Biografia
Maria Kownacka – polska pisarka, autorka „Dziennika Dziecięcego”, a także sztuk scenicznych i słuchowisk radiowych dla dzieci. Urodziła się w 1894 r. w Słupie, w okolicy Kutna.
W okresie wczesnego dzieciństwa straciła matkę, a trudna sytuacja finansowa, w której się znalazła uniemożliwiła dalszą edukację. Jeszcze przed I wojną światową pisarka brała udział w tajnym nauczaniu. Wykładała również kursy dla dorosłych. Niedługo po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Kownacka założyła szkołę i przedszkole w miejscowości Krzywda, pod Łukowem. Praca pedagogiczna skłoniła ją do pisania wierszy i opowiadań dla dzieci. Pierwsze ukazywały się w „Płomyku” już w 1919 r. Po dwóch latach Kownacka przeniosła się do Warszawy, gdzie rozpoczęła pracę w Bibliotece Ministerstwa Rolnictwa. Później – w 1928 r. założyła też teatr kukiełkowy „Baj”.
W mieszkaniu na ulicy Słowackiego, gdzie pisarka przeprowadziła się w 1931 r. mieści się obecnie Izba Pamięci Marii Kownackiej, a także Oddział Muzeum Książki Dziecięcej.
W 1939 r. Kownacka nabyła plac pod dom letniskowy w Łomiankach, jednak z powodu wybuchu wojny niemożliwe stało się wzniesienie tu domu. Powstał on dopiero w 1958 r. – domek Plastusiowo stał się miejscem, gdzie autorka mogła bez reszty oddawać się swemu hobby – nie tylko pisaniu, ale też tkaniu gobelinów, wytwarzaniu biżuterii czy nawet obserwacji ptaków. Wówczas też powstały takie jej dzieła jak: „Na tropach węża Eskulapa”, czy „Za żywopłotem”.
Pisarka zmarła 27 lutego 1982 r. w Warszawie. Pochowana została na Starych Powązkach.
Charakterystyka twórczości
Maria Kownacka była osobą o wielu talentach. Najbardziej dała się jednak poznać jako pisarka, a także tłumaczka oraz autorka sztuk dla dzieci. Z pewnością należała do najbarwniejszych pisarek swego czasu. Jej twórczość była skierowana głównie do dzieci, co stanowiło ewenement jak na tamte czasy.
Debiutowała w 1919 r. na łamach czasopisma „Płomyk”, z którym też współpracowała. Jednym z jej ważniejszych utworów jest „Plastusiowy pamiętnik” (1936 r.), w którym opisała przygody fikcyjnej postaci – tytułowego Plastusia (bohater ten wszedł na stałe do kanonu literatury dziecięcej). Później kolejno powstały: „Przygody Plastusia” (1957 r.) i „Plastusiowie” (1963 r.).
Bohaterami jej utworów były też zwierzęta (np. jelonek – tytułowy „Rogaś z Doliny Roztoki”).
Kreując tych bohaterów pisarka pragnęła lepiej zobrazować ważne problemy, a jednocześnie dotrzeć takim ich zobrazowaniem do dziecięcej wyobraźni. Usiłowała poruszyć intelekt dzieci, które wraz z bohaterami przeżywały różne ciekawe, czasami niebezpieczne, a czasami pouczające przygody. Do jej najbardziej znanych opowiadań i zbiorów opowiadań dla dzieci należą m. in. „Plastusiowy pamiętnik”, „Kukuryku na ręczniku”, „Kajtkowe przygody”, „Entliczek – pentliczek”, „Kwiatki Małgorzatki”, „Rogaś z Doliny Roztoki”, „Wesołe przedszkole”, „Plastusiowo”, „Za żywopłotem”, „Wiatrak profesora Biedronki”, „O Kasi co gąski zgubiła”, „Cztery mile za piec”.
Wspólnie z Kazimierzem Garstką napisała utwór „Na tropach węża Eskulapa”, a wraz z Zofią Malicką stworzyły utwór „Dzieci z Leszczynowej Górki”.
