„Gdy tu mój trup” to wiersz Adama Mickiewicza, który zaliczany jest do grupy tzw. liryków lozańskich. Teksty te powstawały najprawdopodobniej w okresie 1839 - 1840 i nie zostały opublikowane za życia wieszcza. Istnieją podejrzenia, że zachowała się jedynie niewielka część jego ówczesnego dorobku, która zdradza stopniową przemianę zachodzącą w twórczości poety - stopniowy zwrot w stronę nowej retoryki, podejmowanie tematów bardziej osobistych, intymnych (wyraźnie zaznaczająca swą obecność w utworach próba rozliczenia z dotychczasowym życiem).
Analiza
Dzieło składa się z czterech tetrastychów napisanych regularnym jedenastozgłoskowcem. Pojawiają się w nim rymy parzyste (strofa pierwsza) oraz przeplatane (pozostałe zwrotki). Są to rymy żeńskie, dominują wśród nich dokładne, chociaż dostrzec można także niedokładne (np. stoi : mojej).
„Gdy tu mój trup” jest wierszem obfitującym w różnorodne środki stylistyczne. Już na początku uwagę zwraca apostrofa (Gdy tu mój trup w pośrodku was zasiada) wzbogacona następnie parentezą (ach). Pojawia się także uosobienia (trup głośno gada, dusza błąka się i narzeka) oraz epitety (bujna i wonna trawa) oraz porównanie (wpośród zbóż jak w toni wód się kąpa), których celem jest malowanie nastrojowego krajobrazu. Ponadto w ostatnich strofach znajduje się paralelizm składniowy podkreślający piękno rodzinnego pejzażu, jego bliskość sercu podmiotu lirycznego.
Kompozycja wiersza jest wyraźnie dwudzielna. Jego pierwsza część (dwie zwrotki) opisuje sytuację, w jakiej znajduje się ja mówiące, sygnalizując zarazem, że jego dusza wymyka się z tej przestrzeni. Druga część opisuje zaś wyimaginowaną podróż, której celem staje się dawno opuszczony, lecz wciąż żyjący w pamięci kraj.
Interpretacja
Pierwsze słowa podmiotu lirycznego ukazują jego rozdarcie. Obecność fizyczna jest jedynie powierzchowna, niepoparta myślą ani uczuciem, gdyż dusza, odpowiedzialna w domyśle za tę sferę, znajduje się gdzie indziej, w odległej przestrzeni. Dlatego, chociaż docenia on otaczającą go rzeczywistość, skazana jest ona na porażkę w zestawieniu z obrazami, które przewijają się w jego pragnieniach i marzeniach.
Owa przestrzeń duszy namalowana zostaje barwami znanymi z sielanek. Wśród wrzącej pracy, codziennych trosk i radosnej zabawy ja mówiące odnajduje harmonię i spokój. Pomaga mu w tym rodzima przyroda - wiejski krajobraz wyścielony bujną trawą i upstrzony motylami i wróblami. Takie ukazanie rodzimego pejzażu, skontrastowanego w dodatku z miejscem obecnego pobytu podmiotu lirycznego, podkreśla tęsknotę i ból rozstania, jakie obecne są w jego życiu.
Jednak aspekt emocjonalny nie wyczerpuje w pełni tematu utworu. W drugiej strofie wiersza wyraźnie zaznaczony zostaje fakt, iż przestrzeń pobytu duszy wiąże się także ze sferą intelektualną - Jest u mnie kraj, ojczyzna myśli mojej. Koncept ten odwołuje się do obszaru wolnego od granic administracyjnych i politycznych, jednoczącego ludzi o podobnych poglądach, zbliżonych przekonaniach.
„Gdy tu mój trup” to dzieło w znacznej mierze związane z biografią autora i coraz silniejszym piętnem emigracji. Akcentuje ono złożoność stanu tęsknoty, ukazując jego płaszczyznę emocjonalną oraz intelektualną. Tajemnicza istota świecąca jako jutrzenka, która przywołana zostaje w ostatniej strofie, może być rozumiana zarówno przez sferę uczuć (piękno krainy, radość związana z przebywaniem w nią), ale także za pośrednictwem rozumuu (wyobrażenie wzniosłej idei, wartości).
Streszczenie Antek był chłopcem zamieszkującym wieś nad Wisłą. Od najmłodszych lat musiał on pomagać swojej rodzinie. Początkowo zajmował się siostrą następnie...
Wiersz Kazimierza Wierzyńskiego „Lewa kieszeń” to pozornie opis zwykłego dnia. Jednak pod relacją o codziennych czynnościach kryje się pewna myśl filozoficzna...
Geneza czas i miejsce akcji problematyka „Tam gdzie spadają anioły” to powieść Doroty Terakowskiej. Książka łączy realistyczne ukazanie życia w Polsce z...
„Dusza Pana Cogito” Zbigniewa Herberta to wiersz który stanowi refleksję nad duchową kondycją współczesnego człowieka. Główną opozycją...
Geneza „Tomek w Krainie Kangurów” jest pierwszą częścią serii o przygodach młodego łowcy zwierząt – Tomka Wilmowskiego. W pierwszym tomie serii...
Utwór pt. „Słodki bój” możemy zaliczyć do pieśni typowej dla Anakreonta. Została ona nazwana „anakreontykiem” i charakteryzowała się...
„Zaklęcie” Czesława Miłosza to wiersz w którym autor wypowiada się na temat roli poezji i jej metod opisywania świata. Przede wszystkim zaś przedstawia...
Streszczenie Rozdział I - Porwanie Narrator obudził się o dziwnej porze - ni to nocą ni to o świcie. Zbudzony chciał pędzić na dworzec taksówką lecz po chwili...
„Ballady i romanse” Władysława Broniewskiego to wiersz przedstawiający śmierć nastoletniej Żydówki Ryfki rozstrzelanej przez bezdusznych SS-manów....