Unikalne i sprawdzone teksty

Dobre i złe oblicze szlachcica sarmaty na przykładzie duchowej przemiany Jacka Soplicy | wypracowanie

Jacek Soplica był postacią szczególną. Jego talent przywódczy i niesamowitą zdolność zjednywania sobie ludzi odkrył Stolnik, który, pragnąc mieć potężnego sojusznika politycznego, chciał zbliżyć się do obiecującego młodzieńca. Z kolei sam ojciec Tadeusza opowiadał o sobie, leżąc na łożu śmierci, w następujący sposób: I ja, zawadyjaka sławny w Litwie całéj, / Co przede mną największe pany nieraz drżały, / Com nie żył dnia bez bitki, co nie Stolnikowi, / Alebym się pokrzywdzić nie dał i królowi, / Co we wściekłość najmniejsza wprawiała mię sprzeczka.

Nie ulega więc wątpliwości, iż w postaci Jacka Soplicy można dostrzec pewne cechy typowe dla szlachcica sarmaty. Skory do bijatyk, niestroniący od pijatyk, z łatwością zjednujący sobie ludzi i potrafiący zyskiwać ich poparcie – taki był ojciec Pana Tadeusza, tym zwrócił na siebie uwagę Horeszki. Duma, skłonność do wpadania w gniew, pamiętliwość oraz nieumiejętność panowania nad emocjami stały się przyczyną sięgnięcia przez Jacka Soplicę po broń, która uśmierciła Stolnika.

Z obrazu młodości jednego z głównych bohaterów „Pana Tadeusza” wyłania się więc postać szlachcica – sarmaty, postaci negatywnej. Nawet największe wzburzenie nie usprawiedliwia morderstwa bezbronnego i niespodziewającego się ataku człowieka. Jednak skutki jego czynu sięgały o wiele dalej – doprowadziły do wywiezienia ukochanej Ewy i jej męża na Sybir, a wkrótce osierociły Zosię. W dużej mierze umocniły także pozycję Rosjan w okolicy Soplicowa, co Moskale chcieli mu wynagrodzić.

Moment wyjazdu za granicę, przywdziania mnisiego habitu i zmiany imienia jest punktem zwrotnym w życiu Jacka Soplicy. Do podjęcia tej decyzji poprowadziły bohatera gorący patriotyzm, miłość do ojczyzny. To właśnie idei narodowej postanowił on poświęcić swe życie, marząc o tym, by nad Litwą ponownie załopotała Pogoń. Przy tym, kierowany honorem, nie zapomniał o konieczności odkupienia swych win. Posłał więc Zosię na wychowanie do Telimeny, utrzymując przy tym córkę Ewy.

Postać Jacka Soplicy łączy w sobie cechy bohatera romantycznego i szlachcica – sarmaty. Chociaż oświecenie wartościowało sarmatyzm negatywnie, wiążąc go z zacofaniem, ogłupieniem i zakłamaniem, tworząc utarty sposób postrzegania go, w wypadku dzieła Mickiewicza nie sposób wyciągnąć tak jednoznaczną ocenę. Owszem, Jacek Soplica prowadził życie pełne awantur i kłótni, nierzadko trawił swój czas na zajęciach bezowocnych, szkodliwych. Jednak to właśnie wtedy ukształtował się w nim gorący patriotyzm, to z tych przekonań wywodził się honor, który kierował Soplicą w taki sposób, by odkupił swe winy. Zatem romantyzm, w przeciwieństwie do oświecenia, dostrzegał pewne pozytywne aspekty sarmatyzmu, często przedstawiając ten nurt w sposób sentymentalny, pełen rzewności. Jednak szczególnie ostrej krytyce poddawane są w „Panu Tadeuszu” wewnętrzne spory i waśnie. Mickiewicz, pisząc swe dzieło z odległej perspektywy czasowej, miał możliwość zaobserwować efekty niegdysiejszych błędów.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Życie jest fascynujące jeżeli...

Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...

Motyw zbrodni w literaturze

Zabicie drugiego człowieka we wszystkich kulturach uchodzi za doświadczenie ekstremalne. Nawet w okresach brutalnych i okrutnych odebranie życia uznawano za najgorszą zbrodnię...

Obraz miasta w „Lalce” – opracowanie...

Miasta są areną ludzkiego życia już od starożytności. Każda epoka wytworzyła indywidualny obraz tej przestrzeni. Renesans dążył na przykład do stworzenia miasta idealnego...

Opis krainy wiecznej szczęśliwości...

Jak wygląda kraina wiecznej szczęśliwości? Ha nikt tego nie wie! W końcu nawet święty Paweł mówił że „ani ucho nie słyszało ani oko nie widziało”...

Testament mój – interpretacja...

Wiersz zatytułowany „Testament mój” napisał Juliusz Słowacki na przełomie lat 1839 - 1840 będąc w tym czasie w Paryżu. Dzieło odbija nastrój...

Carska Rosja i jej stolica. Na podstawie...

Przedstawione utwory to dzieła które powstały w czasie romantyzmu a ich autorem był Adam Mickiewicz. Przywołane fragmenty pochodzące z „Dziadów”...

Literatura uczy bawi wychowuje –...

Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...

Jan Kochanowski jako wzorzec osobowy...

Jan Kochanowski należał do najwybitniejszych postaci polskiej kultury w tak zwanym „złotym wieku” naszego państwa (XVI stulecie). Był on prawdziwym człowiekiem...

Proces jako powieść parabola

Powieść Franza Kafki „Proces” zaliczana jest do najważniejszych literackich arcydzieł XX wieku. Uznaje się wręcz że na jej spisanych w latach 1914-1915 stronnicach...