Powstanie cyklu zatytułowanego „Ballady i romanse” było ważnym wydarzeniem w historii polskiej literatury. Utwory zawarte w tomie stanowią manifest romantycznego patrzenia na świat. Został on przedstawiony zarówno bezpośrednio w treści ballad, jak i zaznaczony poprzez nawiązania, występujące motywy czy same formy.
Manifestacją nowego poglądu jest samo użycie gatunku, którym jest ballada. Jej synkretyzm oraz posiadanie cech charakterystycznych dla epiki, liryki oraz dramatu dają autorowi szerokie spektrum możliwości oraz manifestują jego wolność twórczą. Użycie akurat tego gatunku spowodowało także, że możliwym było wykorzystanie wielu motywów i postaci, które podkreśliły romantyczny charakter utworów.
W balladzie zatytułowanej „Romantyczność” poglądy należące do samego autora zostały jasno i wyraźnie wyrażone oraz zaakcentowane. „Czucie i wiara” zostały ukazane jako wartości wyższe, większe i bardziej znaczące niż rozumowe argumenty mędrca. To jednak nie jedyna cecha romantyczna pojawiająca się w „Balladach i romansach”.
Istotną cechą ballad jest ogólne skupienie na przeżyciach wewnętrznych bohaterów. Ukazana zostaje miłość nieszczęśliwa, tęsknota, ale i moc obietnic danych ukochanej osobie czy wyrzuty sumienia nękające morderczynię.
Ważną rolę pełni również przyroda, która nie jest jedynie tłem wydarzeń, ale i ich towarzyszem. Krajobraz zdaje się zmieniać wraz ze zmianami fabuły, przyroda współtowarzyszy bohaterom i staje się uczestnikiem tajemniczych wydarzeń.
Ich obecność jest także świadectwem romantycznego charakteru cyklu. Fantastyczne wydarzenia i postaci są to widziadła charakterystyczne dla ludowych wierzeń. Odwołanie do ludowości to jedna z cech charakterystycznych epoki.
Widocznym jest więc, że „Ballady i romanse” to manifest romantycznego poglądu. Poprzez przedstawienie postaci, użycie motywów ludowych, a także i wprowadzenie wątków fantastycznych Adam Mickiewicz przedstawił założenia nowej epoki. Niezwykłego czasu, w którym czucie i duchowość zyskały znaczenie najważniejsze.