„Pieśń o Narodzeniu Pańskim” Franciszka Karpińskiego stanowią część tomu „Pieśni nabożne”, opublikowanego w 1792 roku. Szybko zyskała ona popularność i do dzisiaj funkcjonuje jako kolęda.
Pierwsza strofa oparta jest na kilku wyraźnych kontrastach.
Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan niebiosów obnażony;
Ogień krzepnie, blask ciemnieje:
Ma granice - nieskończony:
Wzgardzony - okryty chwałą,
Śmiertelny - król nad wiekami!...
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami.
Karpiński w ten sposób ukazuje niezwykłość Wcielenia – Bóg staje się człowiekiem, przyjmuje ból, ograniczenia narzucane przez ciało. Nieskończony wstępuje w cielesność, która ma granice. By unaocznić, jak niesamowite jest to wydarzenie, poeta przywołuje ogień, co krzepnie i ciemniejący blask – są to oczywiście oksymorony. Trudno sobie wyobrazić ciemną światłość albo nieruchomy ogień – i właśnie czymś tak niewyobrażalnym z ludzkiej perspektywy jest przyjęcie przez Boga doli człowieka. A przecież miało ono miejsce, Karpiński w to nie wątpi – owa niewyobrażalna sytuacja zaistniała dzięki wyjątkowej łasce, jaką Stwórca ma dla swoich dzieci. Końcowe wersy strofy są wręcz dosłownym cytatem z Ewangelii według św. Jana (A słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas”, J. 1,14)
W następnych strofach nadal przywoływane są dalsze paradoksy, związane z narodzeniem Chrystusa. Boga witają prostaczkowie:
W nędznej szopie urodzony,
Żłób mu za kolebkę dano!
Cóż jest, czym był otoczony?
Bydło, pasterze i siano.
Ubodzy! Was to spotkało
Witać Go przed bogaczami!
Wreszcie na końcu utworu pojawia się skierowana do Boga prośba, by pobłogosławił Polskę. Można to uznać za akcent patriotyczny, ale nie należy wiązać tego przesadnie z kwestiami politycznymi – jest to raczej klasyczne błaganie, by Pan zesłał łaski na swoich wyznawców.
Podnieś rękę, Boże Dziecię!
Błogosław Ojczyznę miłą,
W dobrych radach, w dobrym bycie
Wspieraj jej silę, swa siłą.
Dom nasz i majętność całą.
I Twoje wioski z miastami.
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami.
Nie da się jednak zaprzeczyć, że to nawiązanie narzuca wrażenie swojskości. Jezus przyszedł na świat, ale jego obecność nie ograniczała się do bliskowschodnich chrześcijan z początków naszej ery. Jest on ciągle obecny wśród swoich wyznawców. Chrystus zamieszkał również wśród Polaków i nadal pozostaje między nimi.
Forma utworu (kilka informacji):
- rymy naprzemienne (abab)
- oksymorony
- apostrofa
Streszczenie Akcja noweli rozpoczyna się w kancelarii mieszczącej się we wsi Barania Głowa. Tamtejszy wójt zasiadł do pisania a towarzyszył mu Zołzikiewicz. Franciszek...
„Święty Boże święty mocny” to hymn Jana Kasprowicza z cyklu „Ginącemu światu”. Jest to utwór w którym najmocniej dochodzi do głosu...
Wielu autorów polskiego renesansu przedstawiało wieś jako swego rodzaju ziemski raj. Życie na wsi miało być dalekie od złudnego blichtru i zepsucia wielkiego świata...
Streszczenie Rozdział I Piękni jak dzień Dom leżał o trzy mile od stacji. Na jego widok dzieci niemal jednogłośnie wydały osąd że wygląda naprawdę przyzwoicie. Budynek...
Geneza „Ronja córka zbójnika” to piękna fantastyczna powieść szwedzkiej autorki Astrid Lindgren. Jest to opowieść o dzieciach dwóch zwalczających...
„Rzeka” to wiersz Adama Ważyka. Dzisiaj czytamy go nie tyle ze względów artystycznych (te są dość wątpliwe) co z powodu jego znaczenia historycznego....
Geneza Bajka to gatunek literacki który narodził się już w starożytności. Za ojca tego rodzaju uważany jest Ezop - przedstawiający w swych utworach gorzkie prawdy...
Krótki wiersz Juliana Przybosia „Gmachy” umożliwia wielorakie interpretacje. Utwór aż tryska dynamizmem i zachęca by również interpretacja...
Streszczenie Tom I Akcja powieści toczy się w latach 80. XIX wieku na Litwie w okolicach Korczyna. W pierwszej scenie widzimy Martę i Justynę Orzelską powracające z kościoła...
