Powieść Romana Bratnego uchodzi za jedno z najważniejszych beletrystycznych ujęć losów pokolenia urodzonego w okolicach 1920 roku (tytułowych Kolumbów). Trzytomowa powieść została opublikowana w 1957 roku.
Jej bohaterami są Stanisław Skiernik (Kolumb), Zygmunt i Jerzy. Akcja powieści zaczyna się w 1942 roku, a kończy w roku 1948.
Kolumb ma pochodzenie żydowskie, więc musi ukrywać swoją tożsamość. Jego matka i siostra (Alina) zostają ulokowane w mieszkaniu Jerzego. Jerzy bierze fikcyjny ślub z Aliną, jednak między młodymi rodzi się prawdziwa miłość – w końcu doczekują się nawet potomka. Ojciec Kolumba ukrywa się w innym miejscu, jednak wskutek tragicznej pomyłki (wziął pukającego do drzwi syna za funkcjonariusza Gestapo), popełnia samobójstwo.
Zygmunt jest oficerem Armii Krajowej – we współpracę z organizacją angażują się też Kolumb i Jerzy. Zygmunt zostaje aresztowany przez Niemców i poddany torturą – jednak udaje mu się uciec, ku uldze przyjaciół. Takiego szczęścia nie ma Basia (zwana Basikiem), ukochana Kolumba. Gestapo przez przypadek zdobywa dokumenty Kolumba, w którego mieszkaniu znajduje się dziewczyna – zostaje aresztowana i zamordowana przez okupantów.
Jerzy pisze do prasy podziemnej, ujawniając ludobójstwo, jakiego Niemcy dopuszczają się na Żydach.
W drugim tomie opisane jest Powstanie Warszawskie. Zygmunt jest dowódcą oddziału i walki niemal przypłaca zdrowiem (uszkodzenie oczu). Jerzy traci Alinę i dziecko, zaś Kolumb – Niteczkę, sanitariuszkę, która uratowała mu życie, a później stała się jego miłością (na krótko).
Trzeci tom poświęcony Bratny poświęcił powojennym losom bohaterów. Zygmunt zostaje oficerem Ludowego Wojska Polskiego i walczy z ukraińskimi nacjonalistami. Po pewnym czasie dezerteruje i dołącza do podziemia niepodległościowego – jednak nie potrafi się pogodzić z degeneracją niegdysiejszych towarzyszy broni. W dodatku bezpieka mści się na nim – matka Zygmunta trafia do więzienia. Kolumb przedziera się do Europy Zachodniej i pląta w mętnych interesach handlowych. Rozważa wyjazd do rodzącego Izraela (pamiętajmy o żydowskich korzeniach bohatera). Bierze też pod uwagę powrót do komunistycznej Polski – do czego jednak nie dochodzi.
Jerzy pozostaje w Polsce i stara się tworzyć niezależną prasę. Szybko jednak okazuje się, że komuniści nie tolerują pluralizmu. Zostaje zamordowany w trakcie drogi do radia, gdzie miał prowadzić audycję – nie wiadomo, czy przez agentów władzy, czy przez antykomunistyczne podziemie.
Plan wydarzeń:
1. Ukrywanie się rodziny Kolumba.
2. Śmierć ojca Kolumba.
3. Miłość Aliny i Jerzego.
4. Śmierć Basika.
5. Zygmunt w rękach Gestapo.
6. Ucieczka Zygmunta.
7. Powstanie.
8. Śmierć Aliny.
9. Śmierć Niteczki.
10. Zygmunt w LWP.
11. Dezercja Zygmunta i jego rozczarowanie podziemiem.
12. Kolumb na zachodzie.
13. Śmierć Jerzego.
Geneza Książka Miguela de Cervantesa uchodzi za najważniejszą powieść w dziejach literatury hiszpańskiej. Pisarz najprawdopodobniej stworzył swoje najsłynniejsze dzieło...
Piotr Skarga był kaznodzieją króla Zygmunta III Wazy jezuitą jedną z najważniejszych postaci polskiej reformacji. Jego najważniejsze dzieła to bardzo popularne...
We fraszce „Do snu” Jan Kochanowski porusza dwa tematy. Pierwszym jest oczywiście tytułowy sen drugim natomiast – śmierć. Bohaterami utworu są spersonifikowane...
Sonety „Z chałupy” to cykl młodzieńczych wierszy Jana Kasprowicza publikowanych na łamach „Głosu” w 1888 roku. Poeta pomimo zastosowania formy sonetu...
Profesor Spanner Komisja do spraw badania zbrodni hitlerowskich zajmuje się pseudonaukową działalnością profesora Spannera. W Instytucie Anatomicznym odkrywa makabryczny...
Palinodia oznacza po grecku utwór odwołujący wcześniejsze oskarżenia. Taki tytuł nosi satyra Ignacego Krasickiego w której pozornie odwołuje on zarzuty jakie...
Zmiażdż moje serce Boże jak zmurszałą ścianę to incipit „Sonetu XIV” Johna Donne’a w przekładzie Stainsława Barańczaka. Już pierwszy wers sugeruje...
Geneza Powieść to jedno z najbardziej znanych dzieł autorki. Została ona opublikowana w 1909 roku i była jedną z wielu napisanych przez Burnett które posiadały...
W okresie renesansu niezwykłą popularność zdobyły w Europie dzieła zwierające wskazówki jak prowadzić godne i dobre życie. Autorzy analizowali jaka edukacja jest...