Geneza, czas i miejsce akcji
Utwór został opublikowany w roku 1890 na łamach „Przeglądu literackiego”. Inspiracją do jego napisania była prośba Elizy Orzeszkowej, która dostrzegała problem Żydów żyjących na ziemiach polskich. Kilka dni z życia żyjącego w stolicy Mendla stały się ilustracją tego złożonego, delikatnego problemu.
Motywy, problematyka
Najważniejszym motywem jest motyw związany z tożsamością Mendla, a mianowicie motyw Żyda. Pokazana jest jego obyczajowość, religijność. Jednak ukazanie tego motywu stanowi wstęp do szerszej problematyki. Żyd mimo że posiada własną obrzędowość, odmienność jest także członkiem społeczności danego miasta i powinien w niej uczestniczyć na równych prawach. Okazuje się jednak to niemożliwym. Przedstawiony w utworze problem zdaje się nie mieć logicznego uzasadnienia. Oto z dnia na dzień szanowany obywatel staje się obiektem ataku. Widoczną jest stereotypizacja jego postaci i wykorzystanie motywu jego pochodzenia w tym kontekście. Żyd staje się obcym, groźnym i posiadającym szereg wad.
Ważnym problemem, który zostaje ukazany jest przywiązanie do ojczyzny, miejsca. Mendel zdaje się być prawdziwym patriotą, miłującym swoje otoczenie. Okazuje się jednak, że to zbyt mało. Jego praca, trud i zaangażowanie są niczym wobec ogromnej siły jaką jest uprzedzenie. Przywiązanie starca i wiara w ideały zostaje zachwiana. Członek społeczności miasta staje się wykluczonym i niezdolnym do miłowania jej w sposób taki jak poprzednio. Obserwacja jego historii nasuwa smutną refleksję – łatwo jest utracić prawdziwie oddanego obywatela, który poniżony jest jedynie przez nieuzasadnione niczym stereotypy.
Charakterystyka bohaterów
Mendel Gdański – Staruszy człowiek, który wspólnie ze swym wnuczkiem zamieszkuje w miejscu gdzie znajduje się także jego zakład introligatorski. Darzy on miłością swoje miasto, jest człowiekiem uczciwym i wierzy też w uczciwość innych. Jednak po wydarzeniach, które mają miejsce w późniejszym czasie, jego miłość ulatuje.
Jakub – wnuczek Mendla, który pada ofiarą wyzwisk, a następnie zostaje raniony.
Zegarmistrz – przybywa poinformować Mendla o tym, że w mieście szykują się do pobicia Żydów. W rozmowie ze starszym człowiekiem przedstawia szereg stereotypów na ten temat. Uznaje go za obcego, mimo że wie o jego pochodzeniu i przywiązaniu do miasta.
Sąsiedzi – gotowi są pomóc Mendlowi i sprawić by rozwścieczony tłum nie uznał go za Żyda.
„Trzy słowa najdziwniejsze” to wiersz Wisławy Szymborskiej który stanowi filozoficzną refleksję nad naturą języka i jego relacji z rzeczywistością....
Streszczenie W domu gdzie znajdują się trzy siostry rozpoczyna się rozmowa. Udział w niej bierze Olga która wspomina ojca Irina która świętuje imieniny oraz...
Streszczenie Poleander Partobon władca Kybery był wielkim wojownikiem który hołdował nowoczesnym strategiom. Nade wszystko cenił cybernetykę toteż cały jego kraj...
Streszczenie Bitwa o Monte Cassino która toczyła się w dniach 17 stycznia - 19 maja 1944 r. uważana jest za jedno z najbardziej zaciętych i krwawych starć w historii...
Wiersz Kazimierza Wierzyńskiego „Lewa kieszeń” to pozornie opis zwykłego dnia. Jednak pod relacją o codziennych czynnościach kryje się pewna myśl filozoficzna...
Streszczenie Ballada „To lubię” rozpoczyna się zwrotem do Maryli. Jest ona zachęcana do spojrzenia na piękny krajobraz. Na skraju lasu znajduje się cerkiew w...
Interpretacja Postać bogini Nike nie od zawsze była obecna w mitologii. Osobą która przywołała jej dzieje był dopiero Hezjod. Mit o bogini Nike jest przede wszystkim...
„Głos w sprawie pornografii” Wisławy Szymborskiej to ironiczny wiersz w którym poetka dokonuje przewrotnego porównania myślenia do pornografii. Tekst...
„Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” znana także jako „Mazurek Dąbrowskiego” została napisana w lipcu 1797 roku na terenie Włoch. Autorem...