W 1575 roku Tatarzy najechali na znajdujące się wówczas w granicach Polski Podole. Jan Kochanowski poświęcił temu wydarzeniu „Pieśń o spustoszeniu Podola”. Jest to utwór o charakterze politycznym i patriotycznym.
Na początku utworu poeta odmalowuje tragedię, jaka spotkała mieszkańców zaatakowanych ziem. Zostali oni uprowadzeni w niewolę i sprzedani Turkom lub innym Tatarom. Młode szlachcianki zmuszone zostały do stania się kochankami swoich prześladowców:
Córy szlacheckie (żal się mocny Boże!)
Psom bisurmańskim brzydkie ścielą łoże.
Kochanowski zauważa, że Polacy nie dali sobie rady ze słabym przeciwnikiem. Tatarzy nie zorganizowali prawdziwego państwa:
Zbójce (niestety), zbójce nas wojują,
Którzy ani miast, ani wsi budują
Skoro Rzeczpospolita nie potrafi odeprzeć takiego wroga, to czy można oczekiwać, że z jej słabości nie skorzysta potężna Turcja? Tatarzy mają być jedynie „psami” tureckiego sułtana, który tylko wypatruje oznak polskiej słabości.
Sytuacja nie jest jednak tragiczna. Ciągle jeszcze można naprawić szkody, jeśli tylko szlachta podejmie odpowiednie kroki. Co więcej – na razie nie ma nawet potrzeby, by ryzykować własne życie. Wystarczy przeznaczane na zbytki pieniądze wydać na wojsko. Poeta obrazowo mówi o przekuciu srebrnych półmisków na talary, które przekazane zostaną żołnierzom.Nie należy jednak tego zaniedbywać. Utwór kończy się ostrzeżeniem:
Cieszy mię ten rym: "Polak mądr po szkodzie":
Lecz jesli prawda i z tego nas zbodzie,
Nową przypowieść Polak sobie kupi,
Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.
„Pieśń o spustoszeniu Podola” jest wezwaniem do obywatelskiej odpowiedzialności i dbałości o sprawy publiczne. Przestrzega, by nie odkładać na przyszłość radzenia sobie z bolączkami państwa, bo spowodować to może cierpienie części rodaków i hańbę dla każdego z nich.
Forma utworu (kilka informacji):
- jedenastozgłoskowiec
- rymy parzyste (aabb)
- epitet, pytania retoryczne, wykrzyknienie
Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek Prędzej kto wiatr ” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” który...
Streszczenie Żył sobie pewien szewczyk którego nazywano Dratewką. Zajmował się szyciem butów ale zajęcie to nie przynosiło mu zbytnich dochodów. Choć...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...
„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...
Streszczenie Życie Buby nieco różni się od życia jej rówieśniczek. Upływa jej ono na brydżu granym ze znajomymi dziadka oraz na krótkich chwilach...
Streszczenie Przedmowa Polska od niemal pół wieku jest ofiarą okrucieństwa bezwzględnych władców a zarazem krajem zamieszkanym przez ludzi gotowych do największych...
Streszczenie Królestwo Niebieskie porównane jest do człowieka który przekazał służącym majątek przed podróżą. Jednemu dał 5 talentów...