„Spójrzmy prawdzie w oczy” to wiersz Stanisława Barańczaka. Utwór oparty jest na grze ze znanym związkiem frazeologicznym. Spojrzenie prawdzie w oczy oznacza przyjęcie od wiadomości pewnych niezbyt przyjemnych informacji. Tymczasem poeta pisze o spojrzeniu w oczy w sensie dosłownym – zachęca nas do spojrzenia w oczy swoich bliźnich. Bowiem to ludzie są prawdą o tym świecie.
W wierszu następuje wyliczenie tych przykładowych oczu ludzkich. Mamy więc do czynienia z oczami człowieka zmarłego w wypadku, z oczami osoby wpatrującej się w rozkład dalekobieżnych pociągów (w domniemaniu chodzi o osobę opuszczającą domy – być może o uchodźcę, być może o kogoś, kto musi w celach zarobkowych zostawić swoją rodzinę). Ale Barańczak nie podaje wyłącznie przypadków ludzi w sytuacjach niezwykłych. Prawdę dostrzec można w codziennych sytuacjach – na przykład w cierpieniu osoby, która płacze (mowa o „łzach nieposłusznych”). Nie wiemy, czy owo łkanie wynika z rzeczy strasznych, jak śmierć kogoś bliskiego, czy ze zwykłego zmęczenia. Dla Barańczaka i jeden i drugi przykład równie dobitnie podkreśla zło świata. Przypomina to opinię jednego z bohaterów „Braci Karamazow” Fiodora Dostojewskiego, który uznawał jedną łzę dziecka za coś, co czyni istnienie wszechświata czymś skandalicznym.
Według Barańczaka każde z tych spojrzeń w ludzkie oczy, odbijające cierpienie, zmusza nas do przemyślenia kondycji ludzkiej.
a choćby się pod nami nigdy nie ugięły
nogi, to jedno będzie nas umiało rzucić
na kolana.
Jaka jest odpowiedź poety na ten problem? Nie wiemy – może on sam nie ma o tym pojęcia. Tak naprawdę Barańczak nie oferuje żadnych recept na zło tego świata – nie zaleca ani poszukiwania ukojenia w religii, ani nie jest zwolennikiem nihilistycznego smutku. W gruncie rzeczy autor zachęca nas, byśmy pamiętali o cierpieniu bliźnich i myśleli o nim – tylko tyle i aż tyle.
Forma utworu (kilka informacji):
– wiersz biały
– wyliczenie
– język potoczny (np. oczy wlepione)
Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek Prędzej kto wiatr ” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” który...
Streszczenie Żył sobie pewien szewczyk którego nazywano Dratewką. Zajmował się szyciem butów ale zajęcie to nie przynosiło mu zbytnich dochodów. Choć...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...
„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...
Streszczenie Życie Buby nieco różni się od życia jej rówieśniczek. Upływa jej ono na brydżu granym ze znajomymi dziadka oraz na krótkich chwilach...
Streszczenie Przedmowa Polska od niemal pół wieku jest ofiarą okrucieństwa bezwzględnych władców a zarazem krajem zamieszkanym przez ludzi gotowych do największych...
Streszczenie Królestwo Niebieskie porównane jest do człowieka który przekazał służącym majątek przed podróżą. Jednemu dał 5 talentów...