Geneza
Stanisław Wyspiański napisał „Wesele” w 1900 roku. Bezpośrednią inspiracją do powstania sztuki był ślub poety Lucjana Rydla i chłopki Jadwigi Mikołajczykówny. Wesele państwa młodych odbyło się w dworku Włodzimierza Tetmajera i jego żony Anny w podkrakowskich Bronowicach. Na przyjęciu zgromadziła się cała elita intelektualna i artystyczna ówczesnego Krakowa. Wśród gości byli między innymi sam Wyspiański, Kazimierz Tetmajer czy Tadeusz Boy-Żeleński. Była również obecna cała zaproszona wieś, ślub stanowił bowiem mezalians i wpisywał się w młodopolską chłopomanię.
Czas i miejsce akcji
Akcja „Wesela” rozgrywa się w listopadową noc w 1900 roku, w dworku Tetmajerów, w podkrakowskich Bronowicach.
Motywy
Motyw wesela – to główna rama tematyczna dramatu, stanowiąca tło dla wszystkich wydarzeń. Wesele inteligenta i chłopki stanowi również wymowny symbol zbratania obu stanów.
Motyw tańca – taniec pojawia się w „Weselu” w różnych odsłonach, najbardziej istotny jest jednak chocholi taniec z finałowej sceny dramatu – symbol narodowego marazmu i bezsilności.
Motyw ducha – drugi akt dramatu stanowi swoisty seans zjaw i duchów: Widma, Rycerza, Stańczyka, Upiora i Wernyhory.
Motyw walki o wolność – Wernyhora zjawia się, żeby przygotować zbrojne powstanie. Nie udaje się to jednak, ponieważ Jasiek gubi złoty róg.
Problematyka
„Wesele” stanowi najważniejszy młodopolski dramat. Dzieło ma charakter symboliczny, tytułowe wesele posłużyło Wyspiańskiemu jako pretekst do poruszenia najważniejszych spraw narodowych. Dramat stanowi zatem wypowiedź na temat trudnych relacji chłopów i szlachty, polskich przywar, a także tragicznej historii nieudanych powstań. Szczególnie mocno podkreśla autor miałkość pseudopatriotycznych wywodów, które nie znajdują potwierdzenia w czynach. Pesymistycznym symbolem jest zgubienie złotego rogu przez Jaśka i smętny chocholi taniec weselników, obrazujący marazm polskiego narodu. Jest również „Wesele” swoistą rozprawą z młodopolską chłopomanią i dekadentyzmem.
Charakterystyka postaci
Gospodarz – Włodzimierz Tetmajer
W dramacie Gospodarz jest wcieleniem wszystkich narodowych zalet. Stanowi przykład prawdziwego patrioty, troszczącego się o los ojczyzny. To właśnie jemu objawia się Wernyhora, który powierza mu misję wzniecenia narodowego powstania. Gospodarz ostatecznie jest jednak zbyt zmęczony, by podołać temu zadaniu. Oddaje zatem nieopatrznie złoty róg Jaśkowi, a sam zasypia.
Gospodyni – Anna Tetmajerowa
Anna Tetmajerowa, z domu Mikołajczykówna, w dramacie stanowi wzór matki i żony. Jest dla swojego męża podporą i doradczynią w trudnych sprawach. Gospodyni prezentuje również typową chłopską zapobiegliwość, chowa bowiem w skrzyni zgubioną przez Wernyhorę podkowę.
Pan Młody – Lucjan Rydel
Pan Młody w „Weselu” jest sportretowany ironicznie, popełnia liczne gafy, np. zdejmuje buty, chcąc zaakcentować swoją chłopskość. Nieustannie zachwyca się urodą i prostolinijnością swojej małżonki, przypisując jej cechy, których dziewczyna wyraźnie nie posiada. Nie rozumie trudnych relacji pomiędzy chłopami i szlachtą, bagatelizuje znaczenie rzezi galicyjskiej. Pan Młody stanowi zatem symbol pozornego zbratania się szlachty z ludem. Jest jedynie przebrany w chłopską sukmanę. Panu Młodemu zjawia się Hetman Branicki, który wypomina mu związek z chłopką i przestrzega, że zdradził swój stan.
Panna Młoda – Jadwiga Mikołajczykówna
Panna Młoda w „Weselu” została sportretowana jako typowa chłopka. Jest pewna siebie, temperamentna. Upomina męża co do obyczajów obowiązujących na wsi. Kiedy ten zdejmuje buty, Panna Młoda rezolutnie zwraca mu uwagę: „trza być w butach na weselu!”. W rozmowie z Poetą dziewczyna opowiada mu swój sen o złotej karocy, w której diabły wiozły ją do Polski.
