Iliada, Homer – streszczenie, plan wydarzeń

Księga I. Mór. Gniew.

Gniew Achillesa, który wywołany jest sporem z królem Agamemnonem, naczelnym wodzem wyprawy wojsk achajskich przeciwko Troi, to główny temat utworu. Księga ta poświęcona jest przyczynom owego gniewu.

Achilles był synem Paleja i bogini Tetydy. Był także królem Myrmidonów.

Podłoże gniewu bohatera stanowi postępek Apolla, który zesłał zarazę i mór na wojska Agamemnona. Dziesiątego dnia zarazy, Hera radzi Achillesowi, by urządził zgromadzenie. Niestety, w trakcie niego dochodzi do kłótni obu bohaterów z powodu kobiety, córki Chryzesa, której Agamemnon nie chciał zwrócić ojcu. Decyduje się jednak to uczyć, ale w zamian za przysługę Achillesa. Gdy ten się zgadza, Agamemnon postanawia odebrać ukochaną Achillesowi i publicznie go znieważa.

Wtedy też Achilles decyduje, że nie będzie brał udziału w walkach Achajów i poprosi o pomoc własną matkę. Tetyda dotknięta krzywdą własnego syna, zwraca się do Zeusa tymi słowami:

Ojcze Dzeusie, jeżelim ci kiedy wśród bogów wieczystych
Czynem czy słowem pomogła, wysłuchaj mego błagania:
Przywróć cześć synowi mojemu, co młodo ma umrzeć.
Bo oto król Agamemnon, szerokowładny Artyda,
Zdobycz dla siebie zagrabił mu dar i honoru go zbawił.
Pomścij go tedy, o Dzeusie, najmędrszy spośród Olimpian:
Daj tak długo zwyciężać Trojanom, dopóki Achaje
Czci nie oddadzą powinnej synowi i długu nie spłacą.

Księga II. Sen. Rejestr okrętów.

Zeus godzi się pomóc wojskom trojańskim na prośbę Temidy. Sprawia więc, że wódz Achajów zapada w sen, w trakcie którego decyduje się podjąć walkę z wojskami trojańskimi.

Księga III. Uroczysty układ. Przegląd z murów. Pojedynek Aleksandra z Menelaosem.

Agamemnon, natchniony za sprawa Zeusa, rozpoczyna walkę Achajów z Trojanami.. Menelaos, brat Agamemnona, decyduje się stoczyć pojedynek z Aleksandrem (Parysem), który miał decydować o wyniku wojny. Zwycięzca miał poślubić piękną Helenę i otrzymać wojenne łupy. O wyniku pojedynku orzekli jednak bogowie, gdyż Afrodyta pomogła Aleksandrowi. Spowodowało to sprzeciw Achajów, którzy twierdzą, że Menelaos by wygrał, gdyby nie wstawiennictwo bogów. Żądają więc, by Helena wróciła z nimi.

Księga IV. Złamanie zaprzysiężonego układu. Agamemnon odbywa przegląd wojska.

W Sali obradują bogowie, spoglądając przy tym w kierunku Troi. Hera z Ateną knuły zgubę Trojanom. Wzbudza to gniew Zeusa, jednakże boginie nie rezygnują ze swych planów.

Atena namawia Pandara, Ateńczyka, by zaatakował Menelaosa. Rani go, przez co wznawia walki. Agamemnon wtedy przegląda wojska.

Księga VI. Spotkanie Hektora z Andromachą.

Trojanie wiedzą, że Atena im nie sprzyja, więc wysyłają Hektora, który miał zwrócić się o pomoc do kobiet żyjących w Troi. Hektor spotyka tam swoją żonę Andromachę, z którą wkrótce musi się pożegnać.

Księga VII. Pojedynek Hektora z Ajasem.

Pogrzeb poległych.Dochodzi do kolejnego pojedynku, Hektora z Ajasem, który nie zostaje jednak rozstrzygnięty. Następuje także pogrzebanie poległych.

Księga VIII. Przerwana bitwa.

Achajowie zostają zepchnięci przez Trojan do własnych okrętów. Bitwa zostaje przerwana.

Księga IX. Poselstwo do Achillesa. Prośby.

Achajowie zwracają się z prośbą o pomoc do Achillesa, który jednak odmawia im udziału w walkach, czując nadal urazę do Agamemnona.

Księga X. Rzecz o Dolonie.

Odyseusz i Diomedes udają się na nocną wyprawę do Troi w roli zwiadowców. Zamordowali wtedy Dolona, który z kolei udał się do ich obozu na zwiady.

Księga XI. Przewagi Agamemnona.

Agamemnon staje na czele wojsk, dzięki czemu Achajowie zwyciężają. Musi on jednak zrezygnować z walk, przez to, że został zraniony. Widząc co się dzieje, Achilles postanawia wysłać na pomoc Patroklosa, swego serdecznego przyjaciela. Następnie zostaje sforsowany mur przez Trojan.

Księga  XV. Przeciwnatarcie u okrętów.

