„Spójrzmy prawdzie w oczy” to wiersz Stanisława Barańczaka. Utwór oparty jest na grze ze znanym związkiem frazeologicznym. Spojrzenie prawdzie w oczy oznacza przyjęcie od wiadomości pewnych niezbyt przyjemnych informacji. Tymczasem poeta pisze o spojrzeniu w oczy w sensie dosłownym – zachęca nas do spojrzenia w oczy swoich bliźnich. Bowiem to ludzie są prawdą o tym świecie.
W wierszu następuje wyliczenie tych przykładowych oczu ludzkich. Mamy więc do czynienia z oczami człowieka zmarłego w wypadku, z oczami osoby wpatrującej się w rozkład dalekobieżnych pociągów (w domniemaniu chodzi o osobę opuszczającą domy – być może o uchodźcę, być może o kogoś, kto musi w celach zarobkowych zostawić swoją rodzinę). Ale Barańczak nie podaje wyłącznie przypadków ludzi w sytuacjach niezwykłych. Prawdę dostrzec można w codziennych sytuacjach – na przykład w cierpieniu osoby, która płacze (mowa o „łzach nieposłusznych”). Nie wiemy, czy owo łkanie wynika z rzeczy strasznych, jak śmierć kogoś bliskiego, czy ze zwykłego zmęczenia. Dla Barańczaka i jeden i drugi przykład równie dobitnie podkreśla zło świata. Przypomina to opinię jednego z bohaterów „Braci Karamazow” Fiodora Dostojewskiego, który uznawał jedną łzę dziecka za coś, co czyni istnienie wszechświata czymś skandalicznym.
Według Barańczaka każde z tych spojrzeń w ludzkie oczy, odbijające cierpienie, zmusza nas do przemyślenia kondycji ludzkiej.
a choćby się pod nami nigdy nie ugięły
nogi, to jedno będzie nas umiało rzucić
na kolana.
Jaka jest odpowiedź poety na ten problem? Nie wiemy – może on sam nie ma o tym pojęcia. Tak naprawdę Barańczak nie oferuje żadnych recept na zło tego świata – nie zaleca ani poszukiwania ukojenia w religii, ani nie jest zwolennikiem nihilistycznego smutku. W gruncie rzeczy autor zachęca nas, byśmy pamiętali o cierpieniu bliźnich i myśleli o nim – tylko tyle i aż tyle.
Forma utworu (kilka informacji):
– wiersz biały
– wyliczenie
– język potoczny (np. oczy wlepione)
„Konopielka” Edwarda Redlińskiego zaczyna się opisem poranka we wsi Taplary. Poznajemy gospodarstwo Kaziuka głównego bohatera. Okazuje się że w nocy krowa...
„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...
Streszczenie Utwór rozpoczyna bezpośredni zwrot do dzieci. Są one nawoływane do pójścia na wzgórze i zmawiania modlitwy za tatę. Podkreślone są zagrożenia...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
„Niebo” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym mamy do czynienia z filozoficzną refleksją nad światem i intelektualnymi kategoriami służącymi do jego...
Geneza Powieść Antoniego Libery „Madame” ukazała się w 1998 roku. Autor wysłał ją na konkurs wydawnictwa Znak jednak pracował nad nią już od kilku lat....
“Książka” to wiersz Zbigniewa Herberta w którym poeta wykorzystuje topos księgi. Księga w tradycji literackiej to oznaka najwyższej tajemnej wiedzy przeznaczonej...
Streszczenie Król Syzyf był władcą Koryntu. Jego życie wolne było od trosk. Sam zamieszkiwał w pięknym pałacu a kraj przez niego rządzony słynął z dostatku....
„Nn próbuje sobie przypomnieć słowa modlitwy” to wiersz Stanisława Barańczaka. NN oznacza „nazwisko nieznane” – skrót taki często...