Unikalne i sprawdzone teksty

Obyczaje rycerskie w „Krzyżakach” | wypracowanie

Pisząc „Krzyżaków”, Henryk Sienkiewicz posiłkował się wieloma opracowaniami i tekstami źródłowymi. Jego celem było jak najwierniejsze oddanie realiów średniowiecznego życia. Najwięcej miejsca poświęcił autor rycerstwu - stanowi uprzywilejowanemu i w dużej mierze decydującemu o sile ówczesnej Polski. Z jego dzieła wyłania się niezwykle ciekawy obraz obyczajów kultywowanych na ówczesnych dworach.

Już kiedy Zbyszko i Maćko, będąc w gospodzie „Pod Lutym Turem”, spotkali księżną Annę Danutę i jej orszak, czytelnik dostrzec może pierwszy z rycerskich obyczajów. Zbyszko, ujrzawszy przepiękną Danusię, zapragnął, aby była damą jego serca. By tak się stało, bohater musiał złożyć ślubowanie. Młodzieniec uklęknął przed córką Juranda, a następnie przyrzekł, że ofiaruje jej trzy krzyżackie pióropusze (zdobyte w walce, by pomścić śmierć matki dziewczyny) i zawsze będzie sławił jej imię oraz bronił honoru.

Zbyszko z Bogdańca nie jest jedynym rycerzem, którego wiążą śluby złożone damie. Fulko de Lorche - Lotaryńczyk towarzyszący Krzyżakom - gotów jest stanąć do walki z każdym, kto zaprzeczy twierdzeniu, iż to pani Ulryka de Elner jest najpiękniejszą spośród dam. Zresztą kochliwy rycerz dużo wiedział o kaprysach ówczesnych panien - pewna Czeszka ośmieszyła go, opowiadając mu o smoku, który okazał się słomianą atrapą (de Lorche przekonał się o tym, zadając ciosy).

Kiedy rycerz miał już swoją damę, najczęściej marzył o tym, by udowodnić swoją wartość w turnieju. Te odbywały się zazwyczaj w zamkach lub twierdzach, a walka toczyła się najczęściej do śmierci jednego z rycerzy. Uczestnik turnieju musiał pamiętać o konieczności przestrzegania zasad honorowej rywalizacji (jak Zbyszko w Malborku), tylko taki rycerz cieszył się bowiem uznaniem.

Z pojedynkami związanych było mnóstwo obyczajów. Biorący w nich udział wojownicy często prosili swe damy o rękawiczki lub pątliki, a zwycięzca, zgodnie z tradycją, musiał pozostać na arenie do końca dnia (Zbyszko i Hlawa po pokonaniu Rotgiera i jego giermka), gdyż mógł zostać wyzwany na kolejne starcie (w ramach rewanżu).

Turnieje gromadziły rzesze widzów. Niejeden z siedzących na trybunie chłopców marzył o tym, by założyć kiedyś ciężką zbroję i zetrzeć się z szlachetnym przeciwnikiem. Zanim to się jednak stało, musiał być pasowany na rycerza. Zaszczytu tego dostępowali wyłącznie szlachetnie urodzeni lub ci, którzy wykazali się męstwem w walce. Podczas pasowania kandydat na rycerza klękał przed królem lub księciem, a ten kładł na jego ramieniu miecz. Następnie świeżo upieczony rycerz otrzymywał pas i ostrogi.

Po turnieju dworzanie najczęściej gromadzili się na wystawnych ucztach. I tutaj na rycerza czekały określone obowiązki, musiał on bowiem usługiwać damom. Ten zwyczaj praktykowany był nie tylko w czasie spotkań, gdyż także w kościele rycerz obowiązany był wspierać swą panią (np. Zbyszko podający wodę święconą Jagience).

Rycerze także popadali w konflikty z prawem. Przykładem może być nierozważny atak Zbyszka na Kunona von Liechtensteina (chociaż bohater nie był wtedy jeszcze pasowany). Skazany na karę śmierci młodzieniec uratowany został przez Danusię, która założyła na jego głowę nałęczkę (chustę służącą do przepasywania głowy). Zgodnie ze zwyczajem wiązało się to z uwolnieniem skazanego.

Obyczajowość miała również olbrzymi wpływ na rycerską codzienność, wszak rycerzem było się zawsze. Przedstawiciele tego stanu mieli swe herby i zawołania (w wypadku mieszkańców Bogdańca były to Tępa Podkowa i okrzyk „Grady”). Ich postępowanie zawsze musiało być honorowe i zgodne z regułami (etos rycerski), a dane słowo było święte i należało zawsze go dotrzymywać.

Ukazane w „Krzyżakach” rycerskie obyczaje są niezwykle barwne i interesujące. Poznawanie ich umożliwia czytelnikowi głębsze wniknięcie w świat średniowiecznego rycerstwa oraz zrozumienie motywów kierujących bohaterami. Warto bowiem pamiętać, że właśnie poprzez respektowanie praw i kultywowanie obyczajów pielęgnowali oni swój honor. A pozbawiony go rycerz szybko przestawał być rycerzem.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Lekarz – zawód czy posłannictwo?...

Zawód lekarza to jedna z najbardziej interesujących profesji. Nieustannie styka się on ze śmiercią ratuje ludzi przed chorobami i przynosi im ulgę w cierpieniu –...

Niezapomniana przygoda - opowiadanie...

Nigdy nie sądziłam że niezapomniana przygoda przytrafi mi się podczas drogi do szkoły. Od zawsze przecież chodziłam tą samą ścieżką przez las. Jednak do ostatniej...

Czy bohaterów „Dywizjonu 303”...

Arkady Fiedler w swojej książce „Dywizjon 303” nazywa polskich pilotów biorących udział w bitwie o Anglię współczesnymi rycerzami. Porównanie...

Czy kultura polska jest kulturą...

Odpowiedź na pytanie czy kultura polska jest kulturą o cechach mieszczańskich nie jest odpowiedzią łatwą. Można bowiem w polskiej kulturze dostrzec elementy twórczości...

Sens przypowieści biblijnych

Zazwyczaj gdy mowa o Biblii mamy na myśli jedną książkę. Gdy chodzi o formę fizyczną będziemy mieli rację – Pismo Święte to najczęściej jeden obszerny tom....

„Jądro ciemności” - znaczenie...

Tytuł „Jądro ciemności” ma znaczenie symboliczne. Po pierwsze odnosi się do Afryki jako kontynentu czarnych ludzi – w sensie dosłownym – ale również...

Biedota w „Lalce” – opracowanie...

„Lalka” Bolesława Prusa jest dziełem w którym ukazana została szczegółowa panorama polskiego społeczeństwa. Co charakterystyczne dla powieści...

Motyw vanitas w literaturze i sztuce...

Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...

O czym mówią moje książki nocą...

„Książka nie jest tak fajna jak film!” – powiedział ostatnio mój kolega. „W filmie widzisz co robią bohaterowie słyszysz jak rozmawiają....