Sekwencja zredagowana w XIII wieku przez włoskiego franciszkanina Jacopone'a da Todi, zatytułowana „Stabat Mater Dolorosa”, stała się ważnym punktem odniesienia dla średniowiecznej poezji całej Europy. Wśród polskich dzieł poetyckich wieków średnich również nie zabrakło tekstu realizującego motyw Matki Boleściwej stojącej pod krzyżem. Jest nim „Lament Świętokrzyski”, jedno z najbardziej kunsztownych dzieł tego okresu zredagowane w języku polskim.
Jak w łacińskim oryginale, tak w polskiej pieśni spotykamy postać Maryi, która stojąc pod krzyżem, na którym umiera jej Syn, razem z Nim bierze udział w dziele odkupienia ludzkości. Paralela pomiędzy fizycznym bólem Jezusa i głębokim emocjonalnym cierpieniem Maryi sprawia, że staje się ona Współodkupicielką. Ich cierpienie nie jest bezzasadne, ma oczywiście swoje teologiczne uzasadnienie, zgodnie z którym śmierć Jezusa na krzyżu stanowi podstawę zbawienia ludzkości od grzechu pierworodnego. Maryja, jako Matka Boleściwa, staje się, dzięki swemu matczynemu poświęceniu, pierwszą pośredniczką między sprawami boskimi i ziemskimi.
W przeciwieństwie do łacińskiej sekwencji, gdzie podmiotem lirycznym jest osoba przyglądająca się cierpieniu Maryi i zwracająca się do ludzi w jej imieniu, w „Lamencie Świętokrzyskim” mamy do czynienia z monologiem samej Matki Jezusa, która wzywa ludzi do wysłuchania jej smutnej historii. Odwołuje się ona również do empatii matek, życząc im przy tym, by same nie musiały znosić podobnych udręk („Proścież Boga, wy miłe i żądne maciory, / By wam nad dziatkami nie były taki pozory (...)”). Dzięki temu, że osoba mówiąca wiersza jest cierpiącą matką, wypowiadającą się we własnym imieniu, tekst poetycki nabiera znamion intymnego zwierzenia, a wyrażone w nim uczucia zdają się być zdecydowanie bardziej autentyczne.
Wysłowienie bólu towarzyszącego Matce Bożej, która stojąc pod krzyżem rozstaje się ze swoim jedynym dzieckiem, jest stałym elementem motywu „Stabat Mater Dolorosa”. Skarga skierowana do ludzi, za których Jezus ponosi śmierć, ma oczywiście wymiar teologiczny, gdyż powinna skłonić wiernych do refleksji i współczucia oraz do walki z własnymi słabościami.
Przez cały rok ludzie tęsknią do wytchnienia na wakacjach. Często jednak bywa tak że po doczekaniu wolnego czasu nie wiemy jak go spożytkować. Dzisiejszy nastolatek ma...
Obraz Pablo Picassa „Martwa natura z kotem” (określany też niekiedy jako „Martwa natura z kotem i rakiem”) pochodzi z 1962 roku. Martwa natura była...
Michaił Aleksiejewicz Kostylew to jeden z więźniów radzieckiego łagru w Jercewie. Zanim został aresztowany był studentem Akademii Morskiej we Władywostoku. Pochodził...
Wydaje nam się zazwyczaj że człowieczeństwo jest czymś danym raz na zawsze. Nie musimy się starać by być ludźmi tak jak kot nie musi dokładać wysiłków by być...
„Stworzenie Adama” to dzieło autorstwa Michała Anioła. Scena jest elementem fresku który znajduje się w kaplicy Sykstyńskiej. Swoje dzieło Michał Anioł...
Bohater tragedii antycznej jest często postacią tragiczną. Tragizm związany jest z tym że bohater staje przed wyborem jednakże bez względu na to jaką decyzję podejmie...
Dzieci z Bullerbyn miały wiele ciekawych nieraz niebezpiecznych a nieraz bardzo zabawnych przygód. Jedna z nich opowiada o tym jak dzieci udały się do młyna na poszukiwanie...
„Utopia” to dzieło Tomasza Morusa. Renesansowy autor przedstawił w niej wizję idealnego ustroju politycznego. Książka ta dała nazwę całemu gatunkowi literackiemu...
„Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego to dzieło podejmujące bardzo rozległą tematykę. W tym kontekście wyraźnie zaznacza się jego dwudzielność. Pierwsza...