„Zdążyć przed Panem Bogiem” to książkowy reportaż Hanny Krall. Centralną postacią dzieła jest Marek Edelman, ostatni z żyjących przywódców powstania w getcie warszawskim (1943). Opisując jednak wojenne losy Edelmana i jego karierę medyczną, autora przedstawia także szereg innych bohaterów. Ich postawa i światopogląd są tym bardziej istotne, że ludzie ci funkcjonowali w ekstremalnych warunkach II wojny światowej.
W czasie okupacji Marek Edelman pozostał w kraju, chociaż wiedział, że jak Żyd może spotkać się z wielkimi nieprzyjemnościami (na początku konfliktu nikt nie przewidywał, iż Niemcy będą aż tak okrutni i podejmą próbę eksterminacji całego narodu). Przed wojną Edelman, jako socjalista, nawoływał Żydów do pozostania w Polsce. Uznał, więc, że nieetyczne byłoby przedzieranie się zagranicę po wrześniowej klęsce.
Zamknięty z innymi Żydami w getcie, Edelman służył jako goniec szpitalny. Jego zadaniem było obserwowanie wysyłek tysięcy rodaków do komór gazowych. Postanowił wówczas, że umrze z bronią w ręku. Zaangażował się w działalność Żydowskiej Organizacji Bojowej i przygotowania do powstania.
Edelman to człowiek szorstki, ale pełen współczucia – zarówno wobec cierpiących Żydów w getcie, jak i wobec swoich powojennych pacjentów. Jest osobą zdecydowaną i niechętną wszelkiemu patosowi – chociaż i jemu zdarzają się chwile wzruszeń, gdy mówi o poległych kolegach.
Wojna przyniosła zmianę w światopoglądzie wielu ludzi. Wyraźnie widać to na przykładzie lekarzy i pedagogów, opisywanych przez Edelmana. W normalnych warunkach medyk lub opiekun stara się ratować ludzie życie. Jednak w getcie bardziej humanitarnym zachowaniem mogło być podanie podopiecznym trucizny, by ocalić ich od komór gazowych.
Wreszcie konspiratorzy z ŻOB musieli działać w sposób nieraz bezwzględny. Zdobycie broni do powstania wymagało czasem zastraszenia osób, które mogły dostarczyć pieniędzy na pistolety. Młodzi konspiratorzy mogli mieć z tego powodu wyrzuty sumienia, ale zdawali sobie sprawę, że są to działania konieczne.
„Zdążyć przed Panem Bogiem” ukazuje ludzi w warunkach załamania się dotychczasowego świata i moralności. Ukazane zostają różne próby radzenia sobie przez bohaterów z niemieckim terrorem, głodem i świadomością nadciągającej zagłady. Zebrane przez Hannę Krall świadectwa ukazują, jak zwykli ludzie stają się ofiarami okrutnej historii. By uciec przed jej niszczącymi siłami, konieczne było przemyślenie dotychczasowych zasad postępowania. Tym bardziej godne podziwu jest, że tak wiele osób potrafił dochować wierności człowieczeństwu i zachować godność – nawet jeśli była to godność człowieka, który zmierzał do komory gazowej.
„Ferdydurke” jest powieścią przesyconą groteską. Przejawia się ona zarówno w fabule utworu jak i w sposobie jej prezentacji a więc konstrukcji języku...
„Chłopi” Władysława Reymonta są powieścią małopolską na co wskazują cechy narracji stylu a także kompozycji i konstrukcji świata przedstawionego. Narracja...
Moja szkoła to niezwykle piękny stary budynek którego jedna ze ścian pokryta jest pnącym bluszczem. Gdybym miał wyobrazić ją sobie za sto lat myślę że jej wygląd...
„Szkoła ateńska” to fresk który został stworzony przez artystę o nazwisku Rafael Santi. Dzieło powstało w epoce renesansu. Znajdujący się w Pałacu...
Wiele osób uważa że w samotności można się jedynie nudzić. Ja jednak myślę że czasem warto spędzić czas samemu bez innych osób. Jeśli mądrze się go...
Akcja „Potopu” Henryka Sienkiewicza rozgrywa się w okresie szwedzkiego najazdu na Rzeczpospolitą który miał miejsce w latach 1655 – 1660. Autor bazując...
Definicja Stoicyzm to obok epikureizmu jedna z najważniejszych szkół filozoficznych powstała w starożytności. Za jego twórcę uważa się Zenona z Kition....
Danusia Gawlikówna i Elza (Elżbieta) Jezierska to dwie główne bohaterki powieści Jadwigi Korczakowskiej pt. „Spotkanie nad morzem”. Obie mają po...
„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej nie jest typową powieścią tendencyjną jak np. inna książka pisarki pt. „Marta”. Można jednak wskazać w tym dziele...