Geneza
„Powrót Posła" został napisany w trakcie trwania Sejmu Wielkiego (1788-1792), konkretnie w 1790 roku. Wystawiony rok później, spotkał się z dużym odzewem i zdobył olbrzymią popularność. Pod dość schematyczną intrygą obyczajową, Niemcewicz zmieścił interesujący komentarz do dyskusji toczących się w owym czasie w kraju. Co więcej – poglądy polityczne w pewnym stopniu wpływają na poczynania bohaterów (Starosta Gadulski, konserwatysta, nie chce wydać córki za zwolennika reform, Walerego).
Czas i miejsce akcji, bohaterowie, motywy
Akcja utworu rozgrywa się w okresie współczesnym autorowi. Postacie dyskutują o sprawach, jakie zaprzątają uczestników sejmu, jeden zaś z bohaterów, Walery, jest tytułowym posłem, który w czasie przerwy w obradach wraca do domu.
Poszczególne postacie reprezentują różne style myślenia obecne w społeczeństwie polskim. Starosta Gadulski jest konserwatystą, niechętnym reformom. Marzy, by Rzeczpospolita była bierna na arenie międzynarodowej:
Polska nigdy się z nikim łączyć nie powinna,
Niech cicho siedzi, ale niech nie będzie czynna
A jeżeli koniecznie o przymierze chodzi,
Niech się z dalekim łączy, co jej nie zaszkodzi
Z Hiszpanią, Portugalią, nawet z Ameryką.
Przewidywania polityczne Starosty są bezsensowne (podejrzewa na przykład, że Rosja odda Krym, a anektuje zamiast tego Chiny). Z charakteru jest materialistą – córkę oddaje ostatecznie za Walerego, bo ten nie chce posagu. Korzy się też przed żoną, ponieważ ta grozi mu rozwodem – a tego Starosta pragnie uniknąć, ale nie z powodu miłości, tylko majątku, jaki by stracił na rozstaniu.
Starościna i Szarmancki – rywal Walerego do ręki Teresy, córki Starostów – to osoby zafascynowane cudzoziemszczyzną. Nie interesują ich sprawy Ojczyzny, a i sama zagranica fascynują ich tylko powierzchownie. Są to osoby puste, utracjusze, bez żądnych prawdziwych zasad.
Oczywiście pozytywną postacią jest Walery, opowiadający się za reformami. Jest nie tylko patriotą i mądrym politykiem, ale człowiekiem szlachetnym – rezygnuje z posagu, bowiem liczy się dla niego tylko miłość do Teresy.
Intepertacja
W pewnym sensie „Powrót Posła” jest sztuką propagandową – zachęca widzów do popierania dzieła reform i próbuje przedstawić ich przeciwników w jak najczarniejszym świetle. Taka bezpośredniość nie była niczym rzadkim w literaturze owej epoki, a sprawa propagowana przez Niemcewicza z pewnością była dobra. „Powrót Posła” nie należy do najwybitniejszej dzieł polskiego Oświecenia, ale w pewnym stopniu przedstawia jego ducha. Zawiera też interesującą krytykę ówczesnego społeczeństwa polskiego, a kilka dowcipów nadal bawi.
Geneza„Grażyna” to utwór którego powstanie poprzedzone było gruntownymi przygotowaniami poczynionymi przez Adama Mickiewicza. Przede wszystkim szukał...
Oleńka (Aleksandra) Bilewiczówna jest niezwykle istotną bohaterką „Potopu” Henryka Sienkiewicza. Wprawdzie należy do postaci drugoplanowych ale często...
„Prawiek i inne czasy” opowiada historię trzech pokoleń mieszkańców tytułowego miejsca (podkielecka wieś). Rozpoczyna się ona przed I wojną światową...
Dawno temu do pięknych ziem i nieprzebytych borów nad Wisłą przywędrowały plemiona słowiańskie by tu się osiedlić. Dowodzili nimi trzej rodzeni bracia. Byli to...
„Życie na poczekaniu” to wiersz Wisławy Szymborskiej w którym autorka sięga po znany topos teatru mundi. Podmiotem lirycznym tekstu jest poetka porównująca...
Akcja powieści „Anna Karenina” toczy się w dziewiętnastowiecznej Rosji. Główną bohaterką jest tytułowa Anna Karenina żona starszego od niej o 20 lat...
Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „Z lasu” pochodzi z czerwca 1944 roku z ostatnich miesięcy życia poety. Już pierwsze strofy wprowadzają nas w nastrój...
„Nad wodą wielką i czystą” to jeden z wierszy Adama Mickiewicza który zaliczany jest do tzw. liryków lozańskich. Utwory te powstałe w okresie 1839...
„Do tejże” Jana Andrzeja Morsztyna to epigramat zawarty w zbiorze poetyckim „Lutnia”. Podobnie jak inne utwory tego poety cechuje się on zastosowaniem...