Tomasz Judym jest bohaterem powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Powieść została opublikowana w roku 1900, w okresie gdy rozkwitały w Polsce ideały pozytywizmu i pracy u podstaw. Można wręcz powiedzieć, że w Judymie znajdujemy uosobienie tychże ideałów.
Już droga życiowa naszego bohatera wydaje się odpowiadać koncepcjom pozytywistycznym. Przykładano w nich bowiem dużą wagę do edukacji – mądrość, połączona z ciężką pracą, miała stanowić drogę do awansu społecznego. Tak właśnie jest w przypadku Judyma. Pochodził on z bardzo ubogiej rodziny. O jej nędzy możemy sobie wyrobić wyobrażenie, gdy śledzimy losy brata bohatera i jego rodziny, pracujących za nędzne grosze w fatalnych warunkach. Jednak Tomasz, dzięki inteligencji, pracowitości i żelaznej woli zdobył wykształcenie – i to nie byle jakie: skończył zagraniczną uczelnię i został lekarzem. Gdyby tylko skupiał się na sprawach materialnych, mógłby zgromadzić spory majątek.
Jednak Judym jest pozytywistą do szpiku kości. Jego ideały nie ograniczają się do własnej kariery. Marzy on o podniesieniu poziomu cywilizacyjnego ziem polskich, zwłaszcza warstw najuboższych. W jego koncepcjach widać doskonale echa utylitaryzmu, tak drogiego zwolennikom tzw. pracy u podstaw. Te marzenie nie biorą się znikąd – chłodno i racjonalnie rozumujący Judym wie, że społeczeństwo stanowi pewną całość, jeden organizm. Sądzi, że skoro on miał szansę dostać się na jego szczyty, to zaciągnął dług – zarówno wobec całości tego społeczeństwa, jak i niższych warstw, z których się wywodzi. Judym nie poddaje się emocjom – jego rozumowanie w tej sprawie jest bardzo logiczne.
Wreszcie pozytywizm doktora Tomasza widać doskonale w środkach, jakie pragnie zastosować dla osiągnięcia celów. Jest on empirykiem, rozmiłowanym w osiągnięciach nowoczesnej nauki. Zdaje sobie sprawę, że tylko ona może przynieść wspomniany rozwój warstw niższych. Inteligencja ma być tylko przekaźnikiem, który pozwoli ubogim zrozumieć nowo zdobytą wiedzę w sprawach higieny i organizacji pracy.
Paradoksalnie, w tej logiczności Judyma, tak charakterystycznej dla myślicieli jego epoki, znaleźć można ziarno przyszłej klęski. Wydaje się on nie pojmować tego, że ludzie mogą nie chcieć dobra społecznego, a wyłącznie własnych korzyści. Przecież to bez sensu – mógłby powiedzieć Judym – klasy społeczne są jak naczynia połączone, kiedy pomagamy biedakom, sami na tym korzystamy. Okazuje się jednak, że lekarze nie muszą mieć tak szerokich horyzontów i wystarczy im, że zdobędą od chorych pieniądze. Wszyscy w okolicy mogą zachorować na malarię, więc trzeba osuszyć stawy – kolejna myśl Judyma. Ale dyrektor-egoista nad zdrowie okolicznych chłopów będzie preferował własną wygodę. Nielogiczne? Oczywiście, że nielogiczne! Ale ludzie często tak postępują – i dlatego doktor Judym nie był w stanie przeprowadzać swoich projektów.
Tomasz Judym to pozytywista z przekonania. Widać to po jego wyborach, po jego wypowiedziach. Niestety, to co czyniło go wyjątkowym – jego logika, potężny umysł – sprawiało też, że nie był w stanie współpracować ze zwykłymi ludźmi, małostkowymi i pełnymi wad.
Drogi Maćku piszę do Ciebie bowiem trafiłem ostatnio na pewną sentencję która może zachęcić Cię do zmiany Twoich przyzwyczajeń. Horacy jeden z najwybitniejszych...
Charakterystyka kierunku Realizm to jeden z nurtów które powstały w epoce pozytywizmu. Osoby które tworzyły zgodnie z jego zasadami za cel nadrzędny dawały...
Inwokacja rozpoczynająca „Pana Tadeusza” jest być może najbardziej rozpoznawalnym fragmentem polskiego dzieła literackiego. Ta rozbudowana apostrofa stanowi nawiązanie...
Urszula Kochanowska nie była jedynym dzieckiem Jana Kochanowskiego i też nie tylko ją spośród swych pociech polski poeta stracił jednak to jej śmierć była dla...
Poeci od zawsze wypowiadali się w najważniejszych sprawach dotyczących ludzkiego losu. Przedstawiali własne wizje powinności człowieka wyzwań przed nim stojących i radości...
„Potop” Henryka Sienkiewicza jest powieścią historyczną w której autor nakreślił szeroki pejzaż polskiego społeczeństwa z czasów kultury sarmackiej....
Moje plany na przyszłość dotyczą zarówno zdarzeń najbliższych jak i tych które będą miały miejsce kiedy dorosnę. Te najbardziej odległe dotyczą kilku...
Kultura masowa jest fenomenem związanym z nowoczesnymi społeczeństwami. Przez długie stulecia obowiązywał podział na kulturę dworską zrozumiałą dla garstki wykształconych...
Wiosna to najpiękniejsza pora roku. To czas w którym wszystko rozkwita na nowo. Najpiękniej widać jej działanie w sadach. Sad wiosną jest miejscem niezwykłym które...