Unikalne i sprawdzone teksty

Adam Naruszewicz – biografia i charakterystyka twórczości

Adam Naruszewicz urodził się w 1733 roku w Pińsku. Wcześnie osierocony, związał się z Jezuitami i przyjął święcenia. Wiek XVIII nie był sprzyjający dla następców Ignacego Loyoli – oskarżany o różne malwersacje zakon został rozwiązany. Nie wstrzymało to jednak kariery Naruszewicza, który miał protektorów w potężnej rodzinie Czartoryskich. Magnaci opłacili mu między innymi zwiedzenie Europy – w owym okresie podróże takie uznawano za istotny element edukacji – oraz studia we Francji.

Po powrocie do Polski Naruszewicz wykładał na Akademii Wileńskiej, później zaś w Collegium Nobilium. Został także redaktorem tygodnika „Zabawy przyjemne i pożyteczne” oraz zaprzyjaźnił się z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim i brał udział w organizowanych przez monarchę obiadach czwartkowych. Dzięki wsparciu władcy Naruszewicz został biskupem smoleńskim, później zaś biskupem łuckim. Oprócz tego sprawował istotne funkcje polityczne, będąc sekretarzem Rady Nieustającej, ówczesnego rządu i jako senator biorąc udział w obradach Sejmu Wielkiego. Gdy zrozpaczony Stanisław August przystąpił do konfederacji targowickiej, Naruszewicz poszedł w jego ślady.

Biskup był typowym przedstawicielem Oświecenia – w swoich utworach piętnował zacofanie i prowincjonalność polskiej szlachty. Celne satyry demaskowały wady rodzimego społeczeństwa. Naruszewicz drwił między innymi z ziemianina, który nie czyta książek tylko kalendarze. Wykpiwany szlachcic wyjaśniał w satyrze „Chudy literat”, dlaczego nie sięga po lektury – bo Tacyt to poganin, bo polscy historycy odrzucają drogie mu legendy o Kraku i Wandzie, a podręczniki rolnictwa nie są mu na nic potrzebne, ponieważ i bez książek pszenicę rodzi moja rola. Inny przykład oświeceniowego ducha Naruszewicza, to oda „Balon”, zainspirowana lotem, jaki odbył się nad Warszawą – balon stawał się symbolem potęgi ludzkiego rozumu i przekraczania granic.

Najważniejsze dokonania Naruszewicza należą do dziedziny historiografii. Opublikował on siedmiotomową „Historię Narodu Polskiego” – za jego życia wydano ostatnie sześć tomów, tom pierwszy ukazał się dopiero kilkadziesiąt lat po śmierci autora. Dzieło wyróżniało się solidnym warsztatem naukowym i obaliło kilka mitów historycznych, takich jak pochodzenie Polaków od starożytnych Sarmatów. Trzeba mieć na uwadze, iż był to okres, w którym nowoczesne metody badania dziejów dopiero się kształtowały, tym wyżej cenić należy krytycyzm Naruszewicza i olbrzymią bazę źródłową, z której korzystał. Na polecenie biskupa zebrano potężną kolekcję dokumentów, przy pomocy których pisał książkę – złożyła się ona na tzw. „teki Naruszewicza”, zawierające kopie prawie 40 tysięcy dokumentów. Teki owe, liczące 217 tomów, stały się nieodzowną pomocą dla wielu pokoleń polskich historyków – szczególnie, że wiele dokumentów, utrwalonych przez współpracowników Naruszewicza, nie dotrwało do naszych czasów w innej formie.

Prócz własnej działalności naukowej, Naruszewicz był także tłumaczem dzieł wielkiego rzymskiego historyka Tacyta. Biskup zmarł w 1796. Większość jego dorobku nie przetrwała próby czasu, acz nadal zaskakuje celność satyr, a olbrzymia praca, jako historyka, budzi uznanie.

Rozwiń więcej
Adam Naruszewicz / za: wikipedia.pl

Losowe tematy

Edward Redliński – biografia...

Edward Redliński urodził się w 1940 roku w małej miejscowości pod Białymstokiem. Wielokrotnie podkreślał że jest człowiekiem z awansu – i odczucie owo często...

Giovanni Boccaccio - biografia i...

Biografia Giovanni Boccaccio przyszedł na świat we Florencji w 1313 r. Prawdopodobnie był nieślubnym synem florenckiego kupca - Boccaccino di Chellino – oraz nieznanej...

Johann Wolfgang Goethe – biografia...

Biografia Johann Wolfgang von Goethe to jedna z najbardziej znaczących postaci w historii europejskiej i światowej kultury. Chociaż główną dziedziną jego twórczości...

Szymon Szymonowic - biografia i...

Julian Krzyżanowski wybitny historyk literatury przyznał Szymonowi Symonowicowi miano najwybitniejszego poety wśród następców Kochanowskiego. Szymonowic urodził...

Roman Bratny – biografia i charakterystyka...

Roman Bratny urodził się w Krakowie w 1921 roku jako Roman Mularczyk. Pochodził z zamożnego domu a jego bratem był Andrzej – później znany filmowiec autor...

Denis Diderot - biografia i charakterystyka...

Denis Diderot urodził się w Langres w 1713 roku. Zdobył tytuł magistra filozofii studiował także prawo – wbrew woli ojca nie zdecydował się jednak na pracę w zawodzie...

Gall Anonim - biografia i charakterystyka...

Gall Anonim - żyjący na przełomie XI XII w. autor pierwszej kroniki polskiej; nie posiadamy o nim żadnych pewnych wiadomości a wszystkie hipotezy na temat jego pochodzenia...

Edward Stachura – biografia i...

Edward Stachura urodził się w 1937 roku we Francji. Jego rodzina wyjechała z Polski w poszukiwaniu lepszego życia na zachodzie. Nie należeli jednak do szczęśliwych emigrantów...

Wolter - biografia i charakterystyka...

Wolter urodził się jako François-Marie Arouet w 1694 roku. Pochodził z rodziny paryskiego prawnika którego był najmłodszym dzieckiem. Odebrał dobrą edukację...