Unikalne i sprawdzone teksty

Zdążyć przed Panem Bogiem – opracowanie, problematyka, bohaterowie

Geneza, czas i miejsce akcji

Hanna Krall w latach siedemdziesiątych przygotowywała reportaż poświęcony operacjom serca. Przy tej okazji poznała kardiochirurga, Marka Edelmana. Edelman w czasie wojny był jednym z przywódców powstania w warszawskim getcie (1943). Krall, zaskoczona bezpośredniością z jaką jej rozmówca wypowiada się o legendarnych postaciach (takich jak Mordechaj Anielewicz), postanowiła poświęcić mu reportaż. Reportaż rozrósł się zaś do postaci książkowej.

„Zdążyć przed Panem Bogiem” (1977) nie ma wyraźnej chronologicznej struktury. Obserwujemy dialog Krall i Edelmana – rozmawiają oni głównie o getcie, ale wiele miejsca poświęcono również powojennym losom tych, którym udało się przeżyć. Powojenne sukcesy (i porażki) medyczne Edelmana to również niezwykle istotny wątek książki.

Bohaterowie - charakterystyka Marka Edelmana

Centralną postacią „Zdążyć przed Panem Bogiem” jest oczywiście Marek Edelman. Jednak nie był on osobą, która lubiła koncentrować na sobie uwagę. Wydaje się wręcz, ze Edelman pomniejsza swoją rolę – zarówno w wydarzeniach czasu wojny, jak i podczas powojennych operacji chirurgicznych. Z chęcią mówi natomiast o tych, którzy zostaną zapomniani przez historyków – o zwykłych ludziach, którym niemiecki terror uniemożliwił szczęśliwe życie, o niewinnych ofiarach pacyfikacji getta. Wreszcie wspomina wielokrotnie o tych, którzy w czasie próby okazali się postaciami wielkiego formatu – jak lekarze pracujący w getcie. Nieraz wielkość ich decyzji może być niezrozumiała dla człowieka, który nie przeszedł piekła okupacji – taki jest przypadek pielęgniarki, która zabija nowonarodzone dziecko, by nie zamordowali go Niemcy lub kobiety, która rozdaje sierotom swój cyjanek, by uniknęły one komór gazowych.

Edelman to osoba do bólu szczera. Nie interesują go pomniki i uznanie – nie cofa się również przed odbrązowaniem historii. Jest także człowiekiem, który potrafi podejmować stanowcze decyzje – dał tego dowód w getcie i w czasie wielu lat praktyki medycznej. Mimo pozornej szorstkości, ma jednak wiele zrozumienia i współczucia dla cierpiących.

Problematyka

„Zdążyć przed Panem Bogiem” przybliża motywy, jakimi kierowali się ludzie w czasie II wojny światowej. Próbuje dać odpowiedź, dlaczego jedni podjęli próbę buntu, zaś inni posłuszni szli do transportów do obozów zagłady. Marek Edelman tłumaczy w książce, że szacunek należy się i tym i tym. Powstańcy chcieli godnej śmierci– i budzić to musi podziw. Jednak nie wolno osądzać ludzi, których nie buntowali się przeciw niemieckiemu terrorowi – było to bowiem zadanie bardzo trudne i wymagało koordynacji i energii – tych zaś nie starczało ludziom zastraszonym, wygłodzonym i nierzadko starszym. Książka ukazuje również, jak wojenne przeżycia naznaczyły tych, którym udało się przetrwać.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Ziemia obiecana – streszczenie

Tom I Akcja powieści rozgrywa się w Łodzi w latach 80. XIX wieku. Głównym bohaterem jest Karol Borowiecki. Mężczyzna dowiaduje się że spłonęła fabryka Goldberga...

Konopielka – streszczenie plan...

„Konopielka” Edwarda Redlińskiego zaczyna się opisem poranka we wsi Taplary. Poznajemy gospodarstwo Kaziuka głównego bohatera. Okazuje się że w nocy krowa...

Raki - interpretacja i analiza

Fraszka „Raki” to pozornie hymn na część kobiet. Poeta zaleca służyć im wiernie ponieważ bogate są we wszelkie cnoty – są szczere nie zwracają uwagi...

Jądro ciemności – streszczenie...

Część I Akcja powieści rozgrywa się na statku „Nellie” w okolicach Gravesend podczas rejsu po Tamizie. Głównym bohaterem jest marynarz – Charlie...

Ojciec Goriot – streszczenie plan...

Streszczenie Akcja powieści toczy się w Paryżu w 1819 roku. Historia rozpoczyna się w podrzędnym pensjonacie pani Vauquer przy ulicy Neuve-Sainte-Geneviève gdzie...

U wrót doliny – interpretacja...

„U wrót doliny” to wiersz Zbigniewa Herberta który dotyka problematyki eschatologicznej. Tekst przedstawia poetycką wizję sądu ostatecznego. Wskazuje...

Miło szaleć kiedy czas po temu...

Pieśń XX („Miło szaleć kiedy czas po temu”) łączy refleksję nad życiem charakterystyczną dla poważniejszych utworów Kochanowskiego z dowcipem i „biesiadnym”...

Kot w butach – streszczenie

Dawno temu żył sobie pewien młynarz. Był bardzo bogaty i miał trzech synów między których postanowił podzielić swój majątek. Gdy zmarł jego dwaj...

Pamiętnik narkomanki – streszczenie...

Streszczenie 1973 Akcja książki zaczyna się 21 marca 1973 r. Pierwszego dnia wiosny narratorka zrobiła coś zupełnie dla siebie - wzorowej uczennicy - niewyobrażalnego:...