Życie na poczekaniu – interpretacja i analiza

„Życie na poczekaniu” to wiersz Wisławy Szymborskiej, w którym autorka sięga po znany topos teatru mundi. Podmiotem lirycznym tekstu jest poetka porównująca siebie do aktorki występującej na scenie. Mamy tu do czynienia z metaforą świata jako teatru i człowieka jako osoby grającej wyznaczoną jej rolę. Główny problem podmiotu polega na tym, że przedstawienie odbywa się tu i teraz, nie ma zatem żadnej możliwości przygotowania czy próby. Świadomość ta działa na poetkę niemal paraliżująco i jest powodem nieustannego lęku oraz frustracji.

Metaforyka tekstu odnosi się do rzeczywistości teatralnej. „Życie na poczekaniu” – to niejako sztuka napisana naprędce, bez zastanowienia. Ludzka egzystencja jest również „przedstawieniem bez próby”, a „ciało bez przymiarki”. Prawa rządzące życiem zostają porównane do elementów składowych dramatu. Są więc akcja, rola, rekwizyty i dekoracje. Podmiot liryczny jest jednak zmuszony do nieustannej improwizacji, ciągle zdarzają się mu drobne niezręczności, potyka się o nieznajome rzeczy, a trema uniemożliwia mu wykonanie roli tak, jakby chciał. Co więcej, nawet nie zna roli, nie ma pojęcia w jakim kierunku rozwinie się akcja.

Ludzki charakter jest jak „płaszcz w biegu dopinany” – nie jest zatem ukształtowany i solidny, ale podlega nieustannym zmianom i korektom. Żadnego czynu i słowa nie można cofnąć, nie da się „przećwiczyć żadnej środy”, ponieważ czas działa na niekorzyść człowieka. Z poczuciem improwizacji i nieprzygotowania kontrastuje realność sceny i rekwizytów. Pomiot ma świadomość, że przedstawienie odbywa się naprawdę i nie będzie żadnej drugiej szansy, by poprawić swój debiut.

Szymborska dostrzega więc paradoksy rządzące ludzką egzystencją. Najbardziej dojmujące w losie człowieka wydaje się zaś to, że jego wybory są nieodwołalne, a skutki każdej decyzji nie do cofnięcia.