Poeta – Kazimierz Tetmajer
W „Weselu” Poeta jest postacią niezwykle rozmarzoną i zajętą romansowaniem z dziewczętami, zwłaszcza z Maryną. Interesuje go sztuka, natomiast do chłopów odnosi się raczej z dystansem. Podczas wesela za namową Racheli nakłania nowożeńców do zaproszenia Chochoła. Sam określa siebie jako „żurawca” , ponieważ rzadko bywa w kraju. Poecie objawia się Rycerz, co stanowi nawiązanie do dramatu Tetmajera „Zawisza Czarny”. Rycerz jest symbolem marzenia o wielkich, szlachetnych czynach. Jednak po podniesieniu przez niego przyłbicy widać tylko czarną dziurę, będącą oznaką dekadenckiej pustki trawiącej Poetę.
Dziennikarz – Rudolf Starzewski
Dziennikarz to redaktor krakowskiego „Czasu”. W dramacie Dziennikarz to człowiek inteligentny, o artystycznej naturze, ale jednocześnie zachowawczy i pogrążony w apatii. Objawia się mu Stańczyk z obrazu Jana Matejki, jako symbol mądrości i przenikliwości, ale jednocześnie niemocy czynu i konserwatyzmu.
Radczyni – Antonina Domańska
Radczyni prezentuje niechęć do młodopolskiej chłopomanii. Uważa, że inteligencja i lud to dwa oddzielne stany, które nie powinny się bratać. Ponadto zdradza całkowitą ignorancję w kwestiach wiejskich, w listopadzie pyta bowiem Kliminę, czy „już posieli?”
Rachela – Pepa Singer
Rachela to córka bronowickiego karczmarza, Żydówka. W dramacie Rachela jest postacią fascynującą i tajemniczą, poetką i znawczynią sztuki. To ona namawia Poetę, by nakłonił państwa młodych do zaproszenia Chochoła na wesele.
Czepiec – Błażej Czepiec
Czepiec to wuj Panny Młodej i świadek na ślubie. W Bronowicach był pisarzem gminnym. Podczas wesela wszczyna bójkę i upija się. Jest krytykiem mieszczańskich wad, ale jednocześnie patriotą. Pod wpływem opowieści Kuby o wizycie Wernyhory sprowadza chłopów gotowych do wszczęcia powstania. Chce nawet siłą zmusić szlachtę do przystąpienia do walki.
Marysia – Marysia Mikołajczykówna
Marysia to siostra Panny Młodej, jej narzeczony (malarz Ludwik de Levaux) zmarł za granicą na gruźlicę. Marysia wyszła potem za Wojtusia, który również zmarł. W dramacie ukazuje się jej Widmo dawnego ukochanego. Marysia wciąż za nim tęskni i nie rozumie swojego losu spowitego widmem śmierci.
Nos – Tadeusz Nosowski lub Stanisław Czajkowski
W dramacie przedstawiciel krakowskiej cyganerii, wcielenie przybyszewszczyzny. Jego cechy charakterystyczne to zamiłowanie do alkoholu i dekadenckiego sposobu myślenia.
Jasiek – brat Panny Młodej
Jasiek to drużba na ślubie Lucjana Rydla z Jadwigą. Zostaje wysłany przez Gospodarza, by rozesłał wici o zbliżającym się powstaniu. Jaśka jednak bardziej niż sprawy narodowe interesują kwestie materialne. Gubi zatem złoty róg podarowany przez Wernyhorę, gdy schyla się po czapkę z pawich piór. To do niego skierowane są smutne słowa „miałeś chamie złoty róg, ostał ci się jeno sznur”. Jasiek próbuje zbudzić weselników pogrążonych w marazmie, ale w końcu za radą Chochoła wyciąga im z rąk kosy i broń.
„Trzy słowa najdziwniejsze” to wiersz Wisławy Szymborskiej który stanowi filozoficzną refleksję nad naturą języka i jego relacji z rzeczywistością....
Streszczenie W domu gdzie znajdują się trzy siostry rozpoczyna się rozmowa. Udział w niej bierze Olga która wspomina ojca Irina która świętuje imieniny oraz...
Streszczenie Poleander Partobon władca Kybery był wielkim wojownikiem który hołdował nowoczesnym strategiom. Nade wszystko cenił cybernetykę toteż cały jego kraj...
Streszczenie Bitwa o Monte Cassino która toczyła się w dniach 17 stycznia - 19 maja 1944 r. uważana jest za jedno z najbardziej zaciętych i krwawych starć w historii...
Wiersz Kazimierza Wierzyńskiego „Lewa kieszeń” to pozornie opis zwykłego dnia. Jednak pod relacją o codziennych czynnościach kryje się pewna myśl filozoficzna...
Streszczenie Ballada „To lubię” rozpoczyna się zwrotem do Maryli. Jest ona zachęcana do spojrzenia na piękny krajobraz. Na skraju lasu znajduje się cerkiew w...
Interpretacja Postać bogini Nike nie od zawsze była obecna w mitologii. Osobą która przywołała jej dzieje był dopiero Hezjod. Mit o bogini Nike jest przede wszystkim...
„Głos w sprawie pornografii” Wisławy Szymborskiej to ironiczny wiersz w którym poetka dokonuje przewrotnego porównania myślenia do pornografii. Tekst...
„Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” znana także jako „Mazurek Dąbrowskiego” została napisana w lipcu 1797 roku na terenie Włoch. Autorem...