„Zdążyć przed Panem Bogiem” to książkowy reportaż Hanny Krall. Centralną postacią dzieła jest Marek Edelman, ostatni z żyjących przywódców powstania w getcie warszawskim (1943). Opisując jednak wojenne losy Edelmana i jego karierę medyczną, autora przedstawia także szereg innych bohaterów. Ich postawa i światopogląd są tym bardziej istotne, że ludzie ci funkcjonowali w ekstremalnych warunkach II wojny światowej.
W czasie okupacji Marek Edelman pozostał w kraju, chociaż wiedział, że jak Żyd może spotkać się z wielkimi nieprzyjemnościami (na początku konfliktu nikt nie przewidywał, iż Niemcy będą aż tak okrutni i podejmą próbę eksterminacji całego narodu). Przed wojną Edelman, jako socjalista, nawoływał Żydów do pozostania w Polsce. Uznał, więc, że nieetyczne byłoby przedzieranie się zagranicę po wrześniowej klęsce.
Zamknięty z innymi Żydami w getcie, Edelman służył jako goniec szpitalny. Jego zadaniem było obserwowanie wysyłek tysięcy rodaków do komór gazowych. Postanowił wówczas, że umrze z bronią w ręku. Zaangażował się w działalność Żydowskiej Organizacji Bojowej i przygotowania do powstania.
Edelman to człowiek szorstki, ale pełen współczucia – zarówno wobec cierpiących Żydów w getcie, jak i wobec swoich powojennych pacjentów. Jest osobą zdecydowaną i niechętną wszelkiemu patosowi – chociaż i jemu zdarzają się chwile wzruszeń, gdy mówi o poległych kolegach.
Wojna przyniosła zmianę w światopoglądzie wielu ludzi. Wyraźnie widać to na przykładzie lekarzy i pedagogów, opisywanych przez Edelmana. W normalnych warunkach medyk lub opiekun stara się ratować ludzie życie. Jednak w getcie bardziej humanitarnym zachowaniem mogło być podanie podopiecznym trucizny, by ocalić ich od komór gazowych.
Wreszcie konspiratorzy z ŻOB musieli działać w sposób nieraz bezwzględny. Zdobycie broni do powstania wymagało czasem zastraszenia osób, które mogły dostarczyć pieniędzy na pistolety. Młodzi konspiratorzy mogli mieć z tego powodu wyrzuty sumienia, ale zdawali sobie sprawę, że są to działania konieczne.
„Zdążyć przed Panem Bogiem” ukazuje ludzi w warunkach załamania się dotychczasowego świata i moralności. Ukazane zostają różne próby radzenia sobie przez bohaterów z niemieckim terrorem, głodem i świadomością nadciągającej zagłady. Zebrane przez Hannę Krall świadectwa ukazują, jak zwykli ludzie stają się ofiarami okrutnej historii. By uciec przed jej niszczącymi siłami, konieczne było przemyślenie dotychczasowych zasad postępowania. Tym bardziej godne podziwu jest, że tak wiele osób potrafił dochować wierności człowieczeństwu i zachować godność – nawet jeśli była to godność człowieka, który zmierzał do komory gazowej.
Stanisław Wyspiański jako malarz lubował się przede wszystkim w oddawaniu sytuacji naturalnych nieupozowanych. Jego dzieła które powstały głównie przy użyciu...
Powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” porusza temat wyobcowania i tak też należy rozumieć jej tytuł. Nie dotyczy ona raczej bezdomności rozumianej...
Ekspresjonizm należał do popularnych kierunków w literaturze i sztuce na przełomie XIX i XX wieku. Przykładał on dużą wagę do wyrażania uczuć „mocnego”...
Cezary Baryka - główny bohater „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego - jest postacią dynamiczną która w toku rozwoju fabuły dojrzewa i zmienia swoje...
Definicja wyznaczniki gatunku Dramat symboliczny to specyficzny rodzaj dramatu który pozwala na szersze i niedosłowne przedstawienie zamierzonego przekazu. Sama nazwa...
Zazwyczaj gdy mowa o Biblii mamy na myśli jedną książkę. Gdy chodzi o formę fizyczną będziemy mieli rację – Pismo Święte to najczęściej jeden obszerny tom....
Powstające od IV wieku naszej ery hagiografie przybierające najczęściej formy legend o losach świętych Kościoła stanowiły bardzo ważny element pisarstwa średniowiecznego....
W naszym codziennym życiu któremu towarzyszy poczucie stabilności i bezpieczeństwa często nie zastanawiamy się jak wielkim darem jest dla nas świat. Piękno otaczającej...
Stanisław Wyspiański w „Weselu” dogłębnie analizuje kwestię wzajemnych relacji inteligencji i chłopów. Duże znaczenie na podjęcie tej problematyki...