Geneza
Powieść „Anna Karenina” Lwa Tołstoja powstawała w latach 1873 – 1877. Pisarz mieszkał wówczas w Jasnej Polanie i wiódł szczęśliwe życie u boku małżonki, Zofii Bers. Doświadczenia osobiste wpłynęły na ostateczny kształt książki. Tołstoj umieścił w powieści bohatera, którego losy i osobowość przypominały jego własne – Konstantego Lewina.
Czas i miejsce akcji
Akcja powieści rozgrywa się w latach 60. XIX wieku. Miejscem wydarzeń jest carska Rosja, głównie Petersburg, Moskwa, ale także okoliczne wiejskie posiadłości. Nieliczne epizody przenoszą akcję również do Niemiec i do Włoch.
Problematyka
„Anna Karenina” to wielka powieść, której problematyka znacznie wykracza poza ramy romansu zamężnej arystokratki i młodego oficera. Książka ta jest bowiem przede wszystkim panoramą epoki i rosyjskiego społeczeństwa. Tołstoj skupiając się na wiwisekcji poszczególnych rodzin, pokazał fiasko czczonych powszechnie wartości. Majątek, pozycja społeczna i dbałość o reputację stanowią w powieści jedynie maskę cynizmu, uczuciowego chłodu i zdrady.
W „Annie Kareninie” mamy zatem dwa nieszczęśliwe małżeństwa: Obłońskich i Kareninów, którym przeciwstawia pisarz idealny związek Kitty i Konstantego Lewina – młodych idealistów żyjących na wsi zgodnie z naturą i poszanowaniem tradycji. Sympatia Tołstoja sytuuje się wyraźnie po stronie tych ostatnich. Czysta miłość, rodzina i wierność to wartości najbliższe autorowi.
Tytułowa bohaterka to natomiast kobieta, która waży się na przełamanie obłudy własnej sfery i pójście za głosem serca. Zakochana do szaleństwa w Aleksym Wrońskim porzuca rodzinę i decyduje się na wolny związek. Spotyka ją za to społeczna i klasowa stygmatyzacja. Z czasem Anna traci również szacunek własnej rodziny i ukochanego. Historia Anny znajduje tragiczny finał – bohaterka popełnia samobójstwo.
Karenina to niejako ostatnia przedstawicielka tradycyjnego pojmowania roli kobiety. Bohaterka wierzy, że za popełnione winy musi ponieść zasłużoną karę. Obecnie, w duchu feminizmu, interpretuje się ostatnią scenę powieści jako symboliczną. Oto Anna zostaje rozjechana przez „parowóz dziejów” – wraz z nią nieodwracalnie kończy się zaś pewna epoka.
Opisy bohaterów
Anna Karenina – młoda arystokratka, żona Aleksieja Karenina i matka Sieroży. Anna czuje się nieszczęśliwa w małżeństwie obok niekochającego jej męża. Zakochuje się w młodym oficerze Wrońskim, dla którego porzuca rodzinę. Mąż początkowo zgadza się na rozwód, jednak potem zmienia zdanie i izoluje syna od Anny. Karenina rodzi Wrońskiemu córkę, ale jej relacje z kochankiem ulegają pogorszeniu. Anna jest zazdrosna o ukochanego, podejrzewa, że wkrótce ją porzuci i ożeni się z kobietą, za którą optuje jego matka. Bohaterkę spotyka społeczna stygmatyzacja, nikt nie akceptuje jej postępowania. W końcu w rozpaczy popełnia samobójstwo, rzucając się pod pociąg.
Aleksiej Aleksandrowicz Karenin – mąż Anny Kareniny, zamożny i wpływowy minister cieszący się powszechnym szacunkiem. Człowiek obojętny i nieczuły dla żony. Nie przeszkadza mu zdrada Anny; najważniejsze jest natomiast dla niego zachowanie nieposzlakowanej reputacji. Początkowo zgadza się na rozwód, jednak potem pod wpływem przyjaciółki hrabiny Lidii Iwanowny odmawia. Izoluje syna od matki.
