Sposoby postrzegania wsi i chłopów przez inteligentów – "Wesele"

„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego to jeden z najważniejszych polskich dramatów narodowych. Pisarz zawarł w nim trafną i wyrazistą ocenę społecznych podziałów, pokazując brak solidarności pomiędzy inteligencją i chłopami. Przedstawione w dramacie wesele Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny stało się doskonałą okazją do analizy sposobów postrzegania wsi przez inteligentów.

Istotę spojrzenia inteligencji na lud jest w „Weselu” wszechobecna chłopomania. Sam ślub poety i prostej chłopki stanowi najgłębszy wyraz tej tendencji. Inteligencja jest zatem zachwycona wsią i jej mieszkańcami. Tłumnie odwiedza wiejskie chaty, przygląda się panującym wśród chłopom obyczajom, podziwia barwną kulturę, kolorowe stroje i wspaniały krajobraz. Przedstawiciele inteligencji przypisują chłopom iście sielskie cechy: prostolinijność, brak skażenia cywilizacją i zdrowy rozsądek.

Wieś w oczach Dziennikarza jawi się np. jako kraina wiecznej szczęśliwości, swoista Arkadia. W rozmowie z Czepcem mówi on: „Niech na całym świecie wojna, byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna”. Z kolei Pan Młody nieustannie zachwyca się swoją wybranką i chwali przymioty jej chłopskiego charakteru.

Wyspiański podkreśla jednak, że chłopomania jest jedynie określoną modą i nie ma nic wspólnego z realnym spojrzeniem na wieś i jej problemy. Pan Młody, mimo że urzeczony wiejskim obyczajem, tak naprawdę nie rozumie go i łamie ludową etykietę. Podczas weselnej zabawy ściąga buty, chcąc być bardziej chłopski od samych chłopów. Tymczasem zdjęcie obuwia w tak oficjalnych okolicznościach uchodzi na wsi za wielki nietakt. Szybko i dobitnie upomina go zatem Panna Młoda: „trza być w butach na weselu!”. Z kolei Radczyni pyta Kliminę, czy już obsiała pola, gdy tymczasem za oknem listopad.

Inteligencja patrzy zatem na wieś w sposób wyidealizowany i odrealniony. Dostrzega jedynie barwne pawie pióra, spokój i sielski krajobraz, pomija zaś ciężką pracę i codzienny trud. Co więcej, pod pozorem uwielbienia wsi i jej mieszkańców kryje się lekceważenie, a nawet pogarda dla nieuczonych chłopów. Dziennikarz nie chce zatem rozmawiać o polityce z „ciemnym” Czepcem, a Radczyni dobitnie podkreśla: „Wyście sobie, a my sobie. Każden sobie rzepkę skrobie”.