Unikalne i sprawdzone teksty

Analiza postawy i światopoglądu bohaterów „Zdążyć przed Panem Bogiem” | wypracowanie

„Zdążyć przed Panem Bogiem” to książkowy reportaż Hanny Krall. Centralną postacią dzieła jest Marek Edelman, ostatni z żyjących przywódców powstania w getcie warszawskim (1943). Opisując jednak wojenne losy Edelmana i jego karierę medyczną, autora przedstawia także szereg innych bohaterów. Ich postawa i światopogląd są tym bardziej istotne, że ludzie ci funkcjonowali w ekstremalnych warunkach II wojny światowej.

W czasie okupacji Marek Edelman pozostał w kraju, chociaż wiedział, że jak Żyd może spotkać się z wielkimi nieprzyjemnościami (na początku konfliktu nikt nie przewidywał, iż Niemcy będą aż tak okrutni i podejmą próbę eksterminacji całego narodu). Przed wojną Edelman, jako socjalista, nawoływał Żydów do pozostania w Polsce. Uznał, więc, że nieetyczne byłoby przedzieranie się zagranicę po wrześniowej klęsce.

Zamknięty z innymi Żydami w getcie, Edelman służył jako goniec szpitalny. Jego zadaniem było obserwowanie wysyłek tysięcy rodaków do komór gazowych. Postanowił wówczas, że umrze z bronią w ręku. Zaangażował się w działalność Żydowskiej Organizacji Bojowej i przygotowania do powstania.

Edelman to człowiek szorstki, ale pełen współczucia – zarówno wobec cierpiących Żydów w getcie, jak i wobec swoich powojennych pacjentów. Jest osobą zdecydowaną i niechętną wszelkiemu patosowi – chociaż i jemu zdarzają się chwile wzruszeń, gdy mówi o poległych kolegach.

Wojna przyniosła zmianę w światopoglądzie wielu ludzi. Wyraźnie widać to na przykładzie lekarzy i pedagogów, opisywanych przez Edelmana. W normalnych warunkach medyk lub opiekun stara się ratować ludzie życie. Jednak w getcie bardziej humanitarnym zachowaniem mogło być podanie podopiecznym trucizny, by ocalić ich od komór gazowych.

Wreszcie konspiratorzy z ŻOB musieli działać w sposób nieraz bezwzględny. Zdobycie broni do powstania wymagało czasem zastraszenia osób, które mogły dostarczyć pieniędzy na pistolety. Młodzi konspiratorzy mogli mieć z tego powodu wyrzuty sumienia, ale zdawali sobie sprawę, że są to działania konieczne.

„Zdążyć przed Panem Bogiem” ukazuje ludzi w warunkach załamania się dotychczasowego świata i moralności. Ukazane zostają różne próby radzenia sobie przez bohaterów z niemieckim terrorem, głodem i świadomością nadciągającej zagłady. Zebrane przez Hannę Krall świadectwa ukazują, jak zwykli ludzie stają się ofiarami okrutnej historii. By uciec przed jej niszczącymi siłami, konieczne było przemyślenie dotychczasowych zasad postępowania. Tym bardziej godne podziwu jest, że tak wiele osób potrafił dochować wierności człowieczeństwu i zachować godność – nawet jeśli była to godność człowieka, który zmierzał do komory gazowej. 

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Edgar Degas Primabalerina – opis...

Życie codzienne i kariery zawodowe aktorek tancerek wokalistek kabaretowych oraz cyrkówek nad wyraz interesowały mieszkańców Paryża przełomu wieków...

Rękopis znaleziony w Saragossie...

Powieść Jana Potockiego „Rękopis znaleziony w Saragossie” od dwóch stuleci elektryzuje czytelników. Chociaż za życia autora nie cieszyła się...

Groteska – definicja charakterystyka...

W XV wieku odkryto w Rzymie niezwykłą grotę pełną zadziwiających malowideł. Przedstawiały one połączenia ludzi i zwierząt i roślin. Motywy owe zaczęły być kopiowane...

Opis herbu Krakowa

Kraków to jedno z najważniejszych polskich miast. Przez długie wieki był stolicą naszego kraju miejscem zamieszkania króla. To tutaj znajduje się prastary...

Fowizm – definicja założenia...

Louis Vauxcelles francuski krytyk sztuki w czasie podziwiania wystawy obrazów miał krzyknąć iż widzi Donatella wśród bestii (Donatello był renesansowym rzeźbiarzem)....

Dramat romantyczny – definicja...

Definicja i wyznaczniki gatunku Dramat romantyczny to typ dramatu charakterystyczny dla epoki romantyzmu. Odrzuca on klasyczną koncepcję tej odmiany literackiej wyrastając...

Czy Stanisława Bozowska odniosła...

XIX wiek stanowił trudny okres dla Polaków. Kraj znajdował się pod zaborami a próby postań narodowych nie doprowadziły do odzyskania niepodległości. Jednak...

„Mały Książę” – planety...

Kiedy Mały Książę opuścił swoją planetę w pierwszej kolejności odwiedził ciała niebieskie zlokalizowane najbliżej jego asteroidy B-612. Były to planety 325 326 327...

Motyw zbrodni w literaturze

Zabicie drugiego człowieka we wszystkich kulturach uchodzi za doświadczenie ekstremalne. Nawet w okresach brutalnych i okrutnych odebranie życia uznawano za najgorszą zbrodnię...