Aleksiej Kiriłłowicz Wroński – młody oficer, kochanek Anny Kareniny. Poznaje kobietę na dworcu w Moskwie, kiedy przyjeżdża odebrać swoją matkę z pociągu. Szybko rozkochuje w sobie Annę i namawia ją do porzucenia rodziny. Początkowo darzy Annę wielką namiętnością, dla niej rezygnuje z kariery wojskowej, jednak z czasem jego uczucie słabnie. Zaczyna dostrzegać wady kochanki i jest zmęczony jej wybuchami zazdrości. Po śmierci Anny popada w rozpacz, oddaje córkę Kareninowi, a sam wyjeżdża na front do Serbii.
Dolly (Daria Aleksandrowna Obłońska) – żona hrabiego Obłońskiego, brata Anny Kareniny, pochodzi z książęcego rodu Szczerbackich. 34-letnia matka pięciorga dzieci, zdradzana i niekochana przez męża. Ze strachu przed opinią publiczną i samotnością nie decyduje się odejść od męża. Sprzedaje również własny majątek, by spłacić jego długi. Przyjaciółka Anny; podziwia jej odwagę.
Stiepan Arkadiewicz Obłoński – brat Anny Kareniny, mąż Darii Obłońskiej. Nie kocha żony i nieustannie ją zdradza. Z lekceważeniem wypowiada się o kobietach. Namawia żonę na sprzedaż majątku, który pokrywa jego długi.
Kitty (Jekaterina Aleksandrowna ze Szczerbackich) – młodsza siostra Dolly, początkowo zakochana w Alieksieju Wrońskim. Kiedy ten wiąże się z Anną Kareniną, Kitty długo choruje i wyjeżdża za granicę. Ostatecznie wychodzi za Konstantego Lewina i zamieszkuje z nim na wsi. Nie do końca rozumie małżonka, ale stara się mu pomagać. Rodzi syna Dymitra.
Konstanty Lewin – młody szlachcic stroniący od miejskiego życia. Filozof, w swoim gospodarstwie wprowadza nowoczesne rozwiązania, jest zwolennikiem idei równości i ciężkiej pracy. Żeni się z Kitty, z którą ma syna Dymitra.
„Egzamin” to wiersz Ewy Lipskiej. Poetka dokonuje w nim swego rodzaju analizy tyranii albo wręcz władzy jako takiej. Tytułowy egzamin to konkurs na króla...
Antoni Libera to wyjątkowa postać polskiej literatury. Uchodzi powszechnie za osobę która pisze niewiele i publikuje rzadko – ale za to każde jego dzieło warte...
Geneza „Doktor Żywago” uchodzi powszechnie za opus magnum Borysa Pasterna. Pisarz poświęcił powieści kilkadziesiąt lat pracy – jednak najistotniejszy...
W 1575 roku Tatarzy najechali na znajdujące się wówczas w granicach Polski Podole. Jan Kochanowski poświęcił temu wydarzeniu „Pieśń o spustoszeniu Podola”....
Geneza „Balladyna” została napisana przez Juliusza Słowackiego w czasie jego pobytu w Szwajcarii w roku 1834. Tragedię opublikowano w Paryżu pięć lat później...
„Nuż w bżuhu” (1921) to bodaj najsłynniejszy dokument polskiego futuryzmu. Już w samej formie widać dążenie do nowatorstwa tak charakterystyczne dla tego ruchu....
We fraszce podmiot liryczny zwraca się do zdrowia zauważając że jest ono potrzebne by cieszyć się jakimikolwiek radościami życia. Bez niego nie dają szczęścia ani...
„Samotność bogów” uchodzi za najbardziej niezwykła powieść Doroty Terakowskiej. Książka ukazała się w 1998 roku. Pisząc ją autorka czerpała mocno...
Geneza „Kubuś Puchatek” A. A. Milne’a wydany został w roku 1926. Historia Misia o Bardzo Małym Rozumku miała swój początek w codziennym życiu autora....