Geneza, czas i miejsce akcji
„Dżuma” pozostaje najbardziej znaną książką noblisty Alberta Camusa. Powieść ukazała się w 1947 roku, tuż po II wojnie światowej. I właśnie jako twórcze „przetworzenie” doświadczeń tego konfliktu można ją odczytywać. Tytułowa zaraz staje się bowiem symbolem sytuacji nadzwyczajnej – i pozwala autorowi snuć rozważania nad reakcjami ludzi wobec kataklizmu.
Mimo parabolicznego charakteru, opowieść ma formę literatury realistycznej. Akcja rozgrywa się w latach czterdziestych (w niesprecyzowanym roku), w algierskim Oranie. Algiera była wówczas francuską kolonią i z niej pochodził sam Camus.
Bohaterowie, problematyka
Reakcje ludzi na zło autor analizuje przez figury najważniejszych bohaterów. Głównym jest Bernard Rieux, lekarz zwalczający epidemię dżumy. Dowiadujemy się też na końcu książki, że jest on też jej narratorem. Jego przyjacielem (i niejako drugim narratorem – fragmenty jego notatek są bowiem wprost przytaczane) jest Jean Tarrou. Obaj reprezentują postawę humanistyczną. Pracują dla dobra ludzi, chociaż nie powoduje nimi religia. Ateizm nie jest sprzeczny z moralnością. Ateista uznaje, że świat sam w sobie nie ma sensu, jednak czynienie dobra może nadać mu ten sens. Rieux i Tarrou za swoją służbę ludziom płacą jednak dużą cenę – Tarrou umiera zarażony dżumą, Rieux zaś nie może być obecny przy śmierci swojej żony, która umiera w oddaleniu od Oranu.
Innym przykładem „świeckiego” podejścia do problemu cierpienia jest Raymond Rambert. To francuski dziennikarz, którego do Oranu przygnało poszukiwanie tematu na reportaż. Zamknięty w odizolowanym od świata mieście pragnie uciec. Chce żyć z ukochaną, nie zaś skonać razem z chorymi. Rieux tłumaczy mu, że ucieczka z miasta jest ryzykowana – nie wiadomo przecież, czy sam jest zdrowy i czy nie rozniesie epidemii. Rambert odrzuca jednak ten tok rozumowania Jest indywidualistą i koncentruje się na własnym szczęściu. Jednak w dalszej części powieści zmienia zdanie – postanawia zostać i pomagać Rieux. Indywidualista zaczyna rozumieć społeczny wymiar życia człowieka.
Ojciec Paneloux to jezuita. Początkowo uznaje on dżumę za karę bożą za grzechy. Jednak to abstrakcyjne rozumowanie nie wytrzymuje próby czasu. Kontakt z chorymi sprawia, że Paneloux zaczyna rozumieć skomplikowanie losy człowieka na ziemi. Umiera, służąc chorym, w zgodzie z własnym sumieniem i intelektem.
Rentier Cottard pozostaje najdziwniejszą z postaci powieści. To niedoszły samobójca, który w czasie zarazy czuje się jak ryba w wodzie, zaś po jej ustaniu popada w obłęd. Być może dzieje się tak z powody lęku przed odpowiedzialnością za dawne zbrodnie. A być może jest on z kategorii ludzi, którzy muszą żyć „na krawędzi”.
„Dżuma” to powieść parabola. Można ją uznać za alegoryczną opowieść o II wojnie światowej i kontakcie człowieka z demoniczną ideologią. Sama dżuma byłaby tu więc symbolem nazizmu. Jednak równie dobrze możemy stwierdzić, że powieść Camusa to uniwersalna historia o losie człowieka, zmagającego się z ze złem świata. Równie aktualna tuż po 1945, jak i dzisiaj.
„Konopielka” Edwarda Redlińskiego zaczyna się opisem poranka we wsi Taplary. Poznajemy gospodarstwo Kaziuka głównego bohatera. Okazuje się że w nocy krowa...
„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...
Streszczenie Utwór rozpoczyna bezpośredni zwrot do dzieci. Są one nawoływane do pójścia na wzgórze i zmawiania modlitwy za tatę. Podkreślone są zagrożenia...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
„Niebo” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym mamy do czynienia z filozoficzną refleksją nad światem i intelektualnymi kategoriami służącymi do jego...
Geneza Powieść Antoniego Libery „Madame” ukazała się w 1998 roku. Autor wysłał ją na konkurs wydawnictwa Znak jednak pracował nad nią już od kilku lat....
“Książka” to wiersz Zbigniewa Herberta w którym poeta wykorzystuje topos księgi. Księga w tradycji literackiej to oznaka najwyższej tajemnej wiedzy przeznaczonej...
Streszczenie Król Syzyf był władcą Koryntu. Jego życie wolne było od trosk. Sam zamieszkiwał w pięknym pałacu a kraj przez niego rządzony słynął z dostatku....
„Nn próbuje sobie przypomnieć słowa modlitwy” to wiersz Stanisława Barańczaka. NN oznacza „nazwisko nieznane” – skrót taki często...