Unikalne i sprawdzone teksty

Koniec wieku XIX – interpretacja i analiza wiersza

„Koniec XIX wieku” Kazimierza Przerwy-Tetmajera to wiersz będący manifestacją młodopolskiego dekadentyzmu i kryzysu kultury europejskiej. Poeta zadaje w nim dramatyczne pytanie o sens istnienia w obliczu metafizycznej pustki; jest również wyrazem inspiracji filozofią Artura Schopenhauera i Fryderyka Nietzschego.

Wiersz posiada wyrazistą budowę: składa się z pięciu strof, z których pierwsze cztery stanowią serię retorycznych pytań na temat możliwych metod radzenia sobie z poczuciem duchowej pustki, piąta pełni zaś funkcję swoistego podsumowania wywodu. Tekst przyjmuje zatem formę nawiązującą do retoryki, jest rodzajem logicznej lub filozoficznej rozprawy, w której obala się kolejne argumenty i wyciąga wnioski.

Poeta zastanawia się, jaką postawę powinien przyjąć człowiek końca wieku w obliczu doskwierającej mu duchowej pustki i poczucia bezsensu istnienia. Odrzuca przekleństwo, ironię, wzgardę, rozpacz, walkę, rezygnację, nadzieję na przyszłość oraz libertyńskie używanie życia. Żadne z tych narzędzi nie może rozwiązać problemu ludzkiej jednostki, ponieważ jest ona niczym „mrówka rzucona na szyny”, która nie zwycięży z nadjeżdżającym pociągiem.

Owo dekadenckie spojrzenie na świat wpisuje się w myśl jednego z najważniejszych modernistycznych filozofów – Schopenhauera. Człowiek epoki fin de siecle’u pogrąża się w narastającej melancholii i smutku, nie ma żadnej nadziei. Zawiodły go bowiem wszystkie zdobycze cywilizacji, a kultura europejska pogrążyła się w wielkim kryzysie.

W ostatniej strofie Tetmajer wypowiada się w liczbie mnogiej, mówi w imieniu całego pokolenia. Określa je mianem, „tych, co wszystko wiedzą” i „dla których żadna z dawnych wiar już nie wystarcza”. Słowa te stanowią nawiązanie do kluczowej dla epoki modernizmu nietzscheańskiej metafory śmierci Boga. Nietzsche wygłaszając tę tezę, podkreślił, że w wieku XIX na zawsze skończył się religijny paradygmat ujmowania świata. Człowiek w wierszu Tetmajera pozostaje zatem niemy – w świecie bez Boga już nic nie chroni go bowiem przed okrucieństwem świata.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Lot nad kukułczym gniazdem –...

„Lot nad kukułczym gniazdem” pozostaje najbardziej cenioną powieścią Kena Keseya. Akcja rozgrywa się w szpitalu psychiatrycznym zaś narratorem książki jest...

Plotka o „Weselu” - streszczenie...

Streszczenie I Tadeusz Boy-Żeleński pisze „Plotkę o „Weselu” 20 lat po powstaniu dramatu. Jego ambicją nie jest literaturoznawcza analiza dzieła ale przypomnienie...

Mit o Zeusie - opracowanie (interpretacja...

Interpretacja Mit o Dzeusie jest opowieścią o najważniejszym z bogów który władał całym Olimpem. Jest to mit który doskonale oddaje antropomorficzność...

Bracia Lwie Serce - opracowanie...

Powieść autorstwa Astrid Lindgren pt. „Bracia Lwie Serce” po raz pierwszy została wydana w 1973 r. od razu zapewniając pisarce sławę i stając się jednym z...

Sokół – streszczenie

„Sokół” to dziewiąta opowieść piątego dnia „Dekameronu” w czasie którego poruszany jest temat szczęścia jakie przytrafiło się zakochanym...

Bitwa pod Grunwaldem – streszczenie...

Streszczenie Akcja opowiadania rozgrywa się 15 lipca 1945 roku w Niemczech. Narrator przebywa w obozie dla byłych więźniów obozu koncentracyjnych. Tadek ze Stefanem...

Dzień i noc czarownicy – streszczenie...

„Dzień i noc czarownicy” to książeczka Doroty Terakowskiej przeznaczona dla młodszego czytelnika. Składa się ona z dwóch opowiadań zatytułowanych „Jeden...

Dworzanin polski - opracowanie

„Dworzanin polski” jest dziełem życia Łukasza Górnickiego. Urodzony w 1527 roku w rodzinie mieszczańskiej Górnicki studiował w Krakowie oraz w...

Ewangelia św. Jana - ogólna charakterystyka...

Ogólna charakterystyka Ewangelia według św. Jana to ostatnia Ewangelia znajdująca się w „Nowym Testamencie”. Jej autorstwo przypisuje się Janowi który...