Świat przedstawiony „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza został stworzony z niebywałą wręcz precyzją. Autor zadbał nie tylko o uwzględnienie w swym dziele wydarzeń i postaci historycznych (z okresu 1399 - 1410), ale także o dokładne przedstawienie ówczesnej obyczajowości. Jednym ze składników budujących jego utwór jest język - odpowiednio stylizowany i nadający dziełu autentyczności.
Uwagę czytelnika zwracają przede wszystkim archaizmy fonetyczne, czyli wyrazy wymawianie inaczej, niż czynimy to obecnie. Tych na kartach dzieła pojawia się najwięcej, a celem ich zastosowania jest nadanie wymowie bohaterów dawnego rytmu. Przykłady archaizmów fleksyjnych to m. in. ponoś (ponoć), somsiedzki (sąsiedzki), przedać (sprzedać), poćciwa (poczciwa), krześcijański (chrześcijański). Warto zwrócić uwagę, iż w wymowie bohaterów Sienkiewicza uwidaczniają się wpływy gwary podhalańskiej, co przejawia się głównie w udźwięcznianiu wyrazów.
W „Krzyżakach” zauważyć można również wiele archaizmów fleksyjnych, czyli wyrazów odmieniających się inaczej niż obecnie. Jako przykłady podać można słowa: wilcy (wilki), Niemce (Niemcy), po boru (po borze), Angielczyków (Anglików), wyznawa (wyznaje).
Kolejną grupą archaizmów, jaka występuje w dziele Sienkiewicza, są archaizmy słowotwórcze. Wśród nich wymienić można m. in. naniecić (wzniecić), odpatrzyć się (przyjrzeć się komuś), pomorzyć (pozabijać), ułapić (chwycić, złapać), nowotny (nowy, niedawno wprowadzony).
Wiele jest też w powieści Sienkiewicza archaizmów leksykalnych, czyli słów będących niegdyś w powszechnym użyciu. Oto niektóre z nich: chrobry (odważny), zrękowiny (zaręczyny), otrok (młodzieniec, kawaler), podjezdek (koń wierzchowy).
Szczególnie ciekawe wydają się być archaizmy semantyczne, czyli słowa, których znaczenie uległo zmianie. Wśród nich wymienić można miesiąc (księżyc), krocie (używane jako określenie ukochanej osoby, obecnie duża ilość czegoś), niedziela (w znaczeniu tygodnia). Obok nich pojawiają się również archaizmy frazeologiczne, czyli związki frazeologiczne, których obecnie niemalże się nie używa - np. kruszyć kopię (rywalizować, walczyć).
Bardzo charakterystyczne są także archaizmy składniowe, czyli konstrukcje o składni odmiennej od współczesnej. Przykładami mogą być wzorowane na łacinie zdania, w których orzeczenia znajdują się na ostatnim miejscu - np. Nie wy prawa w tej ziemi stanowicie.
Zastosowanie przez Sienkiewicza archaizmów nie tylko znacznie wzbogaciło powieść artystycznie i dodało jej autentyzmu, ale potwierdzało także długą tradycję polskiej mowy. W czasie zaborów i konsekwentnej walki z polszczyzną miało to niebagatelne znaczenie, dając powody do dumy, ciekawiąc i ucząc.
Widmo – objawia się Marysi. Jest to zmarły narzeczony dziewczyny malarz Ludwik de Laveaux. Mężczyzna zmarł w Paryżu gdzie wyjechał studiować. Zaręczył się z...
„Kompozycja VII” Wassila Kandinsky’ego wydawać się może dziełem pełnym chaosu i nieuporządkowania. Widz który nie zna korzeni dzieła wyrobić...
Róża ma niezwykły kolor i piękny zapach. Jej płatki są barwy czerwonej. Nieco ciemniejsze im bliżej środka kwiatu jaśniejsze na końcach płatków prezentują...
Homo viator to topos którego nazwa zaciągnięta jest z języka łacińskiego i oznacza podróżnego pielgrzyma. Zatem odnosi się do człowieka wędrującego doświadczającego...
Edyp wychował się w Koryncie na dworze Polybosa i Merope. Wydawać by się mogło że wiódł tam szczęśliwe spokojne życie. Niestety nazywano go podrzutkiem co sprawiało...
Akcja „Potopu” Henryka Sienkiewicza rozgrywa się w okresie szwedzkiego najazdu na Rzeczpospolitą który miał miejsce w latach 1655 – 1660. Autor bazując...
Mesjanizm był jednym z najbardziej wyrazistych prądów ideowych w dziejach polskiej myśli. Polacy szukali nadziei na odrodzenie podzielonego przez zaborców państwa...
W wielu filmach i powieściach pojawia się krajobraz wojenny. Właściwie każdy z nas zetknął się z tego typu kinem a także widział fotografie wykonane przez słynnych...
Definicja i wyznaczniki gatunku Elegia to utwór który podobnie jak tren posiada charakter żałobny choć nie zawsze zakres tematyczny elegii tożsamy jest z tematami...
