„Zdążyć przed Panem Bogiem” to książkowy reportaż Hanny Krall. Centralną postacią dzieła jest Marek Edelman, ostatni z żyjących przywódców powstania w getcie warszawskim (1943). Opisując jednak wojenne losy Edelmana i jego karierę medyczną, autora przedstawia także szereg innych bohaterów. Ich postawa i światopogląd są tym bardziej istotne, że ludzie ci funkcjonowali w ekstremalnych warunkach II wojny światowej.
W czasie okupacji Marek Edelman pozostał w kraju, chociaż wiedział, że jak Żyd może spotkać się z wielkimi nieprzyjemnościami (na początku konfliktu nikt nie przewidywał, iż Niemcy będą aż tak okrutni i podejmą próbę eksterminacji całego narodu). Przed wojną Edelman, jako socjalista, nawoływał Żydów do pozostania w Polsce. Uznał, więc, że nieetyczne byłoby przedzieranie się zagranicę po wrześniowej klęsce.
Zamknięty z innymi Żydami w getcie, Edelman służył jako goniec szpitalny. Jego zadaniem było obserwowanie wysyłek tysięcy rodaków do komór gazowych. Postanowił wówczas, że umrze z bronią w ręku. Zaangażował się w działalność Żydowskiej Organizacji Bojowej i przygotowania do powstania.
Edelman to człowiek szorstki, ale pełen współczucia – zarówno wobec cierpiących Żydów w getcie, jak i wobec swoich powojennych pacjentów. Jest osobą zdecydowaną i niechętną wszelkiemu patosowi – chociaż i jemu zdarzają się chwile wzruszeń, gdy mówi o poległych kolegach.
Wojna przyniosła zmianę w światopoglądzie wielu ludzi. Wyraźnie widać to na przykładzie lekarzy i pedagogów, opisywanych przez Edelmana. W normalnych warunkach medyk lub opiekun stara się ratować ludzie życie. Jednak w getcie bardziej humanitarnym zachowaniem mogło być podanie podopiecznym trucizny, by ocalić ich od komór gazowych.
Wreszcie konspiratorzy z ŻOB musieli działać w sposób nieraz bezwzględny. Zdobycie broni do powstania wymagało czasem zastraszenia osób, które mogły dostarczyć pieniędzy na pistolety. Młodzi konspiratorzy mogli mieć z tego powodu wyrzuty sumienia, ale zdawali sobie sprawę, że są to działania konieczne.
„Zdążyć przed Panem Bogiem” ukazuje ludzi w warunkach załamania się dotychczasowego świata i moralności. Ukazane zostają różne próby radzenia sobie przez bohaterów z niemieckim terrorem, głodem i świadomością nadciągającej zagłady. Zebrane przez Hannę Krall świadectwa ukazują, jak zwykli ludzie stają się ofiarami okrutnej historii. By uciec przed jej niszczącymi siłami, konieczne było przemyślenie dotychczasowych zasad postępowania. Tym bardziej godne podziwu jest, że tak wiele osób potrafił dochować wierności człowieczeństwu i zachować godność – nawet jeśli była to godność człowieka, który zmierzał do komory gazowej.
Wojna od zawsze przyciągała uwagę artystów. Trudno się więc dziwić że motyw żołnierza przewija się od stuleci przez karty książek i przez malarskie płótna....
„Wędrowiec przed morzem mgły” to obraz który został namalowany w 1818 roku przez Caspara Davida Friedricha. To jedno z romantycznych dzieł które...
Definicja i wyznaczniki gatunku Powieść historyczna to gatunek który ukształtował się w wieku XIX choć już wcześniej twórcy odwoływali się w swej twórczości...
„Mały Książę” Antoine’a de Sain-Exupery’ego to piękna baśń o dojrzewaniu poznawaniu świata i tego co w życiu najważniejsze – miłości...
Siedzę na tej wyspie od kilku lat a moim towarzystwem są tylko kozy i papuga. Ciekawe czy ktoś kiedyś przeczyta to co w tej chwili piszę? Jeśli tak zapewne uzna że bardzo...
Holocaust jest słowem wywodzącym się z języka greckiego i oznacza „ofiarę całopalną”. W XX wieku określenie to zostało przypisane procesowi eksterminacji...
Symbole narodowe to takie rzeczy które dla każdego przedstawiciela danego narodu mają szczególną wartość.Dla mnie polskie symbole narodowe też ją posiadają....
„Do przyjaciół Moskali” to wiersz epicki wchodzący w skład „Ustępu” trzeciej części „Dziadów” który poprzedzony...
Motyw utopii przewijał się przez literaturę już w starożytności chociaż sama nazwa pochodzi od utwory Tomasza Morusa. Wątek odległej krainy (zazwyczaj wyspy) na którą...