„Dies irae” to jeden z hymnów Jana Kasprowicza z cyklu „Ginącemu światu”. Hymny należą do najdoskonalszych osiągnięć poezji tego artysty, a także całej literatury Młodej Polski. „Dies irae” to utwór o patetycznym nastroju i budowie melicznej. Mamy tu do czynienia z licznymi modlitewnymi powtórzeniami – fragmentami litanii czy wezwaniami do Boga o miłosierdzie. Tytuł wiersza znaczy tyle, co „dzień gniewu” i odnosi się do tematyki utworu, przedstawia on bowiem apokaliptyczną wizję końca świata.
Poetyka hymnu ma charakter ekspresjonistyczny: świadczy o tym nieregularna, wolna forma, liczne figury ekspresyjne, jak pytania retoryczne, wykrzyknienia i apostrofy. Podmiot określający się jako Adam – pierwszy człowiek, a także reprezentant całej ludzkości - wyraża swoje gwałtowne emocje. Jego postawa waha się pomiędzy pragnieniem boskiego miłosierdzia a bluźnierstwem. Adam funkcjonuje tu jako istota obciążona niezawinioną winą, która musi nieść swoje brzemię przez dzieje.
Piętnem świadomej winy jest zaś naznaczona jasnowłosa Ewa, „Pramatka Grzechu”, która lubieżnie współżyje z odrażającym szatanem. To ona ściąga na świat słuszny Boży gniew i jest wspólniczką upadłego anioła. W takim obrazie Ewy widać wyraźnie mizoginiczne tendencje epoki, a także echa osobistych doświadczeń Kasprowicza, opuszczonego przez żonę Jadwigę.
Wiersz przedstawia przerażający obraz apokalipsy: rzeki występują ze swoich koryt, walą się drzewa i skały, słońce gaśnie, a umarli wstają z grobów. Na niebie pojawia się Archanioł Michał, który walczy z trójgłowym smokiem. Obecni są również biblijni prorocy i sam Chrystus – sędzia z głową w cierniowej koronie. W poetyckim obrazie końca świata Kasprowicz sięga nie tylko po motywy z kręgu judeo-chrześcijaństwa, ale także antycznych mitologii. Wspomina się bowiem np. rzece Styks. Obrazy te pojawiają się na zasadzie luźno powiązanych symbolicznych wizji.
Istotą hymnu Kasprowicza jest przedstawienie głębokiego rozdarcia człowieka w obliczu metafizycznej pustki. Bóg to „kamienny, lodowaty” byt daleki ludzkiej istocie i nieinteresujący się jej losem. Jest to Bóg starotestamentowy – groźny, karzący i pozbawiony miłosierdzia. Adam buntuje się zatem przeciwko takiemu bóstwu, oskarża je o obojętność i ginie w przerażającej pustce. Człowiek popada w całkowity nihilizm i schopenhauerowskie zniechęcenie. Nie potrafi samodzielnie wybierać między dobrem i złem, zostaje zatem pochłonięty przez otchłań rozpaczy.
Streszczenie Jest 31 grudnia 1977 r. W rodzinie Borejków trwają intensywne przygotowania do Sylwestra. Dwie młodsze siostry Borejkówny – czternastoletnia...
W tym Trenie Kochanowski ponownie wykorzystuje kostium mitologii greckiej by wyrazić swoją rozpacz. Na początku wzywa jedną z Muz (Erato muza poezji) i swoją lutnię (poezję)...
„Żołnierz polski” to wiersz Władysława Broniewskiego napisany po klęsce wrześniowej 1939 roku. Jak wiadomo 28 września 1939 roku Warszawa podpisała kapitulację...
Interpretacja Mit o Tezeuszu to opowieść o niezwykle mężnym wojowniku który żył w brązowym okresie dziejów ludzkości. To opowieść o niezwykłej odwadze...
Dla człowieka ptaki to zwierzęta szczególne. W czasach przed wzbiciem się ludzkości w powietrze to właśnie one mogły unosić się do góry. Nadawało im to...
Geneza „Odyseja” opowiada o losach wybitnej jednostki – Odyseusza. Stąd też tytuł utworu Homera. Odyseusz to władca Itaki który przez długi czas...
„Makbet” – problem zła winy i kary – opracowanie „Makbet” Williama Szekspira często jest postrzegany jako dzieło ponadczasowe i niezwykle...
„Przesłanie Pana Cogito” to wiersz Zbigniewa Herberta z tomu „Pan Cogito” (1974). Podmiotem lirycznym w tym utworze podobnie jak w całym cyklu jest...
Geneza „Kartoteka” Tadeusza Różewicza została opublikowana w 1960 roku na łamach „Dialogu”. Pisarz inspirował się między innymi dramatem...