Pisarka współpracowała z pismami „Płomyk” i „Płomyczek”, a także z „Głosem przyrody”. Wiele z jej utworów weszło do kanonu lektur obowiązkowych dla klas podstawowych. Swoją twórczość Kownacka poświęciła niemal wyłącznie dzieciom, a ściślej – ich edukowaniu poprzez utwory zawierające dydaktyczny morał i pouczenie. Jej utwory z jednaj strony przemawiają do wyobraźni, ale z drugiej pełnią też funkcje dydaktyczne i moralizatorskie, będąc skarbcem mądrych życiowych rad i wskazówek. Kownacka starała się uwrażliwić dzieci na to jak ważne jest zachowywanie poprawnych, opartych na szacunku i wzajemnej życzliwość relacji międzyludzkich. Istotne dla jej twórczości wydaje się też prezentowanie pewnych problemów na przykładzie świata zwierzęcego i jego bohaterów. Poznajemy zatem przygody Kajtka, przez co zostajemy wtajemniczeni w życie wiejskiego gospodarstwa, a „Rogaś z Doliny Roztoki” pozwala nam zapoznać się z historią przyjaźni jelonka z Rózią i Józiem.
W swym pisarstwie Kownacka starała się kreować światy odzwierciedlające mechanizmy działania dziecięcej wyobraźni. W ten sposób zwykłym przedmiotom zostawały przypisane funkcje magiczne (jak np. w „Teatrzyku supełków”).
Pisarka za swą twórczość otrzymała wiele nagród i odznaczeń, w tym m. in. na wniosek dzieci została Kawalerem Orderu Uśmiechu.
Dzięki wyjątkowej umiejętności poruszania istotnych problemów przez komizm i pobudzanie wyobraźni jej utwory do dziś cieszą się wielką poczytnością i znajdują coraz to nowe rzesze wielbicieli, czerpiących przyjemność z ich lektury. Do dziś autorka uchodzi za jedną z najlepszych polskich pisarek literatury dziecięcej, a jej utwory należą do jednych z najlepszych książek, jakie kiedykolwiek powstały.
Wybrane utwory:
• 1935 – „Bajowe bajeczki i świerszczykowe skrzypeczki, czyli o straszliwym smoku i dzielnym szewczyku, prześlicznej królewnie i królu Gwoździku”
• 1935 – „Deszczyk pada, słonko świeci”
• 1936 – „Plastusiowy pamiętnik”
• 1936 – „Kukuryku na ręczniku”
• 1937 – „Cztery mile za piec”
• 1947 – „Jak mysz pod miotłą”
• 1948 – „Kajtkowe przygody”
• 1949 – „O Kasi, co gąski zgubiła”
• 1950 – „Entliczek pentliczek”
• 1950 – „Kwiatki Małgorzatki”
• 1951 – „Wawrzyńcowy sad”
• 1957 – „Przygody Plastusia”
• 1957 – „Rogaś z Doliny Roztoki”
• 1958 – „Szkoła nad obłokami”
• 1963 – „Plastusiowo”
• 1969 – „Wesołe przedszkole”
• 1970 – „Teatrzyk supełków”
• 1971 – „Za żywopłotem”.
Biografia Chociaż żył zaledwie 36 lat udało mu się na stałe zapisać w historii europejskiej literatury a jedna z ateńskich dzielnic nosi jego imię. Kim była jedna z...
Biografia Joseph Conrad (Józef Teodor Konrad Korzeniowski) urodził się w 1857 roku w Berdyczowie na terenie dzisiejszej Ukrainy. Był synem pisarza Apollona Korzeniowskiego...
Biografia Andrzej Melaszka – polski reżyser i scenarzysta; pisarz twórca literatury dziecięcej i młodzieżowej. Przyszedł na świat 3 marca 1955 r. w Poznaniu....
Adam Naruszewicz urodził się w 1733 roku w Pińsku. Wcześnie osierocony związał się z Jezuitami i przyjął święcenia. Wiek XVIII nie był sprzyjający dla następców...
Paweł Huelle to już pisarz niemal klasyczny. Jego twórczość stanowi ważny punkt w pejzażu kulturowym Polski po 1980 roku. A może nawet w całym okresie powojennym?...
Biografia Emil Zola urodził się w 1840 roku w Paryżu w rodzinie włoskich emigrantów. Kształcił się w Liceum Aix-en-Provence gdzie poznał malarza Paula Cézanne’a...
Gabriel Garcia Marquez uchodzi za jednego z najważniejszych pisarzy XX wieku najwybitniejszego przedstawiciela nurtu znanego jako „realizm magiczny”. Był on także...
Stanisław Grochowiak należy do najbardziej znanych polskich artystów okresu powojennego. Obecnie pamięta się go przede wszystkim jako poetę chociaż do jego spuścizny...
Jan Lechoń był poetą który już za życia stał się legendą – legendę ową dodatkowo wzmocniła samobójcza śmierć autora. Urodził się w 1899 roku...