Geneza
„Wojna i pokój” Lwa Tołstoja powstawała w latach 1863 – 1869. Pierwotny tytuł powieści brzmiał „1805”, książka miała bowiem przedstawiać genezę ruchu dekabrystów. Ostatecznie dzieło zostało jednak znacznie rozbudowane.
Czas i miejsce akcji
Akcja powieści rozpoczyna się w Petersburgu w 1805 roku. Fabuła obejmuje wydarzenia pomiędzy latami 1805 – 1812, epilog zaś traktuje o okresie 1813 – 1820. Miejsce akcji to całe imperium carskiej Rosji, szczególnie zaś Petersburg, Moskwa oraz majątek Łyse Góry.
Problematyka
„Wojna i pokój” to monumentalne dzieło Lwa Tołstoja przedstawiające dzieje rosyjskiej arystokracji na tle wojen napoleońskich. Pisarz ukazuje siłę i wielkość rosyjskiego narodu, który nie poddaje się francuskiej agresji, do końca walczy o swój kraj i ostatecznie wygrywa. Szczególną wartością powieści jest jej poetyka realistyczna – Tołstoj odmalowuje bowiem carską Rosję w najdrobniejszych szczegółach, stąd „Wojna i pokój” to wierny portret rosyjskiej kultury, mentalności i obyczajów.
Powieść stanowi również wykładnię Tołstojowskiej historiozofii, opierającej się na pojęciu fatalizmu. Historia jest tu swoistym absolutem posiadającym własne prawa, wyrocznią osądzającą ludzkie czyny i decydującą o losach całych narodów. Dzieje posiadają określony ład, w myśl którego ostatecznie wygrywa dobro, a zło (idea wojny niesprawiedliwej uosabianej przez Napoleona) przegrywa.
Jednocześnie historia kształtuje ludzkie charaktery i jest instancją obnażającą prawdziwe oblicze poszczególnych jednostek. Wojna i cierpienie odmieniają księcia Andrzeja Obłońskiego, Pierre’a Bezuchowa i Mikołaja Rostowa, którzy stają się dojrzałymi, odpowiedzialnymi mężczyznami. Inni z kolei, jak Helena Kuragin, dopuszczają się zdrady i podłości.
Opisy bohaterów
Pierre Bezuchow – nieślubny syn hrabiego Kiryła Bezuchowa; po śmierci ojca dziedziczy cały jego majątek. Żeni się z niemoralną Heleną Kuragin, która zdradza go i ośmiesza w oczach środowiska. Bezuchow rani w pojedynku kochanka żony i wypędza ją. Po tych wydarzeniach przechodzi wewnętrzną przemianę. Po wkroczeniu wojsk francuskich do Rosji Bezuchow chce dokonać zamachu na życie Napoleona. Następnie w niewoli wroga zaczyna interesować się filozofią równości pod wpływem Platona Karatajewa. Po wojnie żeni się z Nataszą Rostową, z którą ma czwórkę dzieci.
Książę Andrzej Bołkoński – z zamożnego rodu Bołkońskich, brat księżniczki Marii. Jego pierwsza żona Eliza umiera przy porodzie syna Mikołaja. Bołkoński po jej śmierci przechodzi duchową przemianę. Służy jako adiutant generała Kutuzowa. Bierze udział w bitwie pod Austerlitz, w której zostaje ciężko ranny. Oświadcza się Nataszy Rostowej, jednak ta porzuca go dla Anatola Kuragina. Bołkoński umiera w wyniku ran odniesionych w bitwie pod Borodino, przed śmiercią wybacza Nataszy.
Księżniczka Maria Nikołajewna Bołkońska – siostra Andrzeja Bołkońskiego, po śmierci pierwszej żony brata opiekuje się ich synem Mikołajem. Po wojnie wychodzi za Mikołaja Rostowa.
Wiera Rostowa – najstarsza córka hrabiostwa Rostowów, wychodzi za niemieckiego oficera.
Natasza Rostowa – córka hrabiostwa Rostowów, siostra Mikołaja i Pietii. Piękna panna, w której kocha się wielu mężczyzn. Zaręcza się z księciem Andrzejem Bołkońskim, jednak porzuca go dla Anatola Kuragina. Kiedy dowiaduje się, że mężczyzna ma żonę, popada w depresję i próbuje się otruć. Odratowana przechodzi duchową przemianę. Przed śmiercią Bołkońskiego uzyskuje jego przebaczenie. Po wojnie wychodzi za Bezuchowa.
Mikołaj Rostow – hrabia, żołnierz w wojsku carskim, bierze udział w walkach w Austrii. Jest zakochany w Soni, jednak jego rodzina nie zgadza się na mezalians i zachęca go do małżeństwa z księżniczką Marią Bołkońską. Ostatecznie po wojnie Mikołaj żeni się z nią, dzięki czemu ratuje rodzinę przed finansową katastrofą. Wspólnie z Marią wychowują osieroconego syna Bołkońskich.
Pietia Rostow – najmłodszy z rodziny Rostowów, w chwili rozpoczęcia powieści ma 9 lat. W wieku 15 lat zaciąga się do wojska, bierze udział w obronie Moskwy. Ginie podczas wyzwalania rosyjskich jeńców wojennych.
Helena Kuraginowa – żona Pierre’a Bezuchowa. Wychodzi za niego dla majątku, po ślubie zdradza męża. Bezuchow wyrzuca ją z domu, ale po jakimś czasie jej przebacza. Po wkroczeniu wojsk napoleońskich Helena porzuca męża i odchodzi z francuskim dygnitarzem, wkrótce umiera.
Anatol Kuragin – brat Heleny posądzany o romans z własną siostrą. Uwodzi bezwzględnie Nataszę Rostową i zmusza ją do zerwania zaręczyn z Bołkońskim. Podczas wojny odnosi ciężkie rany i przechodzi amputację nogi.
Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek Prędzej kto wiatr ” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” który...
Streszczenie Żył sobie pewien szewczyk którego nazywano Dratewką. Zajmował się szyciem butów ale zajęcie to nie przynosiło mu zbytnich dochodów. Choć...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...
„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...
Streszczenie Życie Buby nieco różni się od życia jej rówieśniczek. Upływa jej ono na brydżu granym ze znajomymi dziadka oraz na krótkich chwilach...
Streszczenie Przedmowa Polska od niemal pół wieku jest ofiarą okrucieństwa bezwzględnych władców a zarazem krajem zamieszkanym przez ludzi gotowych do największych...
Streszczenie Królestwo Niebieskie porównane jest do człowieka który przekazał służącym majątek przed podróżą. Jednemu dał 5 talentów...