William Golding – biografia i charakterystyka twórczości

William Golding uchodzi za jednego z najwybitniejszych XX-wiecznych pisarzy anglojęzycznych. W 1983 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Jego powieści mają status kultowych, zaś prestiżowy magazyn „Times” zamieścił go na liście najlepszych powojennych pisarzy brytyjskich na trzecim miejscu. Jednak ta droga na szczyt była bardzo kręta i niepozbawiona bólu.

Golding urodził się w 1911 w Newquay. Jego ojciec był nauczycielem i przywiązywał dużą wagę do edukacji swoich synów. William trafił na prestiżowy Uniwersytet Oxfordzki, gdzie studiował biologię i literaturę. Swój debiut literacki, w postaci tomiku wierszy, miał w 1934 roku.

W czasie II wojny światowej pisarz został powołany do wojska. Trafił do marynarki i uczestniczył w wielu kluczowych operacjach konfliktu, takich jak zatopienie niemieckiego pancernika „Bismarck”, czy lądowanie w Normandii. Przeżycia te zaznaczyły wielki ślad w psychice Goldinga. Jego bliscy wspominali, że widma z czasów wojny prześladowały go całe lata.

Po 1945 Golding poszedł w ślady ojca i objął posadę nauczyciela. Równocześnie pisał alegoryczną powieść o grupce dzieci, zagubionych na egzotycznej wyspie. Wydawcy nie byli jednak książką zainteresowani. Dopiero jedenaste wydawnictwo, które otrzymało maszynopis, zdecydowało się na jej wydanie. Ryzyko się opłaciło: „Władca much” (1957) okazał się wielkim sukcesem i zyskał status dzieła kultowego. Pozwolił też Goldingowi na przejścia na zawodowe pisarstwo.

Niestety, kolejne książki miały problemy z zyskaniem przychylności krytyków i czytelników. „Wieża”, dziś uważana za arcydzieło, w chwili premiery (w 1964 roku) została ochrzczona grafomanią. Pisarz znosił krytykę z trudem. Zmagał się z problemami nerwowymi, które próbował rozwiązać przy pomocy alkoholu. Dopiero po publikacji „Widzialnej ciemności” (1979) ponownie zyskał uznanie krytyków i spokój ducha. Później Golding wydał przynajmniej jeszcze jedną ważną książkę – „Rytuały morza” (1980).

W swojej twórczości pisarz poruszał bardzo szeroki wachlarz tematów. Rozważał kondycję współczesnego człowieka, ale także analizował ponadczasowy problem tkwiącego w nas zła. We „Władcy much” zarysowana zostaje ciągłość między ludźmi XX wieku, a prehistorycznym barbarzyństwem. Powieść można zresztą odczytywać na różne sposoby – na przykład jako ostrzeżenie przed zagładą ludzkości w wyniku wojny atomowej lub jako alegoryczną przypowieść o narodzinach totalitaryzmu. Z kolei wspomniana „Wieża” to metaforyczna opowieść o religijnych obsesjach – ukazanych przy pomocy figury średniowiecznego budowniczego katedry.

Golding zmarł w 1990 roku. Obecnie jego twórczość jest ceniona tak samo przez wyrafinowanych krytyków, jak i przez zwykłych czytelników. Ci pierwsi doceniają jej filozoficzną głębię, ci drudzy – plastyczność wizji pisarza i jego niebywały talent do snucia opowieści.