Władysław Broniewski napisał wiersz „Krzyk ostateczny” w 1939 roku, tuż przed wybuchem II wojny światowej. Utwór wpisuje się w poetykę katastroficzną, pokazuje bowiem sugestywną wizję końca świata. Poeta nawiązuje do języka Apokalipsy świętego Jana. Widać to już w pierwszej strofie tekstu:
Dzień głodu, ognia, powietrza i wojny
z dziejowej rodzi się nocy.
Oto wołam, jak dawni prorocy,
poeta w sercu swym wolny.
Podmiotem wiersza jest poeta-wieszcz, który niczym biblijny prorok wieszczy rychły upadek świata. W wierszu zastosowano poetykę proroctwa, pojawiają się zatem liczne hiperbole, wykrzyknienia i powtórzenia („Biada! Biada! Biada!) oraz wyraziste alegorie i symbole. Do tych ostatnich należą obrazy czterech jeźdźców Apokalipsy, Babilon i „Niewiasta przybrana w szkarłat”. Wszystkie one oznaczają zbliżającą się zagładę, zagrożenie „głodem, powietrzem i wojną”.
Znamienne jest wpisanie owych biblijnych obrazów w czasoprzestrzeń współczesną. Apokalipsa rozgrywa się bowiem w scenerii nowoczesności, o czym świadczą „drapacze chmur”, „cywilizacja oślepła” oraz „laboratoria”. Mowa tu zatem o bliskiej przyszłości, w której ma się dokonać dziejowa katastrofa. W wierszu dominuje nastrój grozy i lęku, niemal słychać jak „gniewnie kroczy historia”.
Utwór stanowi profetyczną zapowiedź wybuchu II wojny światowej i jej najstraszniejszych owoców: zrujnowania dorobku cywilizacji, przemocy i masowej śmierci („słyszę tupot milionów nóg”). Poeta porównuje siebie do mitologicznego Ixiona, który za swoje czyny został skazany na wieczne męki. Podmiot podobnie jak ów bohater jest bowiem zmuszony do nieustannego przeżywania nachodzących go apokaliptycznych wizji.
Wiersz nie ma jednak całkowicie pesymistycznej wymowy. W ostatniej strofie pojawia się akcent nadziei. Poeta stwierdza, że kiedy klęska będzie wydawać się już ostateczna, niespodziewanie zabrzmi okrzyk wolności.
W „Piosence o końcu świata” Czesław Miłosz odwołuje się do motywu apokalipsy. Wizje zakończenia dziejów pojawiały się w literaturze od stuleci –...
Streszczenie Lot siedział u bramy Sodomy gdy zjawili się dwaj aniołowie. Zaprosił więc przybyszów na wieczerze. Mieszkający w Sodomie mężczyźni otoczyli dom Lota...
„W co wierzyć?” Zenona Przesmyckiego to wiersz będący manifestacją młodopolskiego dekadentyzmu i metafizycznej pustki. Mimo że sam Miriam w swoich manifestach...
Dzieło Jana Potockiego należy do najwybitniejszych powieści okresu Oświecenia – nie tylko polskiego ale światowego. Potocki spisywał „Rękopis znaleziony w...
„Nierządem Polska stoi” to jedno z najważniejszych dzieł Wacława Potockiego. Jako poeta – polityk znał on bieżące problemy Rzeczypospolitej oraz rewelacyjnie...
Streszczenie I Latem 1945 gdy skończyła się kampania włoska narrator odesłany został do misji wojskowej w Mediolanie. Po kilku tygodniach pobytu tam główny bohater...
Puddleby Doktor Jan Dolittle mieszkał na skraju niewielkiego miasteczka Puddleby. Jego dom nie był zbyt wielki ale za to otaczał go rozległy i przepiękny ogród. Doktor...
Pochodzenie nazwy Nazwa Nowy Testament jest wyrazem kontynuacji Starego Testamentu. „Testament” oznacza coś co ma zawierać przesłanie dla kolejny pokoleń zatem...
Streszczenie Rozdział I Główni bohaterowie utworu – Sokole Oko Wilhelm Tell i Wiewiórka byli wytrawnymi odkrywcami interesującymi się zamierzchłą przeszłością....