„Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec” – interpretacja słów Słowackiego w kontekście utworu Aleksandra Kamińskiego

Tytuł powieści Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec” został zaczerpnięty z wiersza Juliusza Słowackiego „Testament mój”. Pisarz posłużył się nim w ślad za pamiętnikiem Zośki (Tadeusza Zawadzkiego). Młody mężczyzna był świadkiem wzruszającej sceny śmierci Rudego, kiedy to młody żołnierz poprosił o przeczytanie utworu polskiego poety.

Wymowny cytat z wiersza Słowackiego zyskuje w powieści wymiar symboliczny, staje się bowiem komentarzem do bohaterskiej postawy młodych Polaków, którzy w czasie II wojny światowej nie załamali się w obliczu miażdżącej przewagi niemieckiego najeźdźcy, ale stawili odważny opór.

Walka z okupantem, akcje sabotażowe, a przede wszystkim działania zbrojne Szarych Szeregów zyskują w powieści Kamińskiego wymiar wypełnienia ideowego testamentu Juliusza Słowackiego, skierowanego do wszystkich Polaków:

Lecz zaklinam – niech żywi nie tracą nadziei

I przed narodem niosą oświaty kaganiec;

A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,

Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec.

Tym samym bohaterowie książki: Zośka, Alek i Rudy są owymi „kamieniami przez Boga rzucanymi na szaniec”. Wszyscy bowiem zginęli bohaterską śmiercią, oddając życie za ojczyznę. Rudy zmarł w wyniku bestialskich tortur gestapo, Alek poniósł śmierć w konsekwencji ran odniesionych w akcji pod Arsenałem, a Zośka zginął z bronią w ręku podczas ataku Grup Szturmowych na niemiecki posterunek w Sieczychach.