Unikalne i sprawdzone teksty

Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki – geneza, czas i miejsce akcji, motywy, interpretacja, opisy bohaterów

Geneza

Powieść stanowi dziś prawdopodobnie najpopularniejszy gatunek literacki, więc często jesteśmy skłonni zapominać o tym, że pojawiła się stosunkowo niedawno. Prawdopodobnie dojrzałość w skali europejskiej powieść osiągnęła wraz z „Don Kichotem” Cervantesa (XVI w.), a za pierwszą polską powieść uchodzą „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” Ignacego Krasickiego.

Dzieło Krasickiego opublikowane zostało w 1776 roku i ma formę pamiętnika głównego bohatera. Był to zabieg dość popularny w owych czasach i miał za zadanie nadać książce pozory autentyczności. Często autor przedstawiał się zaledwie jako osoba, która odnalazła gdzieś zaginione zapiski – tak też chciał postąpić Krasicki, ale ostatecznie zdecydował się na wydanie powieści pod własnym nazwiskiem.

Bohaterowie, motywy, czas i miejsce akcji

Głównym bohaterem i zarazem narratorem jest Mikołaj Doświadczyński. Jego życie, co odzwierciedla układ książki, składa się z trzech etapów. Pierwszym z nich jest młodość, spędzona pod opieką guwernera-hulaki. Krasicki wykorzystuje ten wątek, by przeprowadzić krytykę chaotyczności i marności edukacji, jaką odbierali młodzi polscy szlachcice.

Drugi etap życia bohatera to podróże i czas dojrzewania duchowego. Trafia on w różne miejsca – jest niewolnikiem w kopalni srebra w Boliwii, a także więźniem hiszpańskiej inkwizycji. Jednak najważniejsza wyprawa, to wizyta na wyspie Nipu. Poznaje tam dziwnie plemię, które nie zna państwa w europejskim znaczeniu tego słowa. Ludzie żyją tam zgodnie z naturą, nie znają przemocy, niesprawiedliwości. Spory rozsądza rada starszych, zaś wszystkie rodziny posiadają równy majątek. Jego przewodnikiem w tym nowym świecie jest mędrzec Xaoo.

Po powrocie do Europy Mikołaj stara się żyć zgodnie z naukami Nipuanów, co daje mu reputację szaleńca. Na końcu osiada w majątku w Polsce i poślubia ukochaną z lat młodości. Stara się też nadal praktykować dobrotliwą filozofię Nipuanów. Mikołaj Doświadczyński (zwróćmy uwagę na nazwisko bohatera) przeobraża się z głupca w mędrca na skutek swoich przeżyć.

Interpretacja

Powieść zawiera elementy różnych gatunków – utopii, powiastki filozoficznej, powieści podróżniczej. Autor czerpie z różnych źródeł, ale najbardziej widoczne są wpływy Rousseau i jego koncepcji „szlachetnego dzikusa”. Skontrastowanie Nipuańczyków z Europejczykami służy ukazaniu zepsucia tych ostatnich, zaś pierwsza część stanowi doskonałą krytykę sarmackiego stylu życia (utracjuszostwo, słabe wykształcenie). Pierwsza powieść w polskiej literaturze jest dziełem kompletnym i dojrzałym – świadczy to o wybitnych zdolnościach literackich Ignacego Krasickiego, który z wielką klasą przyswoił ten gatunek swojej ojczyźnie.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Epitafium Rzymowi Mikołaj Sęp-Szarzyński...

„Epitafium Rzymowi” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego jak sama nazwa wskazuje jest utworem reprezentującym gatunek literacki wywodzący się z antycznej Grecji i powstały...

Opowieść wigilijna – opracowanie...

Geneza Charles Dickens napisał „Opowieść wigilijną” w listopadzie 1843 roku. Czas i miejsce akcji Akcja „Opowieści wigilijnej” toczy się w dziewiętnastowiecznym...

Księga Wyjścia – streszczenie...

Streszczenie Księga Wyjścia znajduje się w biblijnym Starym Testamencie i jest drugą księgą w Pięcioksięgu Mojżeszowym. Zwykło się zatem uznawać że została zapisana...

Ronja córka zbójnika – opracowanie...

Geneza „Ronja córka zbójnika” to piękna fantastyczna powieść szwedzkiej autorki Astrid Lindgren. Jest to opowieść o dzieciach dwóch zwalczających...

Wujek Karol. Kapłańskie lata papieża...

Problematyka „Wujek Karol. Kapłańskie lata papieża” to książka Pawła Zuchniewicza. Stanowi ona beletryzowaną biografię przyszłego papieża skupiając się...

Mit o rodzie Labdakidów – opracowanie...

Interpretacja Mit o rodzie Labdakidów opowiada o dziejach rodziny na której spoczęła klątwa. Losy władców Teb oraz ich najbliższych są odzwierciedleniem...

Gloria victis – opracowanie (czas...

Geneza czas i miejsce akcji Eliza Orzeszkowa była prawdziwą patriotką która w trakcie powstania udzieliła schronienia Romualdowi Trauguttowi. Te wydarzenia miały...

Nowe szaty cesarza – streszczenie...

Streszczenie „Nowe szaty cesarza” to baśń Hansa Christiana Andersena. Opowiada ona o władcy który uwielbiał zdobne szaty i jak mówi autor całe...

Bakczysaraj – interpretacja i...

„Bakczysaraj” to sonet w którym pokazane są przemyślenia podmiotu lirycznego który dostrzega problem jakim jest przemijanie oraz kruchość tworów...