Powrót posła – streszczenie, plan wydarzeń

Streszczenie

Akcja „Powrotu posła” dzieje się w trakcie Sejmu Wielkiego. Utwór rozpoczyna się od rozmowy służących, którzy komentują bohaterów i ich charaktery. Z wielką krytyką spotyka się postać Szarmanckiego – „sowizdrzała", kombinatora i uwodziciela.

Następnie obserwujemy dyskusję polityczną między Starostą a Podkomorzym. Starosta Gadulski to reprezentant konserwatywnej szlachty – człowiek ograniczony intelektualnie i o podłym charakterze. Komentarze polityczne Gadulskiego zdradzają jego głupotę – przepowiada on między innymi, że Rosja odda Krym i podbije Chiny. Starosta zaleca, by Polska nie angażowała się w politykę międzynarodową:

Polska nigdy się z nikim łączyć nie powinna,
Niech cicho siedzi, ale niech nie będzie czynna
A jeżeli koniecznie o przymierze chodzi,
Niech się z dalekim łączy, co jej nie zaszkodzi
Z Hiszpanią, Portugalią, nawet z Ameryką.

Córka Gadulskiego, Terasa, ma wyjść za syna Podkomorzego, Walerego, który jest posłem na sejm. Wraca on do domu w trakcie przerwy w obradach sejmu.

Szarmancki pragnie ożenić się z Teresą, by przejąć jej majątek – udaje mu się nakłonić do swojego pomysłu matkę dziewczyny. Próbuje on też skłócić Walerego z Teresą, jednak jego podstęp z portretem wychodzi na jaw (uwodziciel utrzymywał, że zakochana w nim panna obdarzyła go swoim portrecikiem – dowiadujemy się jednak, że to nieprawda). Nie ma to znaczenia, bowiem Starościna, grożąc rozwodem przekonała męża do wydania Teresy za Szarmanckiego. Gadulski zgadza się na jej żądania, bowiem rozstanie z małżonką byłoby dla niego kosztowne finansowo. Ostatecznie okazuje się, iż Szarmanckiego interesują jedynie pieniądze, zaś Walery chce poślubić dziewczynę nawet bez posagu. Starostowie pozwalają Waleremu pojąć Teresę za żonę, zaś Podkomorzy nadaje wolność swoim chłopom (tzn. zwalnia ich z obowiązku pańszczyzny) i pozwala na ślub dwójki służących, znanych z pierwszej sceny (Jakub i Agatka).

Plan wydarzeń:
1. Dyskusja służących.
2. Gadulskiego i Podkomorzego rozmowa o polityce.
3. Powrót Walerego.
4. Szarmancki nakłania Starościnę do swoich planów.
5. Gadulska zmusza męża do przystania na ślub córki i Szarmanckiego.
6. Wyjawienie niecnych zamiarów Szarmanckiego
7. Zgoda na ślub Walerego i Teresy.