Geneza
Powieść stanowi dziś prawdopodobnie najpopularniejszy gatunek literacki, więc często jesteśmy skłonni zapominać o tym, że pojawiła się stosunkowo niedawno. Prawdopodobnie dojrzałość w skali europejskiej powieść osiągnęła wraz z „Don Kichotem” Cervantesa (XVI w.), a za pierwszą polską powieść uchodzą „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” Ignacego Krasickiego.
Dzieło Krasickiego opublikowane zostało w 1776 roku i ma formę pamiętnika głównego bohatera. Był to zabieg dość popularny w owych czasach i miał za zadanie nadać książce pozory autentyczności. Często autor przedstawiał się zaledwie jako osoba, która odnalazła gdzieś zaginione zapiski – tak też chciał postąpić Krasicki, ale ostatecznie zdecydował się na wydanie powieści pod własnym nazwiskiem.
Bohaterowie, motywy, czas i miejsce akcji
Głównym bohaterem i zarazem narratorem jest Mikołaj Doświadczyński. Jego życie, co odzwierciedla układ książki, składa się z trzech etapów. Pierwszym z nich jest młodość, spędzona pod opieką guwernera-hulaki. Krasicki wykorzystuje ten wątek, by przeprowadzić krytykę chaotyczności i marności edukacji, jaką odbierali młodzi polscy szlachcice.
Drugi etap życia bohatera to podróże i czas dojrzewania duchowego. Trafia on w różne miejsca – jest niewolnikiem w kopalni srebra w Boliwii, a także więźniem hiszpańskiej inkwizycji. Jednak najważniejsza wyprawa, to wizyta na wyspie Nipu. Poznaje tam dziwnie plemię, które nie zna państwa w europejskim znaczeniu tego słowa. Ludzie żyją tam zgodnie z naturą, nie znają przemocy, niesprawiedliwości. Spory rozsądza rada starszych, zaś wszystkie rodziny posiadają równy majątek. Jego przewodnikiem w tym nowym świecie jest mędrzec Xaoo.
Po powrocie do Europy Mikołaj stara się żyć zgodnie z naukami Nipuanów, co daje mu reputację szaleńca. Na końcu osiada w majątku w Polsce i poślubia ukochaną z lat młodości. Stara się też nadal praktykować dobrotliwą filozofię Nipuanów. Mikołaj Doświadczyński (zwróćmy uwagę na nazwisko bohatera) przeobraża się z głupca w mędrca na skutek swoich przeżyć.
Interpretacja
Powieść zawiera elementy różnych gatunków – utopii, powiastki filozoficznej, powieści podróżniczej. Autor czerpie z różnych źródeł, ale najbardziej widoczne są wpływy Rousseau i jego koncepcji „szlachetnego dzikusa”. Skontrastowanie Nipuańczyków z Europejczykami służy ukazaniu zepsucia tych ostatnich, zaś pierwsza część stanowi doskonałą krytykę sarmackiego stylu życia (utracjuszostwo, słabe wykształcenie). Pierwsza powieść w polskiej literaturze jest dziełem kompletnym i dojrzałym – świadczy to o wybitnych zdolnościach literackich Ignacego Krasickiego, który z wielką klasą przyswoił ten gatunek swojej ojczyźnie.
Razu pewnego żył sobie bogaty człowiek który miał żonę i córkę. Kiedy dziewczynka była jeszcze mała jej mama zachorowała i umarła. Przed śmiercią poleciła...
Opis postaci i życiorys Abrahama Abraham jest synem Teracha i mężem Sary. Pochodził z Ur skąd wędrował do Charanu. Po śmierci ojca udał się do Egiptu. Abraham zawarł...
Streszczenie „Cieszyć się czy nie?” Główną bohaterką utworu jest Danusia Gawlikówna. Bardzo chciała pojechać na wakacje nad morze do pani Ady...
Pełny tytuł słynnej powieści Jonathana Swifta to „Podróże do wielu odległych narodów świata w czterech częściach przez Lemuela Gullivera początkowo...
„Dobranoc” jest sonetem Adama Mickiewicza który wszedł cykl utworów napisanych w 1826 r. nazwanych „Sonetami odeskimi” i wydanych równolegle...
Streszczenie Utwór rozpoczyna opis zbrodni popełnionej na mężu przez żonę. Pojawiają się słowa kierowane do roślin które mają sprawić że lilie szybciej...
Streszczenie Książeczka Małgorzaty Strzałkowskiej jest zbiorem wdzięcznych i zabawnych wierszyków z morałami. W pełniącym rolę wstępu tekście poetyckim autorka...
Motyw tęsknoty za ojczyzną był często podejmowany w polskiej poezji romantycznej. Większość twórców mając na sumieniu udział w tajemnych organizacjach...
Bohaterem bajki „Szczur i kot” Ignacego Krasickiego jest tytułowy gryzoń. Akcja dzieje się w czasie mszy świętej – szczur wszedł na ołtarz i przechwala...