Cyprian Kamil Norwid – jeden z najbardziej interesujących i niekonwencjonalnych twórców polskiego romantyzmu – spędził wiele czasu w Italii. Ziemia, po której stąpali niegdyś Petrarka, Dante i Boccacio, stała się dlań, podobnie jak dla Szekspira, źródłem inspiracji. Utwór zatytułowany „W Weronie” stanowi wyraźną aluzję literacką do jednego z najbardziej znanych dzieł angielskiego poety – „Romea i Julii”.
Interpretacja
Wiersz rozpoczyna się odmalowaniem krajobrazu, jaki widnieje nad Weroną – Kapuletich i Montekich domem. Podmiot liryczny przywołuje łagodne oko błękitu, które, co zostaje zaznaczone w drugiej strofie, przygląda się gruzom i rozwalonym bramom do ogrodów. Widząc ten ponury krajobraz, zrzuca ono gwiazdę ze szczytu.
Trzecia i czwarta strofa stanowią dwie niezależne od siebie próby wyjaśnienia tego niesamowicie pięknego zjawiska. Znane z długowieczności cyprysy (dożywają ok. 400 – 600 lat) mówią, że to dla Julietty, / Że dla Romea – ta łza znad planety / Spada… i groby przecieka. Natomiast ludzie, którzy mówią uczenie, twierdzą, że to nie łzy, ale że kamienie.
W utworze wyraźnie zaznacza się rozdźwięk między dwoma sposobami patrzenia na świat. Automatycznie nasuwającym się kontekstem jest „Romantyczność” Adama Mickiewicza, gdzie mowa jest o szkiełku i oku oraz czuciu i wierze.
Jedna z najwspanialszych i najbardziej bolesnych historii miłosnych, której bohaterowie umierają z powodu konfliktu dzielącego ich rodziny, staje się przyczynkiem do głębokich rozważań. Podmiot liryczny zdaje się pytać o ludzką pamięć, zdolność do współodczuwania i dostrzegania ukrytych aspektów rzeczywistości. Gruzy ich dawnych domostw sugerują, że wszystko zostało zapomniane, a ludzie, szukający racjonalnych wyjaśnień, dawno wymazali ze świadomości opowieść o dwojgu zakochanych. Jednak on – podmiot liryczny, poeta – pamięta, opowiada się po stronie cyprysów, odmalowuje krajobraz poprzez farby wyobraźni.
Wiersz Norwida sięga zatem głębiej – stanowi refleksję nad tym, co jest źródłem wiedzy o świecie i co kształtuje jego obraz (czucie i wiara czy szkiełko i oko). Ja mówiące dokonuje wyboru, a jednym z jego argumentów staje się dawna historia, w której gniew i zapalczywość nie dały szansy uczuciu.
Analiza
„W Weronie” jest utworem zbudowanym z czterech heterometrycznych tercyn (11, 11, 8) o układzie rymów: AAB CCB DDE FFE. Wiersz należy do nurtu liryki narracyjnej.
Dzieło Norwida zwraca uwagę rozbudowaną i złożoną warstwą stylistyczną. Pojawiają się tutaj metafory (łza znad planety, łagodne oko błękitu), epitety (nieprzyjaznych grodów), uosobienia (cyprysy mówią), przerzutnie, wykrzyknienia. Warto zwrócić uwagę, iż w pierwszej strofie nie pojawiają się czasowniki (jedynie imiesłowy), co potęguje wrażenie spokoju. W dziele dostrzec można również przemilczenia (sygnalizowane wielokropkiem). Stanowią one jeden ze sposobów, z których podmiot liryczny korzysta, by wyrazić swoją opinię i skłonić odbiorcę do refleksji.