„Zdążyć przed Panem Bogiem” to reportaż Hanny Krall, pochodzący z 1977 roku. Jego bohaterem jest Marek Edelman, ostatni żyjący przywódca powstania w getcie warszawskim (1943). Książka opisuje zarówno wojenne przeżycia Edelmana, jak i jego powojenną karierę medyczną. Co oznacza jednak tytuł?
Edelman mówi o tym wprost:
Pan Bóg już chce zgasić świeczkę, a ja muszę szybko osłonić płomień, wykorzystując jego chwilową nieuwagę. Niech się pali choć trochę dłużej, niż On by sobie życzył.
Bóg u Edelmana niekoniecznie jest postacią pozytywną. Wydaje się, że Stwórca zapomniał o swoich dzieciach lub jest nieobecny. Niewykluczone też, iż po prostu nie jest on dobrym Ojcem. On nie jest za bardzo sprawiedliwy – mówi Edelman. I trudno się dziwić tym słowom w ustach człowieka, który obserwował, jak setki tysięcy Żydów wysyłane są w pociągach do obozów zagłady.
W czasie wojny Edelman pracował jako koniec w szpitalu w getcie i obserwował ludzi, których Niemcy gromadzili na Umschlagplatz, by przygotować ich na wywóz do Treblinki. Widział też codzienne cierpienie, związane z głodem i chorobami, które szerzyły się w getcie. Trudno, by ktoś taki widział w świecie harmonię i ład i wierzył w boską opiekę.
Bóg wydaje się więc Edelmanowi przeciwnikiem, którego trzeba wywieźć w pole. To wizja skądinąd bardzo starotestamentowa, gdzie prorocy nieraz wadzili się ze Stwórcą.
Ta próba „zdążenia przed Panem Bogiem” miała miejsce w czasie wojny, gdy konspiratorzy z Żydowskiej Organizacji Bojowej przygotowywali powstanie w gercie. Wówczas nie chodziło jednak o ocalenie życia – gdyż na to młodzi Żydzi z ŻOB nie liczyli – a o godną śmierć. Tym, przed czym próbowali uciec, była zagłada w komorach gazowych.
Edelman cudem przeżył koszmar okupacji. Po wojnie trafił na studia medyczne i został kardiologiem. Wówczas mógł poświęcić się próbom „oszukania Boga” i zdobycia dla pacjentów dodatkowego czasu – czasem kilku lat, czasem kilku miesięcy. Edelman podkreślał, że parę lat życia może wiele zmienić – młody człowiek może poznać miłość i posmakować szczęścia. Dlatego tak istotne są wszystkie próby „zdążenia przed Panem Bogiem”.
Nie zawsze te próby są udane. W czasie wojny większość Żydów zginęła – w krematoriach obozów zagłady skończyło czterysta tysięcy ludzi, których wywózkę oglądał Edelman. Jednak znaczenie ma próba uratowanie choćby jednej osoby. Każde życie stanowi dla każdego całe sto procent, więc może ma to jakiś sens – mówi ostatnie zdanie książki.
Streszczenie Główna bohaterka – Sara – to córka oficera która razem z nim zamieszkuje Indie. Jednakże dziewczynka ma zostać wysłana do Anglii....
„Przeprosiny Boga” Jana Kasprowicza to ludowa ballada pochodząca z ostatniego tomu utworów poety „Mój świat”. Tekst pod względem gatunkowym...
Streszczenie Ballada rozpoczyna się opisem położenia jeziora oraz zwrotem do adresata i zachętą do zobaczenia jeziora. Pojawia się opis jeziora Świteź zarówno...
„Kwiaty zła” Charlesa Baudelaire’a to jedna z najważniejszych książek poetyckich modernizmu która zapoczątkowała również najważniejsze...
„Powrót prokonsula” Zbigniewa Herberta to wiersz którego tematem są moralne rozważania rzymskiego urzędnika. Tekst można również odczytywać...
„Rzadko na moich wargach...” to liryk Jana Kasprowicza zamykający zbiór „Księga ubogich”. Wiersz powstał w okresie I wojny światowej wielkiej...
Streszczenie Orient Express staje się miejscem w którym dzieją się rzeczy niecodzienne. Jadący nim Hercules Poirot znajduje dla siebie miejsce jedynie dzięki kontaktom...
Ogólna charakterystyka Ewangelia według św. Łukasza jest trzecią z czterech nowotestamentowych Ewangelii. Jej autorem jest prawdopodobnie lekarz uczeń apostoła Pawła....
Interpretacja Mit o Dzeusie jest opowieścią o najważniejszym z bogów który władał całym Olimpem. Jest to mit który doskonale oddaje antropomorficzność...
