Unikalne i sprawdzone teksty

Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki – geneza, czas i miejsce akcji, motywy, interpretacja, opisy bohaterów

Geneza

Powieść stanowi dziś prawdopodobnie najpopularniejszy gatunek literacki, więc często jesteśmy skłonni zapominać o tym, że pojawiła się stosunkowo niedawno. Prawdopodobnie dojrzałość w skali europejskiej powieść osiągnęła wraz z „Don Kichotem” Cervantesa (XVI w.), a za pierwszą polską powieść uchodzą „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” Ignacego Krasickiego.

Dzieło Krasickiego opublikowane zostało w 1776 roku i ma formę pamiętnika głównego bohatera. Był to zabieg dość popularny w owych czasach i miał za zadanie nadać książce pozory autentyczności. Często autor przedstawiał się zaledwie jako osoba, która odnalazła gdzieś zaginione zapiski – tak też chciał postąpić Krasicki, ale ostatecznie zdecydował się na wydanie powieści pod własnym nazwiskiem.

Bohaterowie, motywy, czas i miejsce akcji

Głównym bohaterem i zarazem narratorem jest Mikołaj Doświadczyński. Jego życie, co odzwierciedla układ książki, składa się z trzech etapów. Pierwszym z nich jest młodość, spędzona pod opieką guwernera-hulaki. Krasicki wykorzystuje ten wątek, by przeprowadzić krytykę chaotyczności i marności edukacji, jaką odbierali młodzi polscy szlachcice.

Drugi etap życia bohatera to podróże i czas dojrzewania duchowego. Trafia on w różne miejsca – jest niewolnikiem w kopalni srebra w Boliwii, a także więźniem hiszpańskiej inkwizycji. Jednak najważniejsza wyprawa, to wizyta na wyspie Nipu. Poznaje tam dziwnie plemię, które nie zna państwa w europejskim znaczeniu tego słowa. Ludzie żyją tam zgodnie z naturą, nie znają przemocy, niesprawiedliwości. Spory rozsądza rada starszych, zaś wszystkie rodziny posiadają równy majątek. Jego przewodnikiem w tym nowym świecie jest mędrzec Xaoo.

Po powrocie do Europy Mikołaj stara się żyć zgodnie z naukami Nipuanów, co daje mu reputację szaleńca. Na końcu osiada w majątku w Polsce i poślubia ukochaną z lat młodości. Stara się też nadal praktykować dobrotliwą filozofię Nipuanów. Mikołaj Doświadczyński (zwróćmy uwagę na nazwisko bohatera) przeobraża się z głupca w mędrca na skutek swoich przeżyć.

Interpretacja

Powieść zawiera elementy różnych gatunków – utopii, powiastki filozoficznej, powieści podróżniczej. Autor czerpie z różnych źródeł, ale najbardziej widoczne są wpływy Rousseau i jego koncepcji „szlachetnego dzikusa”. Skontrastowanie Nipuańczyków z Europejczykami służy ukazaniu zepsucia tych ostatnich, zaś pierwsza część stanowi doskonałą krytykę sarmackiego stylu życia (utracjuszostwo, słabe wykształcenie). Pierwsza powieść w polskiej literaturze jest dziełem kompletnym i dojrzałym – świadczy to o wybitnych zdolnościach literackich Ignacego Krasickiego, który z wielką klasą przyswoił ten gatunek swojej ojczyźnie.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Kopciuszek – streszczenie

Razu pewnego żył sobie bogaty człowiek który miał żonę i córkę. Kiedy dziewczynka była jeszcze mała jej mama zachorowała i umarła. Przed śmiercią poleciła...

Próba ofiara Abrahama – interpretacja...

Opis postaci i życiorys Abrahama Abraham jest synem Teracha i mężem Sary. Pochodził z Ur skąd wędrował do Charanu. Po śmierci ojca udał się do Egiptu. Abraham zawarł...

Spotkanie nad morzem – streszczenie...

Streszczenie „Cieszyć się czy nie?” Główną bohaterką utworu jest Danusia Gawlikówna. Bardzo chciała pojechać na wakacje nad morze do pani Ady...

Podróże Guliwera - opracowanie

Pełny tytuł słynnej powieści Jonathana Swifta to „Podróże do wielu odległych narodów świata w czterech częściach przez Lemuela Gullivera początkowo...

Dobranoc – interpretacja i analiza...

„Dobranoc” jest sonetem Adama Mickiewicza który wszedł cykl utworów napisanych w 1826 r. nazwanych „Sonetami odeskimi” i wydanych równolegle...

Lilije – interpretacja i analiza...

Streszczenie Utwór rozpoczyna opis zbrodni popełnionej na mężu przez żonę. Pojawiają się słowa kierowane do roślin które mają sprawić że lilie szybciej...

Rady nie od parady – streszczenie...

Streszczenie Książeczka Małgorzaty Strzałkowskiej jest zbiorem wdzięcznych i zabawnych wierszyków z morałami. W pełniącym rolę wstępu tekście poetyckim autorka...

Moja piosnka II – interpretacja...

Motyw tęsknoty za ojczyzną był często podejmowany w polskiej poezji romantycznej. Większość twórców mając na sumieniu udział w tajemnych organizacjach...

Szczur i kot - interpretacja i analiza...

Bohaterem bajki „Szczur i kot” Ignacego Krasickiego jest tytułowy gryzoń. Akcja dzieje się w czasie mszy świętej – szczur wszedł na ołtarz i przechwala...