Bajki – streszczenia i interpretacja, morały

„Przyjaciele”

Streszczenie

Leszek i Mieszek byli mężczyznami, których łączyła szczególna więź. Mówiono o nich, że gdy znaleźli orzeszek, dzielili się nim, by nikomu nie działa się krzywda. Któregoś dnia siedzieli w lesie i rozmawiali o swej przyjaźni. Wtem usłyszeli ryk niedźwiedzia. Leszek wskoczył na pień dębu, ale Mieszek tego nie potrafił. Chociaż prosił o pomoc, został na dole. Zbladł i padł na twarz, co spowodowało, że niedźwiedź, wziąwszy go za nieboszczyka, wzgardził takim posiłkiem i odszedł. Wtedy Mieszek odżył, a Leszek zapytał go, dlaczego niedźwiedź tak długo nad nim sapał. Kum odrzekł mu: Powiedział mi (…) przysłowie niedźwiedzie / Że prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie.

Interpretacja i morał

Bajka „Przyjaciele” dotyka tematu przyjaźni, ukazując prawdziwą wartość tej relacji. Łatwo jest dzielić się małymi rzeczami, łatwo pomagać w drobnych sprawach i problemach. Jednak kiedy pojawiają się prawdziwe wyzwania, następuje weryfikacja siły przyjaźni. Chociaż Leszek i Mieszek dzielili się nawet orzeszkami, ich więź nie przetrwała próby, jaką okazało się pojawienie niedźwiedzia. Przyjaźń polega więc nie tyle na ciągłych rozmowach o jej sile i drobnych uczynkach, ale na gotowości do ponoszenia wyrzeczeń w imię drugiej osoby.
Morał: Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie.

„Osioł i pies”

Streszczenie

Tytułowi bohaterowie towarzyszyli swemu panu w podróży. Osioł niósł pakunki, a pies chronił ich przed niespodziewanym atakiem. Wędrówka dłużyła się, a słońce przygrzewało. Wtedy człowiek zdecydował się na zrobienie postoju i rozłożył się pod drzewem. Osioł zaczął jeść soczystą koniczynę, a jego towarzyszowi doskwierał głód. Wtedy poprosił tragarza o to, by poczęstował go kawałkiem wędzonki z juków. Adresat tych słów długo nie zwracał na nie uwagi, aż odpowiedział: Co się tu wałęsasz? / Poszedłbyś psie do nogi! Jak jegomość wstanie, / Da ci śniadanie. W tym momencie zza rogu błysnęły krwawe ślepia. Pojawił się wilk, a osioł zaczął prosić psa o ratunek. Na to czworonóg odpowiedział: Ja nie twój Ratuj ani twój pan Broniec, / Nie wrzeszcz i łąki nie tratuj! / Czekaj, aż jegomość wstanie / Na waści obronienie i poratowanie. Później wilk zjadł osła i na tym kończy się historia.

Interpretacja i morał

„Osioł i pies” to niezwykle wymowna opowieść. Pierwszy z bohaterów znajduje się w doskonałej sytuacji – nie brakuje mu jedzenia, ma go aż nadto. Nie dostrzega jednak faktu, że ten, który powinien dbać o jego bezpieczeństwo, jest głodny. Nawet wobec jego próśb nie zamierza dać mu wędzonki. W tekście zostaje on nazwany samolubem. Jest to jednak szczególny wymiar egoizmu, bowiem zwierzęta nie rywalizują ze sobą, ale zmierzają w tym samym kierunku. Dlatego powinny współpracować, by osiągnąć cel. Niezgoda i brak chęci niesienia pomocy nie budują ani nie wzmacniają więzi, przez co cała podróż skazana jest na niepowodzenie.

Morał: Jeśli chcesz, ośle, by pies kochał ciebie, Kochaj-że ty psa.

