„Ballady i romanse” Władysława Broniewskiego to wiersz przedstawiający śmierć nastoletniej Żydówki, Ryfki, rozstrzelanej przez bezdusznych SS-manów. Tekst już w samym tytule nawiązuje do „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza, a dokładnie do „Romantyczności” – programowego utworu polskiego romantyzmu. W wierszu można odnaleźć wyraźne cechy ballady: przemieszanie elementów epiki (szczątki fabuły, obecność bohaterów, akcji), liryki (środki poetyckie, podmiot liryczny) i dramatu (dialogi i monologi).
Oto mała Żydówka siedzi na gruzach zwalonych domów i nie wie, co ma ze sobą począć. Jej matka zginęła w nalotach bombowych, ojciec zaś został wywieziony do Majdanku. Dziewczyna przypomina Mickiewiczowską Karusię – podobnie jak ona traci bowiem kontakt z rzeczywistością, czego wyrazem jest chęć zaniesienia bułki rodzicom. Przejeżdżający ludzie silą się na słabe gesty pomocy, jednak nie ratują Ryfki. W końcu zjawiają się więc ss-mani, którzy prowadzą również ubiczowanego Chrystusa i dokonują egzekucji dziewczyny i Jezusa.
Broniewski wyraźnie dyskutuje zatem ze światopoglądem romantycznym. Romantycy byli bowiem przekonani o istnieniu metafizycznego ładu świata, którego naruszenie powoduje uruchomienie tajemnych sił natury i przywrócenie utraconego porządku. „Nie masz winy bez kary” – brzmiało motto Mickiewiczowskich ballad. Tymczasem w wierszu Broniewskiego bezsensowna i straszna zbrodnia Niemców nie spotyka się z żadną nadprzyrodzoną reakcją. Słychać wprawdzie anielskie „Alleluja”, jednak wydaje się ono jedynie ironicznym komentarzem do rozgrywającej się tragedii.
Istotne znaczenie ma również wprowadzenie do wiersza figury Chrystusa. Jego wspólna śmierć z Ryfką podkreśla niewinność ofiar i bestialstwo hitlerowców. Mordują oni ludzi bez żadnego powodu, bezsensowność ich argumentacji jest porażająca: „za koronę cierniową, za te włosy rude”. Świat po holocauście nie jest już zatem tym samym światem, mord na milionach ludzi podważył bowiem cały tradycyjny ład.
Wiersz Juliana Przybosia „Wieczór” zaliczyć można do najbardziej poruszającej polskiej poezji miłosnej. Poruszającej a także – warto dodać –...
„Sonet IV O wojnie naszej którą wiedziemy z szatanem światem i ciałem ” autorstwa Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego przedstawia koncepcję ludzkiego życia...
Streszczenie Jan Baptysta Grenouille (z franc. „żaba”) przyszedł na świat w 1738 r. w Paryżu. Był on nieślubnym synem handlarki rybami kobiety której...
„Kazania gnieźnieńskie” to powstałe w XV wieku utwory które cechuje niezwykła wartość nie tylko ze względu na ich tematykę ale przede wszystkim ze...
„Poczwarka” to powieść Doroty Terakowskiej. Opowiada o rodzinie w której przychodzi na świat dziecko z zespołem Downa. Rodzince Adam i Ewa początkowo...
Wiele dni było dla mnie naprawdę niezwykłych i wartych zapamiętania jednak dniem którego nie zapomnę były moje siódme urodziny. Było ciepłe lato a ja jak...
Streszczenie Akcja opowiadania (noweli) „Siłaczka” Stefana Żeromskiego rozgrywa się na polskiej prowincji znajdującej się pod panowaniem rosyjskim. Czas akcji...
Geneza Książka „Pinokio” została napisana przez włoskiego dziennikarza polityka i powieściopisarza Carlo Collodiego. Początkowo opublikowano ją w prasie w...
„Kobiety Rubensa” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym poetka snuje rozważania na temat zmienności kanonów piękna. Czyni to na przykładzie słynnych...