Geneza, czas i miejsce akcji
Utwór został opublikowany w roku 1890 na łamach „Przeglądu literackiego”. Inspiracją do jego napisania była prośba Elizy Orzeszkowej, która dostrzegała problem Żydów żyjących na ziemiach polskich. Kilka dni z życia żyjącego w stolicy Mendla stały się ilustracją tego złożonego, delikatnego problemu.
Motywy, problematyka
Najważniejszym motywem jest motyw związany z tożsamością Mendla, a mianowicie motyw Żyda. Pokazana jest jego obyczajowość, religijność. Jednak ukazanie tego motywu stanowi wstęp do szerszej problematyki. Żyd mimo że posiada własną obrzędowość, odmienność jest także członkiem społeczności danego miasta i powinien w niej uczestniczyć na równych prawach. Okazuje się jednak to niemożliwym. Przedstawiony w utworze problem zdaje się nie mieć logicznego uzasadnienia. Oto z dnia na dzień szanowany obywatel staje się obiektem ataku. Widoczną jest stereotypizacja jego postaci i wykorzystanie motywu jego pochodzenia w tym kontekście. Żyd staje się obcym, groźnym i posiadającym szereg wad.
Ważnym problemem, który zostaje ukazany jest przywiązanie do ojczyzny, miejsca. Mendel zdaje się być prawdziwym patriotą, miłującym swoje otoczenie. Okazuje się jednak, że to zbyt mało. Jego praca, trud i zaangażowanie są niczym wobec ogromnej siły jaką jest uprzedzenie. Przywiązanie starca i wiara w ideały zostaje zachwiana. Członek społeczności miasta staje się wykluczonym i niezdolnym do miłowania jej w sposób taki jak poprzednio. Obserwacja jego historii nasuwa smutną refleksję – łatwo jest utracić prawdziwie oddanego obywatela, który poniżony jest jedynie przez nieuzasadnione niczym stereotypy.
Charakterystyka bohaterów
Mendel Gdański – Staruszy człowiek, który wspólnie ze swym wnuczkiem zamieszkuje w miejscu gdzie znajduje się także jego zakład introligatorski. Darzy on miłością swoje miasto, jest człowiekiem uczciwym i wierzy też w uczciwość innych. Jednak po wydarzeniach, które mają miejsce w późniejszym czasie, jego miłość ulatuje.
Jakub – wnuczek Mendla, który pada ofiarą wyzwisk, a następnie zostaje raniony.
Zegarmistrz – przybywa poinformować Mendla o tym, że w mieście szykują się do pobicia Żydów. W rozmowie ze starszym człowiekiem przedstawia szereg stereotypów na ten temat. Uznaje go za obcego, mimo że wie o jego pochodzeniu i przywiązaniu do miasta.
Sąsiedzi – gotowi są pomóc Mendlowi i sprawić by rozwścieczony tłum nie uznał go za Żyda.
Streszczenie François Villon rozpoczyna dzieło od zarysowania traumatycznych wydarzeń kiedy to z polecenia biskupa Thibaulta d’Ausigny został wtrącony do więzienia...
„Cisza morska” to jeden z sonetów stworzonych przez Adama Mickiewicza który wchodzi w skład „Sonetów krymskich”. Czterostrofowy...
Błogosławiony niechaj ów dzień będzie to incipit „Sonetu 62” (w przekładzie Jalu Kurka) który wchodzi w skład cyklu „Sonetów do Laury”...
Czasem zdarza się że postać literacka urasta do rangi symbolu który staje się punktem odniesienia dla całej generacji czytelników. Niewątpliwie takim przypadkiem...
„Weiser Dawidek” to powieść Pawła Huelle. Jej narratorem jest Paweł który próbuje przypomnieć sobie swoje dzieciństwo i związaną z nią postać...
Geneza Według ustaleń historyków literatury (mam tu na myśli przede wszystkim Mariana Plezię) utwór pisany był na zlecenie najpewniej jakiegoś dostojnika...
Streszczenie Początkiem narodzin świata był Chaos. To z niego wyłoniła się para bogów – Uranos i Gaja. Niebo i Ziemia byli rodzicami pokolenia tytanów...
Geneza czas i miejsce akcji Nowela Stefana Żeromskiego „Doktór Piotr” przedstawia obraz społeczeństwa polskiego pod koniec XIX wieku. Akcja toczy się na...
Czas i miejsce akcji geneza Utwór to nowela która została napisana przez Henryka Sienkiewicza w Paryżu a która jest wyrazem typowego dla pozytywistów...