„Lis i kozioł”

Streszczenie

Lis wdarł się do ogródka, z którego chciał ukraść gąskę. Pewny siebie wpadł jednak do wkopanej beczki. Nie mogąc wydostać się z tego więzienia, intruz nie popadł w panikę, lecz zaczął zachwalać pozyskiwaną za owej konstrukcji wodę, by w ten sposób zwrócić uwagę kozła. Mieszkaniec gospodarstwa, usłyszawszy słowa lisa, jął wypędzać go ze zbiornika, pragnąc skosztować wybornej wody. Tym sposobem także wpadł do beczki, a sprytny lis wydostał się z niej, wspinając się na grzbiet nieszczęśnika.

Interpretacja

„Lisa i kozła” można odczytywać jako pochwałę sprytu, który pozwala wymknąć się niebezpieczeństwom i dostarcza sposobów na radzenie sobie z przeciwnościami. Z drugiej wyraźnie ukarany zostaje kozioł. Ten bohater odznacza się niezwykłą łatwowiernością oraz, być może, chciwością. Przez to wpada do beczki, lecz nie wiadomo jak długo w niej pozostaje.

Morał: Należy uważać, nie być łatwowiernym. Z drugiej strony: zawsze należy zachowywać chłodną głowę i próbować poradzić sobie z pomocą rozumu.

„Zając i żaba”

Streszczenie

Zając, który przez całe życie znajdował się w nie lada tarapatach, ale wychodził z nich dzięki swej zręczności, poczuł, że powoli traci dawne siły. Smutny z tego powodu i niechętnie zapatrujący się na spędzenie reszty swych dni w ciągłym strachu postanowił popełnić samobójstwo. Pożegnał więc ukochaną kapustę, łąki i pola, po czym udał się nad staw. W drodze wpadł na żabę, która pędem uciekła spod jego nóg. Wtedy rzekł do siebie: Niech nikt nie narzeka, / Że jest tchórzem bo cały świat na tchórzu stoi! / Każdy ma swoją żabę, co przed nim ucieka / I swojego zająca, którego się boi!

Interpretacja

Ta krótka historia pokazuje, że narzekanie na swój los jest bezcelowe. Zawsze będą różne punkty odniesienia – zarówno te znajdujące się w lepszej sytuacji, jak i te będące w jeszcze gorszej. Miast tego warto cieszyć się z każdego dnia, odnajdując to, co najlepsze. W dziele pojawia się także motyw strachu, jaki wpisany jest w życie – cały świat na tchórzu stoi! – mówi bohater, podkreślając, że nie należy czuć się gorszym, mniej wartościowym.

Morał: Należy dostrzegać pozytywne strony swego losu, nie wolno pozwalać, by strach zmienił życie w tchórzliwą egzystencję.

„Pies i wilk”

Streszczenie

Wychudły wilk spotkał pewnego dnia wielkiego psa imieniem Bryś. Zwrócił uwagę na jego błyszczącą sierść i obfitą budowę ciała. Z rozmowy dowiedział się, że sam może poprawić swój los, gdy pójdzie między ludzi i przystanie na służbę. Owa służba niemal nie wiązała się z obowiązkami – wystarczyło poszczekać, powarczeć, pomachać ogonem, zrobić kilka ukłonów. Wilk docenił tę wizję i już snuł plany na przyszłość, gdy dostrzegł przyczesane włosy na karku psa, co spowodowane było zakładaniem mu obroży na noc. Wtedy nagle zmienił zdanie i odszedł w swoją stronę.

Interpretacja

„Pies i wilk” to bajka podkreślająca olbrzymie znaczenie wolności, która w dużej mierze konstytuuje wartość jednostki. Sam narrator zdaje się stawać po stronie wilka, doceniając tę ideę i pragnienie dążenia do niej. Wilk, odmówiwszy przywdziania obroży, zachowuje dumę i godność. Bajkę tę można powiązać z romantycznym sposobem patrzenia na świat – umiłowaniem wartości, indywidualizmem, niechęcią żywioną w stronę utartych obyczajów i konwenansów. Zaś sam wilk, poza rzeczoną wolnością, zdaje się symbolizować także tajemniczość, sygnalizować działanie bliżej nieokreślonych sił.

Morał: Lepszy w wolności kęsek ladajaki, / Niźli w niewoli przysmaki.