Unikalne i sprawdzone teksty

Społeczeństwo w „Lalce” – opis | wypracowanie

„Lalka” jako powieść realistyczna prezentuje szeroką panoramę polskiego społeczeństwa. Nie jest to jedynie pobieżne przedstawienie polegające na wyliczeniu poszczególnych grup - wręcz przeciwnie, dzieło Bolesława Prusa uwidacznia nici wzajemnych zależności, relacje i oceny. Z pewnością można więc nazwać je wnikliwym studium polskiego społeczeństwa końca XIX stulecia.

Warszawa - główne miejsce akcji dzieła, które można postrzegać jako miniaturę nieistniejącej na mapach Polski - jest miastem kontrastów i nierówności. Jej ulice przemierzają niezwykle bogaci przedstawiciele arystokracji, uboższa szlachta, mieszczanie oraz znajdująca się w trudnej sytuacji życiowej biedota. W obrębie każdej z tych warstw można wyróżnić kilka rodzajów (np. wśród arystokratów są zarówno ci, którym los ojczyzny jest obojętny, jak i ci, którzy gotowi są do poświęceń - np. książę).

Bardzo wyraźnie podzielone społeczeństwo trawione jest przez mnóstwo „chorób”. Wokulski, Ochocki i Szuman to tylko niektórzy z bohaterów dostrzegających liczne wady arystokracji, która marnotrawi czas, środki finansowe i energię, koncentrując się głównie na kolejnych spotkaniach, balach i wydarzeniach kulturalnych. Tymczasem naród i kraj są w potrzebie, oczekują doraźnego wsparcia i odpowiedzialnego przewodnictwa. Jednak nie tylko arystokracja przejawia negatywne cechy. Tych nie brakuje także szlachcie (zacietrzewienie, przywiązanie do dawnych form życia), mieszczanom (chytrość, stawianie na pierwszym miejscu indywidualnego interesu) i najbiedniejszym (marnotrawienie pieniędzy, rozpusta, często niechęć do pracy).

Niemożność pokonania podziałów i zgodnego przystąpienia do współpracy okazuje się dla polskiego społeczeństwa zgubna. Wokulski, będąc w Paryżu, dostrzega harmonijną organizację życia miasta, które jawi mu się jako organizm (wielka gąsienica). Każda komórka, każdy narząd pełni określoną funkcję, by przyśpieszyć rozwój i postęp. Niestety, w Warszawie, a więc w polskim społeczeństwie, utrzymuje się stan zgoła inny.

Bolesław Prus nie zapomina w „Lalce” także o zróżnicowaniu etnicznym społeczeństwa. W dziele pojawiają się Niemcy i Żydzi. Ci pierwsi (np. Minclowie) to przede wszystkim kupcy, bogaci mieszczanie, którzy kultywują rodzime tradycje. Z kolei społeczność żydowska spotyka się z narastającą niechęcią ze strony Polaków (w dziele wciąż pojawiają się zapowiedzi groźnych wydarzeń). Dzieje się tak, ponieważ jest lepiej zorganizowana, skonsolidowana. Kiedy Szlangbaum kupuje sklep Wokulskiego, pracę (pomimo jego obietnic) tracą subiekci, którzy niepochlebnie wypowiadali się o Żydach, a na ich miejsce przyjmowani są właśnie starozakonni. W ten sposób umacniają oni swoją pozycję, co zostaje podkreślone, gdy główny bohater wycofuje się ze spółki do handlu ze Wschodem, a jego miejsce zajmują Żydzi.

Społeczeństwo ukazane w „Lalce” jest bardzo zróżnicowane i wyraźnie podzielone. Najbardziej degenerującym jest brak wspólnego celu, który zastąpiony zostaje szeregiem indywidualnych, egoistycznych dążeń. W tej rzeczywistości bohaterowie - idealiści skazani są na porażkę, bowiem konieczna jest tutaj praca od podstaw - szansa na ponowne zbudowanie zrębów zjednoczonego wokół wspólnego celu (dobra ojczyzny) społeczeństwa.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Motyw odwagi w literaturze i sztuce...

Odwaga to jedna z najbardziej docenianych cnót. Nikt nie pragnie uchodzić za tchórza natomiast każdy z przyjemnością słucha gdy ktoś nazywa go dzielnym. Przed...

"Stajesz się odpowiedzialny na...

„Mały Książę” Antoine’a de Saint-Exupery’ego to piękna alegoryczna opowieść o miłości i przyjaźni. Autor w historii chłopca zamieszkującego...

Rozmowa Andrzejowej Korczyńskiej...

Pani Andrzejowa Korczyńska wdowa po powstańcu styczniowym decyduje się poważnie porozmawiać z synem Zygmuntem na prośbę swojej synowej która zauważa zbytnie zainteresowanie...

List do Jana Kochanowskiego pocieszający...

Mistrzu Janie! Doszły mnie tragiczne wieści o waszej sytuacji. We wszystkich okolicznych dworach szlachta opowiada o Twej rozpaczy z powodu utraty ukochanej córki Urszulki....

„Chłopi” jako epopeja

„Chłopów” Władysława Reymonta można nazwać epopeją wsi ponieważ ukazują drobiazgowy i sugestywny obraz tej warstwy społecznej. Reymont posługując...

Wszyscy jesteśmy pielgrzymami –...

Wielki polski poeta Cyprian Kamil Norwid napisał wspaniały wiersz pod tytułem „Pielgrzym”. Opisuje w nim człowieka który uchodzić może za nędzarza....

Romantyczna koncepcja miłości...

W epoce romantyzmu miłość stała się wartością szczególną. Nad fizyczność i uwielbienie cielesnego piękna zaczęto cenić wyjątkową relację dusz przekonanie...

„Ludzie bezdomni” jako powieść...

Powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” umiejscowić należy między dwiema epokami. Z jednej strony dzieło mocno czerpie z tradycji pozytywistycznej z...

Utopia w oświeceniu – realizacja...

Motyw utopii przewijał się przez literaturę już w starożytności chociaż sama nazwa pochodzi od utwory Tomasza Morusa. Wątek odległej krainy (zazwyczaj wyspy) na którą...