W Pieśni XIX („Jest kto, co by wzgardziwszy”) Jan Kochanowski zawiera renesansowe i zarazem chrześcijańskie wyznanie wiary w wyjątkowość człowieka. Już na samym początku utworu pyta:
Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy
Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy,
A starać sie, ponieważ musi zniszczeć ciało,
Aby imię przynamniej po nas tu zostało?
Trzeba podkreślić, że Kochanowski rozumie „sławę” nieco inaczej niż my. Nie chodzi o popularność, czy wynikającą z próżności chęć bycia, jak byśmy dziś powiedzieli, celebrytą. Sława, o której mówi podmiot liryczny, to dobra reputacja, która wynika z realizowania zadań przeznaczonych człowiekowi przez Boga. Starania te mogą okazać się zgubne dla ciała, które niejednokrotnie musi zniszczeć. Jednak należy podjąć to ryzyko, bo Nie chciał nas Bóg położyć równo z bestyjami. Kto zaś dba bardziej o swoje życie i dobrobyt niż o dokonywanie rzeczy wielkich i pięknych, jest bardziej podobny do zwierzęcia niż do człowieka (szkoda zwać człowiekiem, kto bydlęce żyje).
Poeta zaleca, w jaki sposób realizować swoje przeznaczenie. Osoby, które są inteligentne i wymowne powinny szerzyć wśród ludzi moralność, zapobiegać sporom, a zarazem dbać o sprawy publiczne – o to, by przestrzegano szlachetnych obyczajów przodków i by nie zanikła wolność.
Komu dowcipu równo z wymową dostaje,
Niech szczepi miedzy ludźmi dobre obyczaje;
Niechaj czyni porządek, rozterkom zabiega,
Praw ojczystych i pięknej swobody przestrzega
Kto z kolei jest odważny, winien zostać żołnierzem i brać udział w sprawiedliwych wojnach z poganami. Koniec Pieśni jest spięty klamrą kompozycyjną z jej początkiem. Poeta ponownie przypomina, że warto poświęcić życie, by dokonywać rzeczy wielkich i dobrych. Wszystkich nas czeka śmierć, ale śmierć w chwale jest lepsza niż pozbawiona znaczenia śmierć w zapomnieniu.
Śmiałemu wszędy równo, a o wolność miłą
Godzi sie oprzeć by więc i ostatnią siłą;
Nie przegra, kto frymarczy na sławę żywotem,
Azaby go lepiej dał w cieniu darmo potem?
Forma utworu (kilka informacji):
- trzynastozgłoskowiec
- rymy parzyste (aabb)
- epitet, pytanie retoryczne
Wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera o incipicie „Ja kiedy usta…” należy do liryki miłosnej. Poeta w bardzo śmiały sposób analizuje tu naturę aktu...
„Prawiek i inne czasy” opowiada historię trzech pokoleń mieszkańców tytułowego miejsca (podkielecka wieś). Rozpoczyna się ona przed I wojną światową...
Młodym czytelnikom Jan Brzechwa kojarzy się głównie jako autor niezwykle popularnych i znanych przez wszystkich bajek i wierszyków dla dzieci. Utwory te po raz...
„Modlitwa Pana Cogito podróżnika” Zbigniewa Herberta to wiersz noszący cechy poezji religijnej. Poeta za pośrednictwem bohatera lirycznego – Pana...
„Spadanie” to poemat Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Twarz trzecia” (1968). Wiersz pod względem strukturalnym stanowi rodzaj poetyckiego...
Streszczenie 1. Cudaczek – Wyśmiewaczek i panna Obrażalska W pewnym miasteczku żył sobie mały jak igiełka stworek o imieniu Cudaczek – Wyśmiewaczek. Dokładnie...
Interpretacja Mit o Orfeuszu i Eurydyce jest przede wszystkim opowieścią o niezwykłej miłości której nie przerywa nawet śmierć. Zrozpaczony Orfeusz gotów...
Geneza „Mała apokalipsa” autorstwa Tadeusza Konwickiego ukazała się w 1979 r. Powieść wydana została w drugim obiegu a więc poza nurtem głównym i poza...
„Samotność bogów” to powieść Doroty Terakowskiej. Akcja rozpoczyna się w niesprecyzowanym czasie i miejscu. Pewne szczegóły i nazwy nasuwają...
