Geneza
„Monachomachia” została napisana przez Ignacego Krasickiego między 1776 a 1778 rokiem. W 1778 roku została wydana, jednak bez podania autora (wydanie utworu pod nazwiskiem Krasickiego miało miejsce dopiero w 1802 roku, już po śmierci autora).
„Monachomachia” jest poematem heroikomicznym, czyli swego rodzaju parodią eposów. Krasicki wykorzystuje egzaltowany język i patetyczne sformułowania do opisu rzeczy błahych lub niepoważnych – bójka mnichów opisana jest, jakby była wielkim starciem bohaterów literatury antycznej lub średniowiecznej. Daje to efekt komiczny i doskonale nadaje się, jako narzędzie satyry. Krasicki zdawał sobie z tego sprawę, bowiem kilkukrotnie powracał do tej formy („Antymonachomachia”, „Myszeis”).
„Monachomachia, czyli wojna mnichów” jest utworem o charakterze antyklerykalnym. Może to nieco dziwić, zważywszy, że sam Krasicki był duchownym i to zajmującym wysokie miejsce w hierarchii kościelnej (został nawet arcybiskupem). Trzeba jednak pamiętać, że był też człowiekiem Oświecenia, który pragnął reformy państwa i edukacji – reforma ta musiała objąć jego zdaniem również sferę kościelną, która wydawała mu się zacofana. Zarazem podkreślał on, iż nie krytykuje Kościoła jako takiego, a jego błędy:
Jeśli czujecie niesmak w przykrej mowie,
Znalazł się krytyk, znajdzie się obrońca.
Po cóż się gniewać? Wszak astronomowie
Znaleźli plamy nawet wpośród słońca.
W szyszaku, w czapce, w turbanie, w kapturze,
Wszyscyśmy jednej podlegli naturze.
Dodaje też, że prawdziwa cnota krytyk się nie boi.
Czas i miejsce akcji
Akcja „Monachomachii” dzieje się w mieście, gdzie było trzy karczmy, bram cztery ułomki,/ Klasztorów dziewięć i gdzieniegdzie domki. Już w tym opisie widać stanowisko Krasickiego wobec sprawy zakonów – w innym miejscu nazywa on mnichów świętymi próżniakami. Pieniądze, zamiast zostać zainwestowane w szczytne inicjatywy gospodarcze, zostają wydawane na utrzymanie zakonników. Prowadzą oni bezsensowny tryb życia – nie lubią ksiąg (w utworze znajduje się zabawna scena, w której bohaterowie przypominają sobie, że w klasztorze jest biblioteka, ale nie wiedzą gdzie dokładnie, bo nikt w niej nigdy nie był), a jeśli prowadzą intelektualne dysputy, to na poziomie średniowiecza. Nawet nabożeństwa odprawiają w sposób niedbały i ich życie ogranicza się do spania w ciepłych pierzynach, obżarstwa i pijaństwa. Jedyna aktywność zakonników ma miejsce, kiedy próbują oni zorganizować debatę intelektualną z przedstawicielami innego zakonu – debata jest jednak prowadzona na prymitywnym poziomie i kończy się bijatyką i pijaństwem.
Bohaterowie
Bohaterem zbiorowym utworu są zakonnicy. Wielu z nich zostaje wymienionych z imienia (m.in. ojciec Gaudenty), ale ich osobowość nie ma większego znaczenia – poszczególne postacie służą tylko do zaprezentowania wad kleru.
Co interesujące, Krasicki w „Monachomachii” kpi również z samego siebie – utwór zawiera bowiem parodię znanego wiersza autora „Hymn do miłości ojczyzny”. Tylko zamiast miłości do kraju rodzinnego, ta wersja opiewa pijaństwo:
Wdzięczna miłości kochanej szklenice!
Czuje cię każdy, i słaby, i zdrowy;
Dla ciebie miłe są ciemne piwnice,
Dla ciebie znośna duszność i ból głowy,
Słodzisz frasunki, uśmierzasz tęsknice.
W tobie pociecha, w tobie zysk gotowy.
Byle cię można znaleźć, byle kupić,
Nie żal skosztować, nie żal się i upić!
Intepretacja
„Monachomachia” (a także późniejsza „Antymonachomachia”), jest oświeceniową krytyką wad stanu duchownego. Oddaje nie tylko spory tamtych lat, ale do dziś bawi swoim komizmem.
Forma utworu (kilka informacji):
- jedenastozgłoskowiec
- zmienny rozkład rymu (aabb lub abab)
- styl wysoki wykorzystany do opisu błahych wydarzeń (poemat heroikomiczny)
- podział na 6 pieśni
Streszczenie Łysek – główny bohater opowiadania – to gniady koń który pracuje w kopalnianym szybie i pomaga w ten sposób górnikom....
„Manifest szalony” jest wierszem Kazimierza Wierzyńskiego. Tytuł sugeruje że mamy do czynienia z czymś co wyjawia poglądy autora na poezję a może nawet i na...
Na początku sztuki poznajemy matkę Orgona Panią Pernelle. Krytykuje ona wszystkich domowników swojego syna wysławia tylko jednego Tartuffe’a. Jednocześnie Pani...
Streszczenie Właśnie dobiegają końca wakacje. Czternastoletnia Alicja spędza je u dziadków na wsi i nie chce jeszcze wracać do szkoły. Zaczyna rozmyślać nad swym...
Streszczenie Akcja powieści toczy się w Paryżu w 1819 roku. Historia rozpoczyna się w podrzędnym pensjonacie pani Vauquer przy ulicy Neuve-Sainte-Geneviève gdzie...
Geneza „Makbet” napisany został przez Szekspira najprawdopodobniej ok. 1606 r. Opowiedziana w dramacie historia ma swoje źródła w wydarzeniach historycznych...
Streszczenie 1 Wypracowanie pt. „Jak spędziłam ostatnie dni wakacji” które w klasie odczytała Janeczka wywarło na nauczycielce niemałe wrażenie. Córka...
Interpretacja Mit o Dzeusie jest opowieścią o najważniejszym z bogów który władał całym Olimpem. Jest to mit który doskonale oddaje antropomorficzność...
Streszczenie Utwór rozpoczyna opis domu matki oraz okolicy. Pojawia się także postać siedmioletniego chłopca którym jest sam narrator. Mówi on o nawyku...