Hera usypia Zeusa, by wspomóc Achajów. Jednakże po przebudzeniu, Zeus wpada we wściekłość i ponownie pomaga Trojanom.  

Księga XVI. Rzecz o Patroklu.

Patrokles decyduje się pomóc Achajom w walce. Otrzymuje zbroje od swojego przyjaciela, Achillesa, co budzi strach u wroga. Zostaje jednak zabity przez Hektora, który myśli, że pokonał greckiego herosa.

Księga XVII. Przewagi Menelaosa.

Trojanie nie chcą wydać Achajom ciała Patroklesa, co wywołuje ich gniew. Menelaos walczy jednak z przeciwnikiem, dzięki czemu odzyskuje ciało poległego, ale zbroja Achillesa pozostaje u Hektora.

Księga XVIII. Wykuwanie zbroi.

Achilles jest wściekły i zrozpaczony z powodu śmierci swego przyjaciela. Postanawia go pomścić, mimo swego gniewu na Agamemnona.

Hefajstos, za sprawą Temidy, kłuje nową zbroję dla Achillesa. Szczególnie wyróżnia się jego nowa tarcza, która składa się z pięciu warstw, prezentujących różne sceny.

•    Pierwsza warstwa przedstawia niebo i morze, słońce i księżyc oraz gwiazdozbiory.

•  Druga warstwa prezentuje dwie grupy ludzi. Pierwsza przy biesiadach i grodach, natomiast druga to wojownicy Achajscy, atakujący Trojan.

•    Trzecia warstwa ukazuje rolę ugorną i żyzną podczas orki.

•    Czwarta warstwa przedstawia bydło udające się na pastwisko oraz pasterzy z psami na łące.

•    Ostatnia warstwa prezentuje rzekę Okean.

Księga XIX. Pojednanie.

Achilles decyduje się pojednać z Agamemnonem i pragnie pomścić poległego przyjaciela.

Księga XX. Bitwa bogów.

Bogowie decydują, że będą brali udział w bitwie Achillesa z Hektorem. Będą zatem decydowali o jej przebiegu oraz rozstrzygnięciu.

Księga XXI. Bój nad rzeką.

Rozgniewany Achilles walczy z bogiem rzeki Skamander, która opływa Troję.

Księga XXII. Śmierć Hektora.

Przy murach Troi czeka na Achillesa Hektor, który pragnie pokonać Greka. Gdy jednak dostrzega mężnego bohatera, zaczyna uciekać, trzykrotnie okrążając mury Troi. Atena postanawia interweniować, w wyniku czego Hektor decyduje się podjąć walkę. Bogini mądrości wspiera jednak Achillesa. Walka odbywa się na włócznie, a w końcu na miecze. Zwycięża Achilles, godząc Hektora w szyję. Mimo próśb Hektora, jego przeciwnik nie pozostawia ciała w spokoju, a przywiązuje je do kół rydwanu i jeździ dookoła Troi.

Księga XXIII. Igrzyska na cześć Patroklosa.

Odbywa się pogrzeb Patroklosa, w trakcie którego zorganizowano igrzyska.

Księga XXIV. Wykupienie zwłok Hektora.

Do Achillesa przybywa ojciec Hektora, Priam. Pragnie on, aby bohater wydał mu ciało poległego. Achilles wzruszony decyduje się spełnić prośbę Trojana i kończy się jego gniew. Wkrótce odbywa się pogrzeb Hektora.

Plan wydarzeń

1.    Córka Chryzesa jako wybranka serca Agamemnona.
2.    Narada Agamemnona z Achillesem.
a)    kłótnia bohaterów o zwrócenie dziewczyny ojcu.
b)    zabranie ukochanej Achillesa przez Agamemnona.
c)    gniew Achillesa.
d)    wstawiennictwo Temidy u Zeusa.

3.    Pomoc Zeusa.
4.    Sen Agamemnona.
5.    Walka Achajów z Trojanami.
a)    pojedynek Menelaosa z Aleksandrem (Parysem).
b)    zwycięstwo Parysa za sprawą Afrodyty.

6.    Wznowienie walk.
a)    atak Pandara na Menelaosa
b)    wizyta Hektora w Troi.
c)    pożegnanie Andromachy z ukochanym.
d)    pojedynek Hektora z Ajasem.
e)    przewaga Trojan.
f)     prośba o pomoc Achillesa dla Achajów.
g)    śmierć Dolona.
h)    zwycięstwa Agamemnona.
i)     przybycie Patroklosa na pole walki.
j)     wsparcie Achajów przez Herę.
k)    przywrócenie przewagi Trojanom przez Zeusa.

7.    Śmierć Patroklesa z rąk Hektora.
a)    odzyskanie ciała poległego.
b)    chęć pomsty Achillesa.
c)    wykłucie zbroi i tarczy Achillesa przez Hefajstosa.

8.    Pojednanie Achillesa i Agamemnona.
9.    Śmierć Hektora.
a)    ucieczka Hektora.
b)    pojedynek herosów.
c)    zwycięstwo Achillesa.
d)    zbezczeszczenie zwłok Hektora.
10.   Wykupienie ciała Hektora przez Priama.