Streszczenie
Akt I
W listopadową noc 1900 roku w podkrakowskich Bronowicach odbywa się wesele. Dziennikarz rozmawia z Czepcem. Czepiec przekonuje, że chłopi są bardzo wartościową warstwą społeczną, codziennie czytają gazety, są ciekawi świata. Z kolei Dziennikarza interesuje tylko odpoczynek na wsi i nie chce rozmawiać o polityce.
Zosia i Haneczka tańczą i wesoło się bawią. Radczyni prezentuje swoją wyższość względem chłopów. Klimina, chłopka, żartuje i flirtuje z mężczyznami. Pan Młody zachwyca się swoją wybranką. Rozmarzony Poeta romansuje zaś z piękną Maryną.
Na weselu pojawia się Żyd, karczmarz; krytykuje on chłopomanię Pana Młodego i stwierdza, że jest on jedynie przebrany w chłopską sukmanę, którą następnego dnia ją porzuci. Pan Młody jednak nie ustaje w zachwytach nad urokami wsi i swojej prostej żony. We dworze pojawia się również piękna Rachela, córka karczmarza. Wszyscy zaczynają rozmawiać o sztuce. Poeta opowiada Gospodarzowi o swoich artystycznych planach, nazywa siebie „żurawcem”, który rzadko bywa w rodzinnym kraju. Czepiec zaś doradza mu, by poślubił chłopkę.
Pomiędzy Czepcem i Żydem wybucha spór o zaległy dług. O pieniądze za dzierżawę karczmy upomina się również Ksiądz. Gospodarz zaś przypomina im o strasznej rzezi, której chłopi dopuścili się niedawno na ziemianach. Pan Młody stwierdza jednak, że wydarzenie to zatarło się już w pamięci szlachty i znowu może nastąpić pojednanie pomiędzy warstwami.
Rachela nakłania Poetę, by ten przekonał Państwa Młodych do zaproszenia na wesele chochoła z ogrodu. Nowożeńcy tak właśnie czynią.
Akt II
O północy w izbie zjawia się Chochoł. Isia próbuje go bezskutecznie przegonić. Niedługo po tym Marysi ukazuje się Widmo zmarłego narzeczonego. Kiedy Dziennikarz wychodzi na chwilę, żeby ochłonąć z zabawy, widzi Stańczyka. Z kolei Poecie ukazuje się Rycerz. Pan Młody zaś doznaje widzenia Hetmana Branickiego. Dziad natomiast spotyka się z Jakubem Szelą, przywódcą rzezi galicyjskiej z 1846 roku. Każdy z gości weselnych szczerze rozmawia ze „swoim” widmem.
Nagle na dziedzińcu pojawia się Wernyhora na koniu. Zwraca się do Gospodarza, żeby ten rozesłał wici wzywające do powstania. Wręcza mu również złoty róg, którego dźwięk ma obudzić ludzkie serca. Gospodarz oddaje róg Jaśkowi i nakazuje chłopcu zawiadomić wszystkich chłopów, żeby o świcie przybyli przed kaplicę. Staszek natomiast przynosi Gospodarzowi podkowę, którą zgubił koń Wernyhory.
Akt III
Świta. Goście są pijani i zmęczeni. Panna Młoda rozmawia z Poetą o Polsce, pyta go, gdzie się znajduje ten kraj. On zaś odpowiada, że w jej sercu. Kuba opowiada Czepcowi o pojawieniu się Wernyhory i jego podkowie, którą Gospodyni schowała w skrzyni. Czepiec jednak nie daje temu wiary i próbuje obudzić Gospodarza. Potem sprowadza uzbrojonych chłopów.
Gospodarz po przebudzeniu nic nie pamięta, Czepiec jednak grozi, że jeśli szlachta nie pójdzie z chłopami, krwawo się z nią rozprawią. Gospodarz przypomina sobie nocną wizytę Wernyhory. Wszyscy czekają na znak. Nagle słychać dźwięk końskich kopyt. Wbiega Jasiek, który przypomina sobie o złotym rogu. Okazuje się jednak, że zgubił go, schylając się po czapkę z pawimi piórami. Wszyscy zapadają w marazm. Chochoł nakazuje Jaśkowi, żeby wyjął z ich rąk kosy i broń. Chochoł gra na skrzypcach, a wszyscy zaczynają poruszać się w takt muzyki.
Plan wydarzeń
1. Weselna zabawa w podkrakowskich Bronowicach
2. Rozmowy gości o polityce, sztuce i relacjach między chłopami a szlachtą
3. Kłótnia Czepca, karczmarza i Księdza
4. Zaproszenie Chochoła na wesele przez nowożeńców
5. Spotkanie Marysi z Widmem zmarłego narzeczonego
6. Ukazanie się Stańczyka Dziennikarzowi
7. Widmo Rycerza przed Poetą
8. Spotkanie Pana Młodego z Hetmanem Branickim
9. Ukazanie się zjawy Jakuba Szeli Dziadowi
10. Rozmowa Gospodarza z Wernyhorą i dar proroka w postaci złotego rogu
11. Wysłanie Jaśka ze złotym rogiem z wezwaniem chłopów do powstania
12. Schowanie zgubionej przez Wernyhorę podkowy przez Gospodynię
13. Zaśnięcie Gospodarza
14. Czepiec na czele uzbrojonych chłopów
15. Przebudzenie Gospodarza i oczekiwanie weselników na znak Wernyhory
16. Zgubienie złotego rogu przez Jaśka
17. Chocholi taniec gości weselnych