„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza ukazuje nie tylko piękno litewskiego krajobrazu, ale także rozbudowaną, zróżnicowaną panoramę ówczesnej szlachty. Warstwę tę postrzegać można jako bohatera zbiorowego epopei, który reprezentuje pewne idee, wartości oraz przekonania.
Soplicowo i okolice zamieszkane są głównie przez przedstawicieli szlachty średniozamożnej oraz zaściankowej. Jednak we wspomnieniach pojawia się postać Stolnika Horeszki – biorącego czynny udział w życiu politycznym wysokiej rangi urzędnika. Szybko można dostrzec dystans między nim a resztą miejscowych. Za pośrednictwem Jacka Soplicy zapewnia on sobie poparcie niżej urodzonych, lecz nie ma zamiaru oddać ręki Ewy komuś pośledniego stanu, szukając dla niej męża z tytułami i wysokim urzędem.
Pozostali przedstawiciele stanu szlacheckiego, chociaż różnią się zamożnością (są wśród nich postaci bogate – Podkomorzy, Hrabia – oraz ubogie – zaścianek z Dobrzyna), zdają się utożsamiać podobne idee, usuwając różnice majątkowe na dalszy plan. Uwagę zwraca tu przede wszystkim patriotyzm – głęboki, autentyczny, pociągający za sobą gotowość do poświęceń. Z jednej strony ujawnia się on przez pielęgnację tradycji, obyczajów i zwyczajów, które wyrastają z polskiej ziemi, z drugiej gotowością do czynu zbrojnego.
Szlachcie ukazanej przez Mickiewicza nie brakuje wad. Skłonność do awantur i pijatyk, bezrefleksyjność oraz nierzadkie stawianie prywatnego interesu ponad dobrem ogółu, o jakich poeta nie zapomniał, zdają się ukazywać przyczyny trudnej sytuacji Rzeczpospolitej. Jednak autor wyraźnie złagodził ich obraz – zajazd odbywa się w sposób bezkrwawy, drobne konflikty (np. Rejenta z Asesorem) można traktować jako humorystyczne, zabawne, pijaństwo zaś staje się cechą uniwersalną, dotyczącą także innych grup i narodów (np. Rosjanie).
W czasie lektury „Pana Tadeusza” trudno oprzeć się wrażeniu, iż Adam Mickiewicz, przedstawiając obraz szlachty, uczynił to w sposób wyidealizowany. Ciepłem urzekają opisy kolejnych zwyczajów i obyczajów – będących nieocenionymi nośnikami tradycji narodowej, patriotycznej tożsamości. Interes ojczyzny, chociaż często spychany w tło, ostatecznie jawi się jako najważniejszy. Potrzebny jest tylko ktoś, kto wskaże drogę, pozwoli przekroczyć barierę wzajemnych uprzedzeń (np. ksiądz Robak). Szczególnie w kontekście coraz silniejszej i coraz bardziej bezwzględnej polityki wynaradawiającej, jaką prowadzą zaborcy, obraz ten jawi się jako ciepły, szczerze patriotyczny i rozpalający tęsknotą za dawnym obrazem świata.
Dzieło Adama Mickiewicza trudno traktować w kategoriach bezwzględnego i obiektywnego utworu o charakterze historycznym. Autor przedstawia, co prawda, bogactwo autentycznych zdarzeń, prądów itp., lecz czyniąc to, automatycznie je wartościuje, przez co wiele wad, niedociągnięć i błędów pozostaje zapomnianych.
Mój wymarzony dom nie jest duży. To mała chatka która przypomina te jakie znaleźć można w górach. Wykonany jest z drewna a okna ozdobione są okiennicami....
Wystawiony na Salonie Odrzuconych w 1863 roku uprzednio niezaakceptowany przez oficjalny Salon obraz Maneta ukazuje bardzo swobodną obyczajowo scenę. W centrum dzieła widzimy...
Porównanie manifestu napisanego przez Aleksandra Świętochowskiego z wierszem napisanym przez Adama Asnyka pokazuje podejście przedstawicieli dwóch pokoleń do...
Akcja „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza rozpoczyna się w trzynastym roku panowania Władysława Jagiełły (1399) a kończy się chwalebnym zwycięstwem polskich...
Każdy człowiek ma marzenia. Część z nich jest mała – z rozkoszą rozmyślamy o tym że przydałby się nam nowy kapelusz książka lub karnet do kina. Inne są wielkie...
Wiek XIX przyniósł ludzkości niesamowity rozwój cywilizacyjny (w porównaniu z poprzednimi epokami). Ludziom wydawało się że przed nimi już tylko dalszy...
Pozytywiści chcąc poprawić sytuację społeczną i wzmocnić więzi łączące naród stanęli wobec wielu trudności będących dziedzictwem poprzednich epok. Spośród...
Wiek XVIII i oświecenie należały do epok kiedy literatura nabrała szczególnej wagi. Filozofowie i pisarze zaczęli być ważnymi uczestnikami gry politycznej ich słowa...
Stwarzając człowieka Bóg podarował mu wolną wolę i ustanowił go gospodarzem świata. Człowiek dostając tę możliwość został obdarowany nie tylko przywilejami...