Streszczenie
Utwór rozpoczyna opis zbrodni popełnionej na mężu przez żonę. Pojawiają się słowa kierowane do roślin, które mają sprawić, że lilie szybciej zakwitną. W dalszej części pojawia się opis wędrówki kobiety przez puszczę. Dociera do chatki pustelnika, do której wpada z przerażającym krzykiem. Opowiada o tym, że jej mąż wyruszył walczyć, a ona w tym czasie popełniła zdradę. Z lęku przed karą zdecydowała się popełnić zbrodnię. Jedyną martwiącą ją kwestią jest możliwość wyjścia win na jaw.
Mędrzec rozkazuje jej odejść, mówiąc, że jedyną osobą, która może zdradzić jej tajemnicę jest martwy mąż. Powraca do domu gdzie czekają dzieci. Pytają one o ojca, jednak zbyte przez matkę zapominają o nim po pewnym czasie. Kobietę nęka jednak wspomnienie męża, nocą słychać jak nawołuje on dzieci.
Do kobiety przybywają bracia jej męża, zapewniający o jego dobrym zdrowiu. Kobieta mdleje, zapewniając jednak, że to z radości. Upływa czas, a mąż nie powraca. Zatrzymali się u kobiety aż do lata. Wraz z nadejściem tej pory roku proponują jej ożenek z jednym z braci. Kobieta udaje się do pustelnika.
Pyta go o to, w jaki sposób powinna pogodzić braci. Opowiada także, że nęka ją duch męża. Pustelnik mówi, że potrafi wskrzesić jej męża. Kobieta jednak odrzuca tej propozycję. Pustelnik nakazuje jej odejść. Radzi wybrać brata, który stworzy dla niej piękniejszy wianek.
Wybrała wianek z lili, jednak obydwoje bracia przyznawali się do jego sporządzenia. W trakcie ich kłótni w kościele pojawia się zjawa męża. Cerkiew zapada się, a na jej miejscu wyrastają lilie.
Plan wydarzeń
1. Opis zbrodni popełnionej przez żonę.
2. Słowa kierowane do lilii.
3. Wędrówka do chaty pustelnika.
4. Porada pustelnika.
5. Powrót kobiety do domu.
6. Pytania dzieci o ojca.
7. Żona nękana wspomnieniem męża.
8. Pojawienie się braci zmarłego męża.
9. Goszczenie braci u żony do lata.
10. Propozycja ożenku.
11. Porada pustelnika kierowana do żony.
12. Wybór wianka przez żonę.
13. Kłótnia braci.
14. Pojawienie się zjawy.
15. Zapadnięcie się cerkwi i wyrośnięcie lilii.
Interpretacja i analiza
Utwór zawiera w sobie wiele wykrzyknień oraz epitetów, które pozwalają na lepsze budowanie świata przedstawionego i oddanie akcji przedstawianej w utworze. Utwór interpretować można przede wszystkim jako opis popełnionej zbrodni i przeżyć towarzyszących osobie ją popełniającej. Ważnym wątkiem jest wątek kary. Okazuje się, że jedynym czego obawia się żona jest właśnie kara.
Żona zdaje się nie mieć wyrzutów sumienia. Pustelnik oferuje jej możliwość wskrzeszenia męża, jednak kobieta nie wyznaje żadnego żalu. Pokazany jest także mechanizm zapomnienia o zmarłym. Zbywane odpowiedziami matki dzieci w pewnym momencie przestają wypytywać o ojca. Także bracia zapominają o zmarłym i proponują żonie małżeństwo.
Istotnym jest powracający motyw lilii, które mają przykryć grób zmarłego męża, a następnie wyrastają na miejscu cerkwi. Przyroda odgrywa istotną rolę. Towarzyszy kobiecie nękanej wyrzutami sumienia. Przyroda zdaje się groźna, nieodgadniona.
Pojawia się także postać zjawy zmarłego męża. Odwołanie do istnienia postaci fantastycznych oraz zjawisk niewytłumaczalnych było cechą charakterystyczną dla twórczości romantycznej.
Bohaterowie
Żona – morderczyni męża, matka dzieci, która nękana jest strachem przed karą. Stara się ukryć swoją zbrodnię za wszelką cenę.
Dzieci – zapominają o ojcu gdy matka nie udziela im odpowiedzi.
Pustelnik – mieszka w borze, jest osobą do której żona zwraca się z prośbą o pomoc. Proponuje możliwość wskrzeszenia męża, jednak żona nie korzysta z tej możliwości.
Bracia – powracają z wyprawy do bratowej i zapewniają ją, że mąż powróci. Po upływie czasu sami zaczynają starać się o rękę bratowej.
Mąż – zamordowany przez niewierną żonę powraca pod postacią zjawy w dniu śluby żony z jednym z jego braci. Jego działanie doprowadza do zrównania cerkwi z ziemią.