„Padlina” to jeden z najbardziej znanych wierszy Charlesa Baudelaire’a z tomu „Kwiaty zła”, w którym poeta przedstawił swoją wizję świata, poezji i nowej estetyki artystycznej. Tekst składa się z dwunastu strof o charakterze opisowym. Zarysowana tu sytuacja liryczna to wspomnienie letniego spaceru mężczyzny z ukochaną. Wiersz ma charakter liryki zwrotu do adresata. Już na wstępie dochodzi jednak do złamania romantycznej konwencji miłosnego spotkania, ponieważ okazuje się, że podmiot wspomina nie tyle miłą przechadzkę, ile widok rozkładających się kobiecych zwłok leżących przy drodze.
Fascynacja śmiercią i rozkładem
Ludzkie ciało w sferze języka zostaje całkowicie odarte z godności. Nazywa się je bowiem „plugawą padliną”, „ścierwem” i „błotem”. Te wyraźnie pejoratywne określenia są wyrazem dehumanizacji i animalizacji człowieka. Jednocześnie mamy do czynienia z drobiazgowym opisem poszczególnych etapów rozkładu zwłok, zderzonym z wyraźnym zafascynowaniem tym procesem. Śmierć i rozkład stają się głównym tematem wiersza, wyznaczając niejako nową estetykę. Jej zasadą jest lubowanie się w drastycznych i odrażających elementach świata oraz ich nobilitacja do rangi sztuki. Baudelaire dokonuje zatem wyraźnego przewartościowania tradycyjnych konwencji: piękno rozumiane w kategoriach klasycznych zostaje odrzucone na rzecz brzydoty.
Perwersyjna nekrofilia
Należy zwrócić uwagę, że podmiot tekstu zdradza nie tylko fascynację rozkładem, ale wykazuje również tendencje nekrofilskie. Kobiecy trup posiada w jego mniemaniu cechy wyraźnie erotyczne, na co wskazują obrazowe określenia, np. „nogi zadarte lubieżnie”, „szkielet przepysznej budowy”. Ponadto sam proces rozkładu posiada cechy seksualnego aktu – mówi się, że martwa kobieta „otwarła sekrety brzucha”, oddała się Naturze, a jej rozkładające się ciało rytmicznie faluje i wzdycha. Baudelaire dokonuje zatem szokującego, kontrastowego zestawienia ze sobą pośmiertnego rozkładu i seksu.
Mizoginizm i dekadencja
Wiersz Baudelaire’a opiera się na dwóch głównych figurach stylistycznych: kontraście i paralelizmie. Widzimy tu bowiem kontrast między życiem i śmiercią, rozkładem i erotyką, ale także dostrzegamy wyraźne podobieństwo między leżącym przy drodze trupem kobiety a towarzyszką podmiotu. Dobitnie podkreśla się, że martwa kobieta jest niejako drugim obliczem kobiety żywej. Mężczyzna mówi do niej:
A jednak upodobnisz się do tego błota,
Co tchem zaraźliwym zieje
i:
Tak! Taką będziesz kiedyś, o wdzięków królowo,
Po sakramentach ostatnich.
W dostrzeżonej przez podmiot analogii losu dwóch kobiet pobrzmiewa coś znacznie więcej niż stara prawda „memento mori”. Mamy tu do czynienia z ambiwalentnym stosunkiem do kobiety w ogóle, która jest jednocześnie obiektem najczulszych westchnień (wskazują na to np. określenia: „wdzięków królowo”, „gniazdo mych oczu”, „słońce mojego żywota”) i przedmiotem największych lęków, a nawet odrazy. Baudelaire jest wyrazicielem modernistycznego mizoginizmu, męskiego strachu przed kobiecością.
„Padlina” to również wiersz autotematyczny, jego podmiotem jest bowiem artysta, który odwołuje się do pojęć „formy” i „treści”, a także „płótna”. Chodzi tu o poetę wyrażającego świat i uczucia w obrazach, niczym malarz. Program poezji opisowej znajduje odzwierciedlenie w zastosowanych środkach poetyckich: licznych epitetach, porównaniach i metaforach. Zadanie poety polega na zachowaniu obrazu pomimo destrukcji prototypu. Tak można rozumieć zawartą tu koncepcję sztuki – ma ona tworzyć nową estetykę, czyli taką, w której piękne jest nie to, co powszechnie uznaje się za piękne, ale to, co artysta uwiecznia w swoim dziele.
„Konopielka” Edwarda Redlińskiego zaczyna się opisem poranka we wsi Taplary. Poznajemy gospodarstwo Kaziuka głównego bohatera. Okazuje się że w nocy krowa...
„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...
Streszczenie Utwór rozpoczyna bezpośredni zwrot do dzieci. Są one nawoływane do pójścia na wzgórze i zmawiania modlitwy za tatę. Podkreślone są zagrożenia...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
„Niebo” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym mamy do czynienia z filozoficzną refleksją nad światem i intelektualnymi kategoriami służącymi do jego...
Geneza Powieść Antoniego Libery „Madame” ukazała się w 1998 roku. Autor wysłał ją na konkurs wydawnictwa Znak jednak pracował nad nią już od kilku lat....
“Książka” to wiersz Zbigniewa Herberta w którym poeta wykorzystuje topos księgi. Księga w tradycji literackiej to oznaka najwyższej tajemnej wiedzy przeznaczonej...
Streszczenie Król Syzyf był władcą Koryntu. Jego życie wolne było od trosk. Sam zamieszkiwał w pięknym pałacu a kraj przez niego rządzony słynął z dostatku....
„Nn próbuje sobie przypomnieć słowa modlitwy” to wiersz Stanisława Barańczaka. NN oznacza „nazwisko nieznane” – skrót taki często...