„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego to dramat, w którym autor zawarł wyrazistą ocenę polskiego społeczeństwa. Jawi się ono przede wszystkim jako głęboko podzielone, pozbawione solidarności i niezdolne do zjednoczenia nawet w obliczu wielkich idei. Źródłem owego podziału są historyczne zaszłości i wielowiekowa nierówność między szlachtą, z której wywodzi się inteligencja, i prostym ludem.
Obie klasy próbują się do siebie zbliżyć, czego wyrazem jest właśnie tytułowe wesele inteligenta, Lucjana Rydla i chłopki, Jadwigi Mikołajczykówny. Zbratanie ludu i inteligencji jest jednak tylko chwilowe i bardzo pozorne, podobne do spotkania na weselnym przyjęciu. Obie strony mają bowiem względem siebie zupełnie odmienne oczekiwania.
Inteligencja wprawdzie interesuje się wsią i jej obyczajami, jednak jest to bardziej wyraz pewnej mody i rozrywki niż rzeczywistej potrzeby zbliżenia. Wyspiański wyraźnie krytykuje młodopolską chłopomanię, jako wyraz powierzchownego zachwytu chłopską prostolinijnością, pięknem wiejskiego krajobrazu i ludowymi strojami. Postawę taką szczególnie mocno prezentuje Pan Młody, rozpływający się w zachwytach nad swoją żoną chłopką. Jego umiłowanie wiejskich obyczajów przybiera wymiary komiczne – na weselu zdejmuje buty, nie wiedząc, że wedle ludowej etykiety jest to ogromny nietakt.
Z kolei Dziennikarz nie chce rozmawiać z Czepcem o polityce, uważając go za nierównego sobie rozmówcę. Wieś jest dla Dziennikarza jedynie sielskim krajobrazem, a nie przestrzenią, w której mogą się rozgrywać poważne sprawy. Mówi zatem: „Niech na całym świecie wojna, byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna”. Słowa te wskazują również na bierność polskiej inteligencji i zamykanie się w swoim ciasnym światku małych interesów.
Chłopi także są nieufni względem inteligencji. Dostrzegają lekceważenie, z jakim traktuje ich bardziej oświecona warstwa. Czepiec wyraźnie mówi do Dziennikarza: „Pon się boi we wsi ruchu./ Pon nos obśmiewajom w duchu”. Ponadto pomiędzy inteligencją a chłopstwem stoi krwawe widmo galicyjskiej rzezi, której przywódcą był pojawiający się w „Weselu” Jakub Szela.
Brak solidarności, wzajemna nieufność, a także bierność inteligencji są zatem według Wyspiańskiego przyczyną społecznych podziałów. Inteligencja jawi się jako warstwa żyjąca w zamkniętym świecie własnych wyobrażeń i rojeń o wielkich czynach. W rzeczywistości jednak jest niezdolna do żadnej aktywności, jak Poeta, który pogrąża się w dekadenckich rozmyślaniach. Inteligencja nie chce też przejąć przewodniej roli i zostawia lud samemu sobie, czego symbolem jest scena, kiedy Gospodarz oddaje złoty róg Jaśkowi.
Władysław Reymont rekonstruuje w „Chłopach” specyficzną strukturę wiejskiej społeczności i jej mentalność. Spojrzenie na świat członków lipieckiej...
Początek czwartej dekady XIX stulecia to okres w którym Słowacki przebywał w Paryżu. Tam też zakochał się w Joannie Bobrowej - kobiecie spotkanej w 1831 r. w Dreźnie...
Premiera mało którego dzieła XX-wiecznej sztuki wywołała takie kontrowersje jak prezentacja „Fontanny” Marcela Duchampa. Trudno się temu dziwić –...
Marek Edelman jest bohaterem książkowego reportażu Hanny Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem”. Zazwyczaj kojarzymy go z jego rolą w czasie wojny – był...
„Kamizelka” to utwór który posiada wiele cech świadczących o jego przynależności gatunkowej do noweli a właściwie do jej szczególnego rodzaju...
Przedstawienie obrazu życia we współczesności oraz w pozytywizmie warto by zacząć od porównania sytuacji ówczesnych ludzi z sytuacją ludzi obecnych....
Patrzenie przez okno to rzecz pozornie zwyczajna ale ileż przyjemności daje! Kto z nas podczas słodkiego leniuchowania nie zerkał co się dzieje na dworze? Niby ciągle widzimy...
Dokonana w czasie II wojny światowej przez III Rzeszę eksterminacja Żydów należy do najmroczniejszych kart historii XX wieku a być może całych dziejów ludzkości....
Scharakteryzowanie złego człowieka nie jest zadaniem łatwym. Można powiedzieć że zła osoba to ta która krzywdzi innych ludzi. Jednak nie zawsze krzywda wyrządzona...