Geneza, czas i miejsce akcji
Utwór został opublikowany w roku 1890 na łamach „Przeglądu literackiego”. Inspiracją do jego napisania była prośba Elizy Orzeszkowej, która dostrzegała problem Żydów żyjących na ziemiach polskich. Kilka dni z życia żyjącego w stolicy Mendla stały się ilustracją tego złożonego, delikatnego problemu.
Motywy, problematyka
Najważniejszym motywem jest motyw związany z tożsamością Mendla, a mianowicie motyw Żyda. Pokazana jest jego obyczajowość, religijność. Jednak ukazanie tego motywu stanowi wstęp do szerszej problematyki. Żyd mimo że posiada własną obrzędowość, odmienność jest także członkiem społeczności danego miasta i powinien w niej uczestniczyć na równych prawach. Okazuje się jednak to niemożliwym. Przedstawiony w utworze problem zdaje się nie mieć logicznego uzasadnienia. Oto z dnia na dzień szanowany obywatel staje się obiektem ataku. Widoczną jest stereotypizacja jego postaci i wykorzystanie motywu jego pochodzenia w tym kontekście. Żyd staje się obcym, groźnym i posiadającym szereg wad.
Ważnym problemem, który zostaje ukazany jest przywiązanie do ojczyzny, miejsca. Mendel zdaje się być prawdziwym patriotą, miłującym swoje otoczenie. Okazuje się jednak, że to zbyt mało. Jego praca, trud i zaangażowanie są niczym wobec ogromnej siły jaką jest uprzedzenie. Przywiązanie starca i wiara w ideały zostaje zachwiana. Członek społeczności miasta staje się wykluczonym i niezdolnym do miłowania jej w sposób taki jak poprzednio. Obserwacja jego historii nasuwa smutną refleksję – łatwo jest utracić prawdziwie oddanego obywatela, który poniżony jest jedynie przez nieuzasadnione niczym stereotypy.
Charakterystyka bohaterów
Mendel Gdański – Staruszy człowiek, który wspólnie ze swym wnuczkiem zamieszkuje w miejscu gdzie znajduje się także jego zakład introligatorski. Darzy on miłością swoje miasto, jest człowiekiem uczciwym i wierzy też w uczciwość innych. Jednak po wydarzeniach, które mają miejsce w późniejszym czasie, jego miłość ulatuje.
Jakub – wnuczek Mendla, który pada ofiarą wyzwisk, a następnie zostaje raniony.
Zegarmistrz – przybywa poinformować Mendla o tym, że w mieście szykują się do pobicia Żydów. W rozmowie ze starszym człowiekiem przedstawia szereg stereotypów na ten temat. Uznaje go za obcego, mimo że wie o jego pochodzeniu i przywiązaniu do miasta.
Sąsiedzi – gotowi są pomóc Mendlowi i sprawić by rozwścieczony tłum nie uznał go za Żyda.
Mit o Midasie i oślich uszach Król Midas był władcą z którego zadrwił sobie Apollo. Pewnego dnia Apollo – patron śpiewaków i wieszczy urządził...
Tytułowy bohater tragedii Williama Szekspira przejął władzę bezlitośnie mordując prawowitego króla. Zasiadłszy na tronie szybko stał się człowiekiem znienawidzonym...
Geneza „Lalka” czyli jedno z najważniejszych dzieł w dorobku Bolesława Prusa była publikowana w „Kurierze Codziennym” w latach 1887 - 1889. Pierwsze...
„Pierwsza fotografia Hitlera” Wisławy Szymborskiej to wiersz który pod względem poetyki przypomina ekfrazę. Różnica polega jednak na tym że przedmiotem...
Definicja mitu Mity to historie które były dziełem całego społeczeństwa. Początkowo powstawały one jako legendy opowiadane które były przekazywane ustnie....
Streszczenie Rozdział I - Piotruś wkracza na widownię Gdy Wendy miała dwa lata przyszła do swojej mamy i przyniosła jej piękny kwiatek. Musiała wtedy wyglądać szczególnie...
Streszczenie „Wakacje Mikołajka” są czwartą częścią kultowej serii przygód małego chłopca pochodzącego z Francji autorstwa Rene Goscinnego. Wersja...
Streszczenie Antek był chłopcem zamieszkującym wieś nad Wisłą. Od najmłodszych lat musiał on pomagać swojej rodzinie. Początkowo zajmował się siostrą następnie...
„Niebo” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym mamy do czynienia z filozoficzną refleksją nad światem i intelektualnymi kategoriami służącymi do jego...
