„Spójrzmy prawdzie w oczy” to wiersz Stanisława Barańczaka. Utwór oparty jest na grze ze znanym związkiem frazeologicznym. Spojrzenie prawdzie w oczy oznacza przyjęcie od wiadomości pewnych niezbyt przyjemnych informacji. Tymczasem poeta pisze o spojrzeniu w oczy w sensie dosłownym – zachęca nas do spojrzenia w oczy swoich bliźnich. Bowiem to ludzie są prawdą o tym świecie.
W wierszu następuje wyliczenie tych przykładowych oczu ludzkich. Mamy więc do czynienia z oczami człowieka zmarłego w wypadku, z oczami osoby wpatrującej się w rozkład dalekobieżnych pociągów (w domniemaniu chodzi o osobę opuszczającą domy – być może o uchodźcę, być może o kogoś, kto musi w celach zarobkowych zostawić swoją rodzinę). Ale Barańczak nie podaje wyłącznie przypadków ludzi w sytuacjach niezwykłych. Prawdę dostrzec można w codziennych sytuacjach – na przykład w cierpieniu osoby, która płacze (mowa o „łzach nieposłusznych”). Nie wiemy, czy owo łkanie wynika z rzeczy strasznych, jak śmierć kogoś bliskiego, czy ze zwykłego zmęczenia. Dla Barańczaka i jeden i drugi przykład równie dobitnie podkreśla zło świata. Przypomina to opinię jednego z bohaterów „Braci Karamazow” Fiodora Dostojewskiego, który uznawał jedną łzę dziecka za coś, co czyni istnienie wszechświata czymś skandalicznym.
Według Barańczaka każde z tych spojrzeń w ludzkie oczy, odbijające cierpienie, zmusza nas do przemyślenia kondycji ludzkiej.
a choćby się pod nami nigdy nie ugięły
nogi, to jedno będzie nas umiało rzucić
na kolana.
Jaka jest odpowiedź poety na ten problem? Nie wiemy – może on sam nie ma o tym pojęcia. Tak naprawdę Barańczak nie oferuje żadnych recept na zło tego świata – nie zaleca ani poszukiwania ukojenia w religii, ani nie jest zwolennikiem nihilistycznego smutku. W gruncie rzeczy autor zachęca nas, byśmy pamiętali o cierpieniu bliźnich i myśleli o nim – tylko tyle i aż tyle.
Forma utworu (kilka informacji):
– wiersz biały
– wyliczenie
– język potoczny (np. oczy wlepione)
Geneza „Iliadzie” przypisuje się autorstwo Homera mimo iż jest to kwestia sporna. Jest ona prawdopodobnie dziełem które poprzedza „Odyseję”...
Autorstwo i czas powstania Utwór o incipicie „Posłuchajcie bracia miła...” znany też pod tytułami: „Lament (Plankt) świętokrzyski” oraz „Żale...
Bohaterem bajki Ignacego Krasickiego „Pan i pies” jest tytułowe zwierzę. Sam właściciel nie pojawia się bezpośrednio w utworze dowiadujemy się tylko o jego...
Księga I. Mór. Gniew. Gniew Achillesa który wywołany jest sporem z królem Agamemnonem naczelnym wodzem wyprawy wojsk achajskich przeciwko Troi to główny...
„Gawęda o miłości ziemi ojczystej” Wisławy Szymborskiej to wiersz należący do liryki patriotycznej. Poetka wyraża w nim zachwyt nad pięknem rodzinnego kraju...
Streszczenie Królestwo niebieskiego porównane jest do człowieka który siał dobre nasiona. Jednakże w nocy jego nieprzyjaciel nasiał chwastów pomiędzy...
Geneza czas i miejsce akcji Powieść ukazała się w roku 1911 wcześniej publikowana była w odcinkach na łamach prasy. Czas akcji przedstawionej w utworze to lata 1884 –...
Geneza „Kolumbowie rocznik 20” to najsłynniejsza z powieści Romana Bratnego. Dzieło to doczekało się w swoim czasie statusu kultowego i dało nazwę całemu...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
