biografii narosło wiele mitów (np. wiążących go z okultyzmem itp.), a opowieści te nigdy nie zostały rozwiane. Właśnie dlatego stał się jednym ze sztandarowych pisarzy romantyzmu, postacią inspirującą kolejne generacje. Co ciekawe, sam korzystał głównie z rozwiązań wypracowanych przez klasycyzm, nierzadko stając w opozycji do zmian zwiastujących pojawienie się nowych nurtów.

Debiut poetycki Byrona („Godziny bezczynności”) nie spotkał się z przychylnym przyjęciem krytyków. Reakcja poety twórcy była szybka – odpowiedział satyrą „Angielscy bardowie i szkoccy recenzenci”. Z czasem artysta zaczął umacniać swą pozycję, a za sprawą m. in. „Giaura” stał się rozpoznawalnym i cenionym literatem.

W swojej wykreował Byron postać niezwykle charakterystyczną postać bohatera – jednostki będącej w konflikcie ze światem, niewyrażającej zgody na reguły organizujące rzeczywistość. Skrywane przez nią tajemnice oraz gotowość do podjęcia największych wyzwań w imię tego, co wartościowe, uczyniły bohatera bajronicznego inspiracją powszechnie wykorzystywaną przez kolejne pokolenia twórców. Angielski poeta udoskonalił formę powieści poetyckiej („Giaur”), poematu heroikomicznego oraz dramatu poetyckiego. Przy tym wszystkim skierował oczy twórców ku orientalnym, egzotycznym kulturom, pokazując obfity skarbiec motywów literackich w nich zawarty.

Najważniejsze dzieła

„Giaur” (1813), „Narzeczona z Abydos” (1813), „Korsarz” (1814), „Manfred” (1817), „Don Juan” (1819 – 1824, uznawany za największe dzieło Byrona).